خسارت در مال قابل جبران است، امّا خسارت در انسانیّت، بالاترین خسارتهاست. «ان الخاسرین الّذین خسروا انفسهم» (زمر/15) [ نظرات / امتیازها ]

فخر رازى مى‏گوید: انسان در دنیا مانند یخ فروشى است که هر لحظه سرمایه‏اش آب مى‏شود و باید هرچه زودتر آن را بفروشد و گرنه خسارت کرده است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

قرآن در آیه‏اى دیگر فضل و رحمت الهى را عامل دورى از خسارت شمرده و مى‏فرماید: «فلو لا فضل اللّه علیکم و رحمته لکنتم من الخاسرین» (بقره/64) بنابراین ایمان و عمل صالح و تواصى به حق، در سایه فضل و رحمت الهى حاصل مى‏شود و انسان بدون لطف خداوند، نه هدایت مى‏شود که به ایمان برسد و نه اهل عمل صالح مى‏گردد. [ نظرات / امتیازها ]

نگاه اجمالى به آیات قرآن ما را به این نکته اساسى مى‏رساند که دنیا بازار است و تمام مردم عمر و توان و استعداد خودشان را در آن عرضه مى‏کنند و فروش جنس در این بازار اجبارى است.
حضرت على (‏علیه‌السلام) در نهج البلاغه،حکمت 74 مى‏فرماید: «نفس المرء خطاه الى اجله» یعنى نفس کشیدن انسان گامى به سوى مرگ است. پس انسان الزاماً سرمایه عمر را هر لحظه از دست مى‏دهد و ما نمى‏توانیم از رفتن عمر و توان خود جلوگیرى کنیم. بخواهیم یا نخواهیم توان و زمان ما از دست ما مى‏رود. لذا در این بازار آنچه مهم است انتخاب مشترى است.
(ادامه مطلب را در توضیحات مطالعه فرمایید.)

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

امام هادى‏ (علیه‌السلام) فرمودند: «الدّنیا سوق ربح قوم و خسر آخرون» دنیا بازارى است که گروهى سود بردند و گروهى زیانکار شدند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

1 - عموم انسان ها، سرمایه خویش را از کف داده، در زیان بزرگى فرورفته اند.

إنّ الإنسـن لفى خسر

«انسان» اسم جنس و حرف «ال» در آن، براى استغراق افراد است. تعمیم خسارت بر تمامى انسان ها و آنگاه استثناى مؤمنان (در آیه بعد)، بیانگر آن است که اکثریت چشمگیرى از انسان ها، دچار خسارت اند.

2 - خداوند، در تأکید بر خسارت بار بودن وضع انسان ها، به عصر پیامبر(ص) سوگند یاد کرده است.

و العصر . إنّ الإنسـن لفى خسر

3 - بى ایمانى و ترک عمل صالح و تبلیغ نکردن از حق و صبر، زیان بزرگى است.

لفى خسر

نکره آمدن کلمه «خسر»، براى بیان عظمت آن است. استثنایى که در آیه بعد آمده، زیان را به غیر افراد مستثنى، اختصاص داده است.
[ نظرات / امتیازها ]

ه طور مسلم همه انسانها در زیانند ( ان الانسان لفى خسر).
سرمایه‏هاى وجودى خود را چه بخواهند یا نخواهند از دست مى‏دهند ، ساعات و ایام و ماهها و سالهاى عمر به سرعت مى‏گذرد ، نیروهاى معنوى و مادى تحلیل مى‏رود ، و توان و قدرت کاسته مى‏شود.
آرى انسان ، همانند کسى است که سرمایه عظیمى در اختیار داشته باشد ، و بى آنکه بخواهد هر روز بخشى از آن سرمایه‏ها را از او بگیرند ، این طبیعت زندگى دنیا است ، طبیعت زیان کردن مداوم ! یک قلب استعداد معینى براى ضربان دارد ، وقتى آن استعداد و توان پایان گرفت قلب خود به خود مى‏ایستد ، بى آنکه عیب و علت و بیمارى در کار باشد ، و این در صورتى است که بر اثر بیمارى قبلا از کار نیفتد همچنین سایر دستگاههاى وجودى انسان و سرمایه‏هاى استعدادهاى مختلف او .
خسر ( بر وزن عسر ) و خسران چنانکه راغب در مفردات مى‏گوید : به معنى کم شدن سرمایه است ، گاه به انسان نسبت داده مى‏شود و مى‏گویند فلانکس زیان کرد ، و گاه به خود عمل نسبت داده مى‏شود و مى‏گویند : تجارتش زیان کرد ، این واژه غالبا در سرمایه‏هاى برونى مانند مال و مقام به کار مى‏رود ، و گاه در سرمایه‏هاى درونى مانند صحت و سلامت و عقل و ایمان و ثواب و این همان است که خداوند متعال به عنوان خسران مبین ( زیان آشکار ) از آن یاد فرموده آنجا که مى‏گوید : ان الخاسرین الذین خسروا انفسهم و
تفسیر نمونه ج : 27ص :296
اهلیهم یوم القیامة الا ذلک هو الخسران المبین زیانکاران واقعى کسانى هستند سرمایه وجود خود و خانواده خویش را در قیامت از دست مى‏دهند ، بدانید خسران مبین همین است ( زمر - 15).
فخر رازى در تفسیر این آیه سخنى نقل مى‏کند که حاصلش چنین است : یکى از بزرگان پیشین مى‏گوید : معنى این سوره را من از مرد یخ‏فروشى آموختم ، فریاد مى‏زد و مى‏گفت : ارحموا من یذوب رأس ماله ارحموا من یذوب رأس ماله ! : رحم کنید به کسى که سرمایه‏اش ذوب مى‏شود ، رحم کنید به کسى که سرمایه‏اش ذوب مى‏شود ! پیش خود گفتم این است معنى ان الانسان لفى خسر : عصر و زمان بر او مى‏گذرد و عمرش پایان مى‏گیرد ، و ثوابى کسب نمى‏کند و در این حال زیانکار است .
به هر حال از نظر جهان‏بینى اسلام دنیا یک بازار تجارت است همانگونه که در حدیثى از امام هادى (علیه‏السلام‏) على بن محمد النقى مى‏خوانیم : الدنیا سوق ربح فیها قوم و خسر آخرون : دنیا بازارى است که جمعى در آن سود مى‏برند و جمع دیگرى زیان .
[ نظرات / امتیازها ]

خیلی از تقسیم کردنها شاید درست باشد، ولی خارج کردن آیه از ریلش می‌شود. چون تقسیم وجوه مختلف دارد، ما بیاییم خسران را می‌خواهیم تقسیم کنیم، از یک منظر به خسران نگاه می‌کنیم و آن را به نوع تقسیم می‌کنیم: خسران در ذات و خسران در فعل. از یک منظر دیگر نگاه می‌کنیم: خسران در مال و خسران در جان و خسران در آبرو و از هر منظری ممکن است که به خسران نگاه کنیم و یک مدل تقسیم در بیاوریم که هر کدام در جای خود درست باشند. ولی تدبر با اینها کار ندارد و از منظری که سوره به آن نگاه کرده به خسران نگاه می‌کند و نمی‌خواهد تقسیم بندی‌های اضافه را به میدان بیاورد.
انسان در خسران
قسم به زمان که انسان در خسران هست. یعنی سرمایه از کف می‌دهد و با توجه به قسم می‌توان آن را فهمید چون سرمایه انسان عمر اوست و با گذر عمر، او سرمایه خود را از دست می‌دهد و این عمر را در اختیار او قرار داده‌اند که او سود کند. خود این گذشت زمان هست که جنس انسان را در معرض خسران قرار می‌دهد. انسان هیچ کاری هم که نکند با گذر عمر و زمان در خسران هست. هر نفسی را که می‌کشد در حال از دست دادن این سرمایه است.
صائب تبریزی در مورد گذر عمر شعر زیبایی دارد:
در قطع نخل سرکش عمر حیات ما چون ارّه دو سر نفسم در کشاکش است
عمر را به یک درختی تشبیه کرده که نفس انسان، عمر را مانند یک ارّه دو سر قطع می‌کند و چه زمانی این درخت را می‌اندازد؟ بستگی به قطر این درخت دارد و بستگی به سرمایه‌ای دارد که به او داده‌اند.
هر سالی که شما جشن تولد می‌گیرید، جشن یک سال از دست دادن سرمایه‌تان را گرفته‌اید! زمانی می‌شود جشن گرفت که ما بابت آنچه که از کف می‌دهیم، چیزی باارزش به دست بیاوریم، که رضای خدا باشد. یا عمر را بدهیم و بهشت جاودان به دست بیاوریم، در آن صورت هست که در خسران نخواهیم بود. هر چه که عمر می‌گذرد به سرمایه‌مان اضافه می‌شود.
دلیل تواصی به حق و تواصی به صبر
بعد می‌فرماید:
«و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر»: درست است که تواصی به صبر و حق زیر مجموعه عمل صالح هست ولی برای تأکید بیشتر جدا ذکر شده است.
تأکید بیشتر در اینجا چه فایده‌ای دارد؟
این خسران در چه فضایی اتفاق می‌افتد؟ ما زمان از کف می‌دهیم و خسران می‌کنیم. چه چیز در خسران هست؟ انسان در خسران هست. انسان از نسیان هست و یادش می‌رود. انسان همین گذشت زمان را، از یاد می‌برد، می‌بینید دارند همه ساعاتش و لحظات و آناتش یکی پس از دیگری از دست او می‌روند، عقربه‌ها ساعت به سرعت دارند می‌چرخند و عمر او دارد می‌گذرد، ولی او غافل است و چون انسان زیاد غفلت می‌کند به او توصیه شده به تواصی.
[ نظرات / امتیازها ]

آرى تنها یک راه براى جلوگیرى از این خسران عظیم و زیان قهرى و اجبارى وجود دارد ، فقط یک راه که در آخرین آیه این سوره به آن اشاره شده است،

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

هم چنین در فضیلت این سوره فرمودند: هر کس سوره عصر را در نمازهای مستحبی قرائت کند، خداوند در روز قیامت چهره اش را نورانی و خندان و چشمش را روشن کرده تااو را وارد بهشت نماید.(از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است: هر کس این سوره را قرائت نماید عاقبت کار او به صبر و شکیبایی ختم خواهد شد و در روز قیامت همراه با یاران حق محشور خواهد شد.(
[ نظرات / امتیازها ]

از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است: هر کس این سوره را قرائت نماید عاقبت کار او به صبر و شکیبایی ختم خواهد شد و در روز قیامت همراه با یاران حق محشور خواهد شد · گوینداگر سوره عصر را بر کسی که تب داشته باشد بخوانند تب او زائل گردد و اگر این سوره را بر فرد افسرده بخوانند از افسردگی بیرون آید.
[ نظرات / امتیازها ]