(و وهبنالهم من رحمتنا و جعلنا لهم لسان صدق علیا): (و از رحمت خودبه ایشان عطا کردیم و ذکر خیر بلند آوازه ای برایشان قرار دادیم )، ممکن است مراد ازرحمت ، امامت باشد همچنانکه فرمود: (و جعلنا هم ائمه یهدون بامرنا)، (فرزندان ابراهیم را امامانی قرار دادیم که به امر ما هدایت می کردند)، و شاید هم مراد از رحمت ،تأیید بواسطه روح القدس باشد، همچنانکه می فرماید: (و اوحینا الیهم فعل الخیرات )،(به ایشان انجام امور نیک را وحی کردیم )، و مراد از (لسان صدق ) ذکر خیر و ثناء جمیل است و (علی ) یعنی رفیع . می فرماید: ما از رحمت خود، به آنها امامت بخشیدیم یا ایشان را با روح القدس تأییدکردیم و برایشان ذکر خیری رفیع القدر و بلند آوازه قرار دادیم . [ نظرات / امتیازها ]

وَ وَهَبْنا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنا وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِیًّا (50)
وَ وَهَبْنا لَهُمْ‌: و بخشیدیم مر ایشان را سواى اولاد و نبوت. مِنْ رَحْمَتِنا: از بخشایش خود از نعم دین و دنیا. و نزد بعضى مراد مجموع نبوت و اموال و اولاد است که به ایشان ارزانى داشت. حسن رحمت را تفسیر به نبوت نموده‌ «1» به دلیل قوله‌ «أَ هُمْ یَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّکَ» «2». وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِیًّا: و قرار دادیم مر ایشان را زبان راست در حالتى که بلند و آشکارا بود آن لسان صدق میان مردمان.تنبیه: در آیه وجوهى است:
1- مراد ثناى نیکو و مرتفع است که جمیع اهل ملل از یهود و نصارى و مسلمانان تماما ایشان را به آن ستایش مى‌کنند و به ایشان مفاخرت نمایند و همه دعوى مى‌کنند که ما بر دین ایشان هستیم. این اشاره است به اجابت دعاى ابراهیم که‌ «وَ اجْعَلْ لِی لِسانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ» «1» پس لسان صدق، ثناى جمیل و ذکر خیر، و توصیف به علو، دال است بر آنکه ایشان سزاوار ثنا و تمجید و محامدى هستند که مخفى نشود به مرور ایام، و تباعد اعصار، و تحول دول و تبدل ملل.
2- مراد آنست که بلند گرداندیم ذکر ایشان را در میان امت حضرت خاتم صلّى اللّه علیه و آله که همه کس وصف جمیل ایشان را خواهد نمود.
3- مراد آن چیزى است که در تشهد مى‌خوانند یعنى (کما صلّیت و بارکت و ترحّمت على ابراهیم و ال ابراهیم).
4- ما ایشان را توفیق دادیم تا به زبان صدق و علوّ بر خداى تعالى ثنا گویند.
در کافى- از حضرت امیر المؤمنین و حضرت صادق علیهما السلام: لسان الصّدق للمرء یجعله اللّه فى النّاس خیر من المال یأکله و یورثه. یعنى: لسان صدق براى مرد آنست که قرار دهد خداوند ذکر او را در مردم بهتر از مالى که مى‌خورد و او ارث گذارد آن را «2».
تتمه: على بن ابراهیم قمى (رحمه اللّه) از حضرت عسکرى علیه السلام:
«و وهبنا لهم» یعنى لابراهیم و اسحق و یعقوب «من رحمتنا» رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله «و جعلنا لهم لسان صدق علیّا» یعنى امیر المؤمنین علیه السّلام.
فرمود حضرت عسکرى علیه السلام: و بخشیدیم مر ابراهیم و اسحق و یعقوب را از رحمت خود که رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله است، و قرار دادیم براى ایشان‌
لسان صدق على، یعنى امیر المؤمنین علیه السلام‌ «1». [ نظرات / امتیازها ]

وَ وَهَبنا لَهُم‌ مِن‌ رَحمَتِنا وَ جَعَلنا لَهُم‌ لِسان‌َ صِدق‌ٍ عَلِیًّا (50)
و عنایت‌ کردیم‌ ‌از‌ ‌برای‌ ‌آنها‌ ‌از‌ رحمت‌ خودمان‌ و قرار دادیم‌ ‌از‌ ‌برای‌ ‌آنها‌ زبان‌ صدق‌ بسیار بلند و عالی‌ و مرتفع‌. وَ وَهَبنا لَهُم‌ ابراهیم‌ و اسحق‌ و یعقوب‌ ‌را‌ مِن‌ رَحمَتِنا ‌غیر‌ ‌از‌ کثرة اولاد و اعطاء نبوت‌ و رسالت‌ رحمت‌های‌ دنیوی‌ و اخروی‌ ‌از‌ نعم‌ الهیّه‌ ‌که‌ احصاء نه‌ میتوان‌ کرد.
وَ جَعَلنا لَهُم‌ لِسان‌َ صِدق‌ٍ عَلِیًّا تمام‌ ملل‌ تمجید و اظهار خلوص‌ و ارادت‌ نسبت‌ بآنها دارند، قریش‌ افتخار میکردند ‌که‌ ‌ما ‌از‌ اولاد اسمعیل‌ فرزند ابراهیم‌ هستیم‌، یهود افتخار می‌کنند ‌که‌ ‌ما ‌از‌ بنی‌ اسرائیل‌ ‌که‌ اسحق‌ ‌باشد‌ هستیم‌، ‌حتی‌امروز اسم‌ دولت‌ ‌خود‌ ‌را‌ اسرائیل‌ گذاردند مشرکین‌ دین‌ ‌خود‌ ‌را‌ نسبت‌ بابراهیم‌ میدهند، یهود ابراهیم‌ ‌را‌ ‌هم‌ دین‌ ‌خود‌ میدانند نصاری‌ ‌هم‌ کیش‌ ‌خود‌ می‌پندارند ‌که‌ ‌در‌ قرآن‌ مجید میفرماید:
ما کان‌َ إِبراهِیم‌ُ یَهُودِیًّا وَ لا نَصرانِیًّا وَ لکِن‌ کان‌َ حَنِیفاً مُسلِماً وَ ما کان‌َ مِن‌َ المُشرِکِین‌َ.
آل‌ عمران‌ ‌آیه‌ 60 ‌که‌ معلوم‌ می‌شود مشرکین‌ و یهود و نصاری‌ ‌او‌ ‌را‌ ‌از‌ ‌خود‌ می‌دانند و عقیده‌ مسلمین‌ ‌اینکه‌ ‌است‌ ‌که‌ اسلام‌ طبق‌ ملة ابراهیم‌ ‌است‌ چنان‌ چه‌ میفرماید:
ثُم‌َّ أَوحَینا إِلَیک‌َ أَن‌ِ اتَّبِع‌ مِلَّةَ إِبراهِیم‌َ حَنِیفاً نحل‌ ‌آیه‌ 124 و نیز میفرماید:
إِن‌َّ أَولَی‌ النّاس‌ِ بِإِبراهِیم‌َ لَلَّذِین‌َ اتَّبَعُوه‌ُ وَ هذَا النَّبِی‌ُّ وَ الَّذِین‌َ آمَنُوا آل‌ عمران‌ ‌آیه‌ 61 و دین‌ مقدّس‌ ابراهیم‌ ‌در‌ بنی‌ اسماعیل‌ باقی‌ ‌بود‌ ‌تا‌ زمان‌ پیغمبر اکرم‌ ‌که‌ آخرین‌ وصی‌ّ ابراهیم‌ حضرت‌ ابی‌ طالب‌ ‌بود‌، و ‌در‌ بنی‌ اسرائیل‌ ‌تا‌ زمان‌ موسی‌ و دین‌ موسی‌ ‌تا‌ زمان‌ عیسی‌ و دین‌ عیسی‌ ‌تا‌ زمان‌ پیغمبر اسلام‌. [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 50)- علاوه بر این، «ما به آنها از رحمت خود بخشیدیم» (وَ وَهَبْنا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنا).
رحمت خاصی که ویژه خالصین و مخلصین و مردان مجاهد و مبارز راه خداست.
و سر انجام «برای این پدر و فرزندانش، نام نیک و زبان خیر و مقام بر جسته (در میان همه امتها) قرار دادیم» (وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِیًّا).
این در حقیقت پاسخی است به تقاضای ابراهیم که در سوره شعراء آیه 84 آمده است: وَ اجْعَلْ لِی لِسانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ «خدایا! برای من نام نیک در امتهای آینده قرار ده». [ نظرات / امتیازها ]

وَ وَهَبْنٰا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنٰا وَ جَعَلْنٰا لَهُمْ لِسٰانَ صِدْقٍ عَلِیًّا معلوم است که این رحمت غیر از نبوت است، مى شود گفت: مراد از رحمت همان لسان صدق است على هذا ذیل آیه بیان صدر آنست لِسٰانَ صِدْقٍ را ثناء جمیل و نام نیک گفته اند، این همانست که ابراهیم علیه السّلام از خدا مى خواهد: وَ اِجْعَلْ لِی لِسٰانَ صِدْقٍ فِی اَلْآخِرِینَ شعراء 84 و دربارۀ نوح، ابراهیم، موسى، هارون و الیاس در سورۀ صافات آمده است: وَ تَرَکْنٰا عَلَیْهِ فِی اَلْآخِرِینَ ، ظاهرا مراد از آن تنها نام نیک نیست، بلکه پیشوا بودن و سرمشق بودن است، به طورى که در به توحید کشیدن مردم مؤثر و پیوسته در جهان باقى باشد المیزان «رحمتنا» را امامت یا تأیید به روح القدس دانسته است به دلیل وَ وَهَبْنٰا لَهُ إِسْحٰاقَ وَ یَعْقُوبَ نٰافِلَةً وَ کُلاًّ جَعَلْنٰا صٰالِحِینَ وَ جَعَلْنٰاهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنٰا وَ أَوْحَیْنٰا إِلَیْهِمْ فِعْلَ اَلْخَیْرٰاتِ انبیاء 73 که منظور از «رحمتنا» ائمّه بودن یا فعل خیرات است آن گاه فرموده: یا منظور مطلق ولایت الهیه است، در آخر لِسٰانَ صِدْقٍ را ثناء جمیل دانسته است رحمت و برکات و عنایات خداى سبحان بر ابراهیم و خاندان پاک او باد که در محیط شرک دعوت توحید را آغاز کرد و چنان استقامت ورزید تا به آتش سوزان انداخته شد، در گذشته در بسیارى از سوره ها حالات این منادى بزرگ توحید آمده است و در آینده نیز خواهد آمد [ نظرات / امتیازها ]

وَ وَهَبْنٰا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنٰا وَ جَعَلْنٰا لَهُمْ لِسٰانَ صِدْقٍ عَلِیًّا و این آیه مشعر بر اینست که رحمتى که خداى تعالى به این پیمبران عطاء نموده شاید یکى رحمت نبوّت و کثرت مال و اولاد باشد و دیگر ثناء جمیل و مقام بلند آنها که در عالم منتشر بود و تا قیامت بین تمام ملل و ادیان دائر است که همه آنها را بصدق و درستى و بمقام بلند توصیف مى نمایند [ نظرات / امتیازها ]

وَ وَهَبْنٰا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنٰا خداوند نوع آنچه را که بخشیده، یاد نکرده است؛ زیرا واژۀ «رحمتنا» بدان اشاره دارد و بهترین بخشش و نعمت، خشنودى خداوند است وَ جَعَلْنٰا لَهُمْ لِسٰانَ صِدْقٍ عَلِیًّا مراد از لسان صدق، ستایش از ابراهیم، اسحاق، اسماعیل و یعقوب علیهم السّلام است که مردم، نسل اندر نسل آن را تکرار مى کنند این آیات بر این موضوع تأکید مى کند که هرکس براى خدا اخلاص ورزد، خداوند هم با او اخلاص دارد و در هرجا باشد همراهش خواهد بود، چنان که با ابراهیم علیه السّلام چنین کرد موسى و اسماعیل و ادریس علیهم السّلام [ نظرات / امتیازها ]