بسم الله الرحمن الرحیم
گاهى انسان به خاطر تن ندادن به سختى و کار و کوشش به طرف لذت‏هاى بى اهمیت مى‏رود و در هوس‏هاى پست و کم ارزش تا حد افراط غرق مى‏شود. خداوند زندگى و رنج را توأمان آفریده است: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِى کَبَدٍ؛ که بیقین انسان را در رنج و مشقت آفریدیم.» و از این سختى در زندگى گریزى نیست، حال اگر کسى به خاطر فرار از کار و تلاش و زحمت خود را به تنبلى و تن پرورى و لذت‏گرایى افراطى عادت دهد، لذتى گذرا به دست مى‏آورد، ولى از لذت‏هاى و الا و برتر چشم پوشى مى‏کند و با این کار خود به یقین مورد مذمت و نکوهش قرار مى‏گیرد.

بسم الله الرحمن الرحیم
1- نعمت کتاب و قانون، به قدرى مهم است که خداوند، خود را به خاطر آن ستوده است. «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَنْزَلَ» ...
2 - بندگى خدا، زمینه‏ساز دریافت کمالات معنوى است. «أَنْزَلَ عَلى‏ عَبْدِهِ»
3 - نه در کتاب خدا اعوجاج است، نه در رسول او، نه از حقّ به باطل مى‏گراید، نه از مفید به غیر مفید و نه از صحیح به فاسد. «لَمْ یَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً»

بسم الله الرحمن الرحیم
1 - موحّد واقعى کسى است که از همه‏ى معبودها، ابَرقدرت‏ها، ایسم‏ها و طاغوت‏ها آزاد باشد.
2 - به آنچه رفتنى است، دل نبندیم و خود را اسیر آنها نسازیم. چنان که حضرت ابراهیم فرمود: «لا أُحِبُّ الْآفِلِینَ»(انعام , 76)
3 حاکمیّت، مخصوص خداوند است.
4 معبود واقعى چند شرط دارد:
الف: فناپذیر نباشد. ب: بر هستى فرمانروا باشد. ج: فرجام همه به دست او باشد.
5 مرگ، نابودى نیست، بازگشت به مبدأ است

بسم الله الرحمن الرحیم
بسیارى از اهل مدینه تاجر بودند و در کار خود کم‏فروشى مى‏کردند، و بسیارى از معاملات آنها معاملات حرام بود، این آیات نازل شد و پیامبر ص آنها را براى اهل مدینه تلاوت فرمود سپس افزود خمس بخمس:" پنج چیز در برابر پنج چیز است"! عرض کردند اى رسول خدا: کدام پنج در مقابل کدام پنج است؟! فرمود:
هیچ قومى عهدشکنى نکردند مگر اینکه خداوند دشمنانشان را بر آنها مسلط ساخت.
و هیچ جمعیتى به غیر حکم الهى حکم نکردند مگر اینکه فقر در میان آنها زیاد شد.
و در میان هیچ ملتى فحشاء ظاهر نشد مگر اینکه مرگ و میر در میان آنها فراوان گشت! هیچ گروهى کم‏فروشى نکردند مگر اینکه زراعت آنها از بین رفت و قحطى آنها را فرو گرفت! و هیچ قومى زکات را منع نکردند مگر اینکه باران از آنها قطع شد"!

بسم الله الرحمن الرحیم
انسان در اعمال و افعال خود بر طبق احوال و ملکات نفسانیه‏اش حرکت میکند آنچه در نفسش رسوخ کرده کردارش نیز مطابق آن میباشد اگر چه از نظر علم و دانش خلاف آن را قبول کرده باشد و مسئله فریب وجدان یکى از مسائل مسلّم روانشناسى امروز است و مى‏بینیم اشخاصی که بچیزهاى مضر معتاد شده‏اند با اینکه خودشان زشتى اعمال خویش را بخوبى درک میکنند با اینحال در مقام عمل همان ملکات و صفات زشت نفسانى بآنان مجال اندیشه را نداده و خواه ناخواه آنها را بسوى آن اعمال زشت سوق میدهد.

بسم الله الرحمن الرحیم
«بَلِ الْإِنْسانُ عَلى‏ نَفْسِهِ بَصِیرَةٌ وَ لَوْ أَلْقى‏ مَعاذِیرَهُ»
قیامت: 14- 15 بعضى‏ها گفته‏اند: تاء «بَصِیرَةٌ» براى مبالغه است و بعضى آنرا بمعنى دلیل گرفته و گفته‏است: بلکه انسان شاهد و حجّت نفس خودش است هر چند عذرهایش را هم القاء کند، بنظر میاید که با ملاحظه‏ى آیه‏ى قبل «یُنَبَّؤُا الْإِنْسانُ یَوْمَئِذٍ بِما قَدَّمَ وَ أَخَّرَ» معناى اوّل بهتر باشد، زیرا در این آیه فرموده: روز قیامت انسان بآنچه عمل کرده خبر داده میشود، بعد در مقام اعراض میفرماید: بلکه انسان بر نفس خود یکپارچه بصیرت و بینائى است هر چند در مقام دفاع عذرهائى هم بیاورد .

واى بر کم فروش اهل جفا که چه دورست از طریق هدا

بلکه انسان خودآگاه است

بیاد آر ناگه رسد یک زمان که بشکافد از هم بلند آسمان

بسم الله الرحمن الرحیم
در این آیات مى‏خوانیم: منافقون نزد رسول اللَّه صلّى اللَّه علیه و آله آمده گفتند: گواهى مى‏دهیم که تو رسول خدایى ولى این را به زبان مى‏گفتند و مى‏خواستند آن را سپر قرار بدهند، آنها خوشمنظرند و زبان شیرین دارند ولى درونشان تهى است و همچون چوبهاى ضخیم هستند که به دیوار تکیه داده است.
استغفار پیامبر در باره آنها مقبول نیست، مى‏گویند: به یاران رسول اللَّه انفاق نکنید تا پراکنده شوند ولى غافلند از آنچه خزانه‏هاى عالم از آن خداست مى‏گویند چون به مدینه رفتیم ما که عزیز و اهل شهریم، بیگانه‏ها را که ذلیلند خارج خواهیم کرد ولى نمى‏فهمند، عزت مال خدا و رسول و مؤمنین است.

بسم الله الرحمن الرحیم
در این آیات مى‏خوانیم که وحى یک سنت الهى است در رسول خدا و همه پیامبران، وحى به علت حکیم بودن خداست که نباید بندگان را بدون هدایت بگذارد، آسمانها از عظمت وحى نزدیک است منفجر شوند، ملائکه نیز آن وحى و هدایت را از خدا مى‏خواهند تا بدان وسیله، بندگان خدا آمرزیده شوند، آنان که جز خدا را معبود گرفته‏اند از چنگ خدا فرار نتوانند کرد .

بسم الله الرحمن الرحیم
بلکه انسان خود بر نیک و بد خویش بخوبى آگاهست هر چند پرده‏هاى عذر بر چشم بصیرت خود بیفکند.
در کافى ذیل آیه فوق از عمر بن یزید روایت کرده که خدمت حضرت صادق علیه السّلام بودم آیه فوق تلاوت شد فرمود انسان میداند چه کارى انجام میدهد تا تقرب بخدا پیدا کند و نیز آنچه را بخلاف امر خدا در پنهان بجا میآورد میداند، رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله و سلّم فرمود هر کس پنهان کند امر خود را خداوند میبیند او را چه خیر باشد یا شر و فرمود چکار میکند یکى از شما هر گاه ظاهر خود را آراسته کند و در باطن مرتکب عمل زشت بشود آیا بر نمیگردد نتیجه اعمال او بسوى خودش و خداوند آنطور که اظهار نموده نیست و فرمود هر گاه باطن شما نیکو بود ظاهرتان قوى خواهد شد.
در تهذیب از زید شحام روایت کرده گفت سؤال نمودم از حضرت صادق علیه السّلام خفقه و خفقین وضوء را باطل میکند فرمود انسان بر نفس خود بصیرت دارد امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود هر کس طعم خواب را یافت نشسته باشد یا ایستاده بر او وضوء واجب میشود .

مطففین : کم فروشان
 توضيح : بسم الله الرحمن الرحیم
" وَیْلٌ لِلْمُطَفِّفِینَ" کلمه" تطفیف" به معناى نقص در کیل و وزن است که خداى تعالى از آن نهى کرده، و آن را افساد در زمین خوانده است .

جنه : سپر
 توضيح : جن بفتح اول به معنى مستور کردن است سپر را از آن جهت جنه گفته‏اند که صاحب سپر زیر آن مستور مى‏شود

أَذِنَتْ : گوش دادن و اطاعت کردن
 توضيح : از باب علم یعلم بمعنى گوش دادن و اطاعت کردن آمده است مانند «إِذَا السَّماءُ انْشَقَّتْ وَ أَذِنَتْ لِرَبِّها وَ حُقَّتْ» آنگاه که آسمان شکافته شود و از فرمان پروردگارش پیروى کند و اطاعت آن حتمى است .