کَلاّ سَوفَ تَعلَمُونَ (3)
کَلّا: نه چنان است که همه همت عاقل مصروف دنیای فانی شود و آخرت که سرای باقی است، فراموش کند. زیرا عاقبت آن وبال و حسرت و مآل آن تاسف و ندامت است یا حقا که، سَوفَ تَعلَمُونَ: زود باشد که بدانند خطای رای خود را و عاقبت تفاخر و تکاثر را در وقتی که مشاهده اهاویل و شداید عظیمه کنند، نزد مرگ. اینکه انذار و وعید است تا بترسند و از خواب غفلت و مستی غرور و جهالت هشیار شوند و به خود آیند و تدارک نمایند.
[ نظرات / امتیازها ] (Nay! you shall come to know! Again nay! you shall come to know!) Al-Hasan Al-Basri said, "This is a threat after a threat.'' Ad-Dahhak said,
﴿کَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ ﴾
(Nay! you shall come to know!) "Meaning, `O you disbelievers.'
[ نظرات / امتیازها ] 1 - ثروت و منزلت، نشانه برترى نیست و برتر پنداشتن خویش بر دیگران به جهت آن، پندارى ناروا است.
کلاّ
حرف «کلاّ»، مطالب قبل خود را منتفى مى داند و مخاطب را از باور داشتن آن باز مى دارد.
2 - همه انسان ها، در آینده هنگام حسابرسى نعمت ها، به پوچى افتخارات مادى پى خواهند برد.
سوف تعلمون
زمان مورد نظر در «سوف تعلمون» ـ به قرینه «ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النعیم» ـ هنگام حسابرسى نعمت ها است.
3 - تلاش براى افزون تر قلمداد کردن ثروت و منزلت خویش از دیگران، درپى دارنده کیفر الهى است.
سوف تعلمون
جمله «سوف تعلمون» تهدید است و از آن جا که صرف آگاهى به پوچى افتخارات، تهدید به شمار نمى آید; مراد هشدار به فرجامى است که اهل «تکاثر»، با آن مواجه خواهند شد.
4 - خداوند، تهدیدکننده افزون نمایان عصر بعثت به کیفرى گریزناپذیر
ألهیکم التکاثر ... کلاّ سوف تعلمون
5 - جهالت، ریشه برترنمایى و مسابقه رقیبان در کسب مال و مقام
کلاّ سوف تعلمون
مفعول محذوف «تعلمون» ـ چه عام (پوچى افتخارات مادى) باشد و چه خاص (پوچى افتخار به عدد افراد قبیله) ـ بى ارزشى تکاثر را شامل مى شود.
6 - قیامت، زمان ظهور حقایق و پى بردن انسان ها به نیک و بد اعمال خویش
کلاّ سوف تعلمون
وعده «سوف تعلمون» ـ به قرینه «لتسئلنّ یومئذ عن النعیم» ـ ناظر به زمان برپایى قیامت است.
7 - عاقبت اندیشى، مانع برترنمایى و تفاخر است.
کلاّ سوف تعلمون
8 - توجّه به کیفر اخروى، مانع برترنمایى و تفاخر است.
کلاّ سوف تعلمون
[ نظرات / امتیازها ]
نکوهش از بلاى تفاخر
آن گاه در نفى و انکار این اندیشه و عملکرد منحظ فزون خواهان و زرپرستان و زورسالاران مى فرماید:
کَلاَّ
نه، چنین نیست که شما تاریک اندیشان مى پندارید، و شایسته نیست که چنین کارى کنید و بر بیشتر داشتن ثروت و قدرت تفاخر و مباهات کنید.
آن گاه به آنان هشدار مى دهد که:
سَوْفَ تَعْلَمُونَ
به زودى خواهید دانست.
[ نظرات / امتیازها ]