(احل لکم لیله الصیام الرفث الی نسائکم ):(حلال شد بر شما در شب روزه داری نزدیکی با زنانتان )(احل )به معنای (اجیز)یعنی اجازه داده شد و (رفث )تصریح به عملی است که کنایه می شود از آن به عملی که ذکر آن قبیح می باشد واغلب از آن به جماع کنایه می شود، (هن لباس لکم و انتم لباس لهن ):(ایشان پوششی برای شما و شما پوششی هستید برای آنان )لباس یعنی ساتر و هر کدام از زوجین دیگری را از پیروی فسق و فجور باز می دارد، پس بدیهای او رامی پوشاند و عورت او را مستور می کند و استعاره لطیفی در این کلام وجود دارد،چون انسان با جامه عورت خود را می پوشاند از دیگری ، اما خود جامه از نظردیگران پوشیده نیست . در تفسیر ابن کثیر از ابن عباس و ابو هریره درباره این آیه نقل شده است که مسلمانان در ماه رمضان هنگامی که نماز عشا را می خواندند دیگر طعام و زن رابر خود حرام می دانستند، بعد جمعی از مسلمانان به حکم غریزه بعد از عشامرتکب این اعمال می شدند و با اینکه این امور را گناه می دانستند آن را، مرتکب شده و این عمل راخیانتی به خودمی پنداشتند،پس عده ای از مردم ازاین مسأله به پیامبر(ص ) شکایت نمودند ،لذا خداوند این آیه را نازل نمود: (علم الله انکم کنتم تختانون انفسکم ): (خدا دانست که شما همواره با انجام این عمل نافرمانی می کنید و به نفس خود خیانت می نمایید)،(تختانون )از ریشه مصدر (ختیان ) همان معنای خیانت و نقص نهفته را می دهد، و آیه معنای استمرار را می رساند ،یعنی از ابتدای روز تشریع حکم روزه مسلمانان بطور سری خدا را نافرمانی می کرده اند، پس حکم خدا حرام بودن جماع و طعام در شب روزه بوده است وبانزول این آیه نسخ شده است ، (فتاب علیکم و عفا عنکم ):(پس از جرم شماگذشت و عفو نمود و این حکم را برداشت )،لذا توبه و عفو دلالت می کند براینکه قبلا معصیتی واقع شده است و با این آیه حرمت آن عمل نسخ شده گردیده ،(فالان باشروهن و ابتغوا ما کتب الله لکم ):(حالا دیگر می توانید با زنان خودآمیزش کنید و از خدا آنچه را از فرزند که برایتان مقدور نموده طلب نمایید)و این حکم جواز مباشرت در شب روزه است و(ابتغاء) منظور طلب فرزند است ، پس آنها اگر چه ظاهرا جز قصد اطفای شهوت ندارند اما در واقع آنچه را خدا مقدر کرده که همان بقای نوع انسانی است محقق می نمایند،(و کلواواشربوا حتی یتبین لکم الخیط الابیض من الخیط الاسود من الفجر):(و بخورید وبیاشامید تا سفیدی شفق از سیاهی شب برایتان مشخص شود)کلمه فجر دومصداق دارد، یکی فجر اول که کاذب است چون دوامی ندارد و دومی فجرصادق است که زمانی که فاصله خورشید از دایره افق به هجده درجه زیر افق برسد، این فجر خبر از آمدن روز می دهد و دراین آیه استعاره بکار رفته است وسفیدی گسترده آخر افق تاریک را به ریسمانی سفید، و تاریکی را به ریسمانی سیاه تشبیه کرده است و مراد از این جمله تحدید اولین وقت طلوع فجر صادق است ، چون بالا آمدن سفیدی روز و شعاع نور هر دو خیط را از بین می برد،(ثم اتموا الصیام الی الیل ):(وآنگاه روزه بدارید و روزه را تا شب به اتمام برسانید)چون تحدید روزه به فجر دلالت نمود و معلوم شد با آغاز فجر روزه واجب می شود برای اختصار گویی مجددا سخنی از وجوب روزه نکرد و تنهاآخر روزه را مشخص و محدود نمود تا شب ، و روزه یک امر بسیط و واحد است و از فجر تا شب یک عبادت تمام است و فرق تمام و کامل هم در همین است (کامل مرکب از اجزاء است که هر جزئش اثری مستقل دارد)،(و لا تباشروهن وانتم عاکفون فی المساجد):(و هنگامی که در مساجد اعتکاف می کنید بازنان درنیامیزید)اعتکاف یعنی ملازمت در مکان واعتکاف در مسجد اقامت در آن وملازمت به آن اقامت است و اعتکاف احکام خاصی دارد،من جمله روزه گرفتن و عدم خروج از مسجد بدون عذری موجه و عدم توجه به غیر خدا و... وخداوند تشریع می کند که در ایام اعتکاف نباید با زنان در آمیزید ،اگر چه در روزروزه دار می باشید ،یعنی این مورد از حکم حلیت آمیزش با زنان در شب روزه داری استثناء شده است ،(تلک حدود الله فلا تقربوها):(اینها حدود خداست ،زنهار که نزدیک آن نشوید)(حد) به معنای منع است و نهی کردن از نزدیک شدن به حدود کنایه از عدم ارتکاب آنهاست ، (کذلک یبین الله ایاته للناس لعلهم یتقون ):(این چنین خدا آیات خود را برای مردم بیان می کند ،تا شاید با تقواشوند) و در اثر تقوی اوامر الهی را انجام دهند و از منهیات الهی اجتناب ورزند. [ نظرات / امتیازها ]

در آغاز اسلام، در شب و روز ماه رمضان، آمیزش با همسر ممنوع بود و همچنین در ساعت معیّنى از شب مى‏توانستند افطار کنند و اگر خوابش مى‏گرفت بعد از بیدارى حقّ غذا خوردن نداشت. برخى مسلمانان علیرغم ممنوع بودن آمیزش جنسى این کار را انجام مى‏دادند، ولى برخى دیگر با وجود زحمت و سختى، از خوردن در شب بعد از بیدارى خوددارى مى‏کردند. یکى از یاران پیامبر به نام مطعم‏بن جبیر هنگام افطار به علّت دیر حاضر شدن غذا خوابش برد، وقتى بیدار شد گفت: من دیگر حقّ غذا خوردن ندارم و فردا را بدون غذا روزه گرفت و براى کندن خندق اطراف مدینه حاضر شد. در بین کار به علّت شدّت ضعف از حال رفت و بیهوش شد. پیامبر صلى الله علیه وآله بسیار متأثّر شد و این آیه نازل گردید که غذا خوردن تا طلوع فجر آزاد است و آمیزش با همسران در شب‏هاى ماه رمضان مانع ندارد. خداوند متعال مى‏داند که شما به خویشتن خیانت مى‏کردید و قدرت صبر و خوددارى نداشته و ندارید، به همین دلیل تکلیف را بر شما آسان و گذشته‏ى شما را عفو نمود.
اعتکاف، به معناى بریدن از دنیا و پناهنده شدن به خداست. پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله با گرفتارى‏ها و مشکلاتى که داشتند، گاهى در مسجد براى چند روز معتکف مى‏شدند و بدین وسیله روح خود را صفا و آرامش بیشتر مى‏دادند. از آنجا که در غیر حال اعتکاف نیز آمیزش در مسجد ممنوع است. به نظر مى‏رسد مراد از کلمه «عاکفون» همان سکونت در مسجد باشد، نه اعتکاف به معناى عبادت مخصوص.
[ نظرات / امتیازها ]

توسعه‏اى در حکم روزه- چنانکه در شأن نزول خواندیم در آغاز اسلام آمیزش با همسران در شب و روز ماه رمضان مطلقا ممنوع بود، و همچنین خوردن و آشامیدن پس از خواب و این شاید آزمایشى بود براى مسلمین و هم براى آماده ساختن آنها نسبت به پذیرش احکام روزه. این آیه که شامل چهار حکم اسلامى در زمینه روزه و اعتکاف است نخست در قسمت اول مى‏گوید: «در شبهاى ماه روزه آمیزش جنسى با همسرانتان براى شما حلال شده است» (أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِکُمْ).

سپس به فلسفه این موضوع پرداخته، مى‏گوید: «زنان لباس شما هستند و شما لباس آنها» (هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ).

لباس از یکسو انسان را از سرما و گرما و خطر بر خورد اشیا به بدن حفظ مى‏کند، و از سوى دیگر عیوب او را مى‏پوشاند. و از سوى سوم زینتى است براى تن آدمى، این تشبیه که در آیه فوق آمده اشاره به همه این نکات است.

سپس قرآن علت این تغییر قانون الهى را بیان کرده مى‏گوید: «خداوند مى‏دانست که شما به خویشتن خیانت مى‏کردید (و این عمل را که ممنوع بود بعضا انجام مى‏دادید) خدا بر شما توبه کرد، و شما را بخشید» (عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ فَتابَ عَلَیْکُمْ وَ عَفا عَنْکُمْ).

آرى! براى این که شما آلوده گناه بیشتر نشوید خدا به لطف و رحمتش این برنامه را بر شما آسان ساخت و از مدت محدودیت آن کاست.

اکنون که چنین است با آنها آمیزش کنید و آنچه را خداوند بر شما مقرر داشته طلب نمایید» (فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ).

سپس به بیان دومین حکم مى‏پردازد و مى‏گوید: «بخورید و بیاشامید تا رشته سپید صبح از رشته سیاه شب براى شما آشکار گردد» (وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ).

بعد به بیان سومین حکم پرداخته مى‏گوید: «سپس روزه را تا شب تکمیل کنید» (ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ).

این جمله تأکیدى است بر ممنوع بودن خوردن و نوشیدن و آمیزش جنسى در روزها براى روزه‏داران، و نیز نشان دهنده آغاز و انجام روزه است که از طلوع فجر شروع و به شب ختم مى‏شود.

سر انجام به چهارمین و آخرین حکم پرداخته مى‏گوید: «هنگامى که در مساجد مشغول اعتکاف هستید با زنان آمیزش نکنید» (وَ لا تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنْتُمْ عاکِفُونَ فِی الْمَساجِدِ)

بیان این حکم مانند استثنایى است براى حکم گذشته زیرا به هنگام اعتکاف که حد اقل مدت آن سه روز است روزه مى‏گیرند اما در این مدت نه در روز حق آمیزش جنسى با زنان دارند و نه در شب.

در پایان آیه، اشاره به تمام احکام گذشته کرده چنین مى‏گوید: «اینها مرزهاى الهى است به آن نزدیک نشوید» (تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَقْرَبُوها).

زیرا نزدیک شدن به مرز وسوسه انگیز است، و گاه سبب مى‏شود که انسان از مرز بگذرد و در گناه بیفتد.

آرى! این چنین خداوند آیات خود را براى مردم روشن مى‏سازد، شاید پرهیزکارى پیشه کنند» (کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ آیاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ).

آغاز و پایان، تقواست-

جالب این که در نخستین آیه مربوط به احکام روزه خواندیم که هدف نهایى از آن تقوا است، همین تعبیر عینا در پایان آخرین آیه نیز آمده است (لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ) و این نشان مى‏دهد که تمام این برنامه‏ها وسیله‏اى هستند براى پرورش روح تقوا و خویشتندارى و ملکه پرهیز از گناه و احساس مسؤولیت در انسانها!

[ نظرات / امتیازها ]

شأن نزول: در کتاب کافى- مضمون حدیث از حضرت صادق علیه السّلام آنکه: خوردن و آشامیدن و جماع حرام بود در ماه رمضان بر کسى که مى‌خوابید بعد از نماز عشاء، پس اتفاق افتاد براى شخصى خوابیدن، پس روز در کار خندق غش بر او عارض شد به سبب گرسنگى و تشنگى، آیه شریفه در نسخ آن تحریم نازل شد:
أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیامِ‌: حلال گردانیده شد براى شما شب روزه، یعنى در شبى که روز آن مى‌خواهید روزه دارید، الرَّفَثُ إِلى‌ نِسائِکُمْ‌:
مجامعت با زنان خود، هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ‌: زنان پوشش هستند براى شما، وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَ‌: و شما نیز پوشش هستید براى ایشان.
نکته: این کلام بیان حلال نمودن و کنایه است از موافقه. چون زوجین معتنق و ملتوى شوند به یکدیگر و هر یک مشتمل مى‌شود بر دیگرى، لذا تشبیه به لباس شده که فرا مى‌گیرد بدن را.
عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ‌: تعلق یافت علم خدا به معلوم بدرستى که خیانت نمائید نفس‌هاى خود را و ستم نمائید بر خود به تعریض آن به عقاب و تنقیص حظ آن از ثواب. فَتابَ عَلَیْکُمْ‌: پس رجوع فرمود حق تعالى بر شما به رحمت خود و رخصت داد به مفطرات در شب روزه.
وَ عَفا عَنْکُمْ‌: و عفو فرمود و درگذشت از شما آن جنایت را و محو اثر آن‌ فرمود و آن حکم را که بر شما واجب فرموده بود از شما رفع نمود. فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَ‌: پس این هنگام که از شما عفو و نسخ حکم را فرمود، مباشرت کنید با زنان در شب ماه رمضان به عنوان جواز و اباحه. وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ‌: و طلب کنید آنچه نوشته است خدا براى شما، یعنى تقدیر نموده از اولاد. مراد آنست که غرض اصلى از مباشرت، طلب بقاى نسل باشد نه مجرد لذات و التذاذ به شهوت، زیرا حکمت از خلق شهوت و مشروعیت نکاح، ایجاد ولد است نه صرف شهوت، و لذا تأکید در امر نکاح و ازدواج بسیار وارد شده.
وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا: و بخورید و بیاشامید در شبهاى روزه، حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ‌: تا اینکه روشن شود مر شما را رشته سفیدى؛ این کنایه است از روشنائى افق صبح. مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ: از رشته سیاهى شب از فجر صادق، یعنى رشته افق سفیدى که روشنائى روز است از شب مبین گردد. خلاصه آنکه از اول شب تا طلوع صبح مجاز به افطار باشید. ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ‌: پس به اتمام رسانید روزه را تا شب که غایت روزه و آخر وقت امساک باشد از اول صبح صادق که فجر مستطیر و منتشر گویند تا وقت داخل شدن شب که آن غروب آفتاب است و علامت آن زوال حمره مشرقیه است از سمت رأس. و از باب مقدمه علمیه باید یک مقدار پیش از طلوع صبح و یک مقدار از مغرب داخل شود از باب احتیاط یقین به حد واجب.
بعد از آن حکم اعتکاف را فرماید: وَ لا تُبَاشِرُوهُنَ‌: و مباشرت نکنید زنان را، وَ أَنْتُمْ عاکِفُونَ فِی الْمَساجِدِ: و حال شما که معتکف و مقیم باشید در مساجد. از حضرت سید سجاد علیه السّلام مروى است که فرمود:
چنان است که دو حج و دو عمره بجا آورده‌ «1». تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ‌: آنچه مذکور شد از احکام‌ روزه، اعتکاف حد الهى است که در دین محدود و مقرر فرموده است. فَلا تَقْرَبُوها: پس نزدیک نشوید آن را. این مبالغه است در منع تجاوز از آن، زیرا نزدیکى که واقع نشود البته تجاوز محقق نخواهد شد.
تنبیه: آیه شریفه نهى است از نزدیک شدن به حدى که حاجز است میان حق و باطل تا به باطل نزدیک نشود، چه جاى آنکه تخطى نماید از آن؛ چنانچه فرمود حضرت خاتم صلّى اللّه علیه و آله و سلّم: انّ لکلّ ملک حمى و انّ حمى اللّه محارمه و من حال حول الحمى یوشک ان یقع فیه‌ «1». یعنى براى هر پادشاهى غرقگاهى است، و غرق الهى محرمات او سبحانه مى‌باشد. پس هر که بگذرد اطراف غرقگاه، نزدیک است که واقع شود در آن.
کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ‌: همچنین بیان مى‌نماید خداى تعالى، آیاتِهِ لِلنَّاسِ‌:
آیات و نشانه‌هاى خود را از اوامر و نواهى و وعد و وعید و ثواب و عقاب براى عموم مردمان. لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ‌: براى اینکه بپرهیزید و از حدود تجاوز نکنید و مخالفت اوامر و نواهى سبحانى را ننمائید.
[ نظرات / امتیازها ]

شب روزه شبى است که فرداى آنروز باید روزه داشت و رفث کنایه از جماع است و معنى اصلى آن هتک ستر است و باعتبار آنکه جماع نوعا ملازم با این معنى است اطلاق شده است و اینکه متعدى بالى شده براى آنستکه متضمن معنى افضاء شده که به معنى خلوت با زن است و متعدى بالى میشود و سبب حلیت آنستکه آنها به منزله لباس مردانند و مردان به منزله لباس آنها و نمیتوانند از یکدیگر جدا شوند و با کثرت مخالطت و شدت ملابست و معاشرت صبر و خوددارى از این عمل مشکل است و در جوامع از حضرت صادق (ع) نقل نموده است که در صدر اسلام مقاربت با زن در شب و روز ماه رمضان حرام بود و همچنین غذا خوردن بعد از خواب در شب حرام بود دسته از جوانان شب مقاربت با زنان مینمودند و مستور میداشتند و یکى از اصحاب که مطعم بن جبیر نامداشت خوابید پیش از افطار و در حفر خندق حاضر شد و غش کرد پس این آیه نازل شد که دلالت دارد بر حلال شدن جماع در شب و خوردن بعد از خواب و مراد از عفو الهى این ترخیص است و در مجمع نقل نموده اختلاف عامه را در اسم این مرد و آنکه گفته‌اند پس از بیان حال آن مرد در نزد پیغمبر (ص) عمر اعتذار جست از آنحضرت و اقرار نمود بر آنکه این عمل محرم را من با زوجه خود بعد از نماز عشاء بجا آوردم و پس از او چند نفر دیگر جرئت نموده اقرار کردند و این آیه نازل شد حقیر عرض میکنم بنابراین خیانت و معصیت کسانى که مرتکب این عمل شدند بر عامه ثابت میشود بنص آیه شریفه و آنکه کسیکه ابتدا اقرار نموده با آنکه جوان هم نبوده از خدا و پیغمبر (ص) شرم نداشته چون اقرار به معصیت هم تجرى و معصیت است و نمیدانم چرا از پیغمبر (ص) معذرت خواسته با آنکه باید از خدا معذرت بخواهد اگر اعتقاد بخدا داشته و میدانسته که پیغمبر از پیش خود حکمى نمیکند در هر حال خدا میدانست که مردم ظلم و خیانت میکنند با نفوس خودشان که خود را در معرض عقاب الهى قرار میدهند و ناقص مینمایند حظ خودشان را از ثواب پس پذیرفت توبه آنها را چون توبه نمودند و ترخیص فرمود
نزدیکى با زنان را و تسهیل فرمود بر آنها امر را و محو نمود اثر گناه را پس حکم فرمود بعد از نسخ حکم سابق بآنکه با زنان مباشرت نمایند یعنى نزدیکى کنند و طلب نمایند آنچه را مقدر فرموده است و نوشته است در لوح محفوظ از براى آنها از اولاد بسبب مقاربت با زنان یعنى براى شهوترانى این عمل را نباید انجام داد بلکه براى کثرت نسل که مقصود اصلى از نکاح است باید بجا آورد و بعضى گفته‌اند مراد آنستکه طلب کنید آنچه را مباح نموده است خداوند بر شما بعد از منع چون خداوند دوست دارد آنچه را رخصت داده است مردم مرتکب شوند چنانچه دوست دارد آنچه را منع فرموده اجتناب نمایند و از صادقین علیهما السلام مروى است که مکروه است جماع در شب اول هر ماه مگر شب اول ماه رمضان که مستحب است حقیر عرض مى‌کنم شاید عمل برخصت که مطلوب الهى است بهمان شب اول حاصل میشود چون یک نوع شکرگزارى عملى است از این ترخیص و مراد از رشته سفید که ظهور آن آخر حد جواز خوردن و آشامیدن است سفیدى منتشر در افق است که از آن بصبح صادق تعبیر میشود و مراد از رشته سیاه تاریکى ممتد مجاور با آنست و این بر سبیل تشبیه است و براى توضیح بیان شده است رشته سفید بانکه از جنس فجر است تا بقرینه مقابله معلوم شود حال رشته سیاه که از جنس ظلمت است و در منهج الصادقین روایت نموده است که بعضى از اصحاب رشته سفید و سیاهى در برابر میگذاردند و چون بسبب روشنى از یکدیگر ممتاز میشدند از مفطرات اجتناب مى- نمودند لهذا من الفجر در آیه شریفه نازل شد براى توضیح مراد از رشته سفید و سیاه و در اول نزول کلام الهى مجرد از این بیان بود و در کافى از حضرت صادق (ع) روایت نموده است که مراد امتیاز سفیدى روز است از سیاهى شب و در تهذیب از آن حضرت روایت نموده که کسى پرسید باید بخورم در شب ماه رمضان تا شک کنم در روز فرمود بخور تا شک نکنى در روز و در تهذیب و کافى و عیاشى از آنحضرت روایت شده که پرسیدند از دو نفر که یکى از آن دو یقین بطلوع فجر پیدا کرده و دیگرى شک دارد فرمود آنکس که شک دارد بخورد و آنکس که یقین حاصل نموده حرام است بر او خوردن چون خداوند نهایت خوردن را یقین بطلوع فجر قرار داده است و در کافى و فقیه و عیاشى از آنحضرت روایت شده که این آیه نازل شد در باره خوات بن جبیر انصارى که در واقعه خندق با پیغمبر بود و روزه داشت چون‌
شب شد به منزل آمد و پیش از نزول این آیه حکم این بود که اگر کسى قبل از افطار بخواب میرفت باید روزه را تا روز دیگر ادامه دهد از قضا آنشب طعام در در منزل او حاضر نبود اهل بیت او گفتند اندکى صبر نما تا غذا حاضر شود او تکیه نمود و بخواب رفت بعد از حاضر شدن طعام گفتند بخواب رفتى او هم با گرسنگى شب را بروز آورد و فرداى آنشب هم در حفر خندق کمک نمود تا غش کرد و پیغمبر بر او مرور فرمود و آن حال را مشاهده کرد پس این آیه نازل شد و قمى بر این روایت علاوه نموده است حرمت مقاربت با زن را در صدر اسلام و آن که جوانان نمیتوانستند صبر کنند و نهایت روزه مغرب شرعى است که اول شب است و نهى شده است از مقاربت با زنان در حال اعتکاف و آن عبارت است از اقامه در مسجد جامع بلد براى عبادت و آدابى دارد که در کتب فقهیه مفصلا ذکر شده است و احکام مذکوره محرمات الهى است که از آن تعبیر بحدود شده است یعنى غرق گاه است پس نزدیک نشوید آنرا و در حدیث نبوى وارد شده است که هر پادشاهى را غرق گاهى است و غرقگاه خداوند محرمات او است و کسیکه گردش کند در اطراف غرقگاه ایمن نیست از آنکه واقع شود در آن پس نزدیک نباید شد و چنانچه خداوند این احکام را بیان فرمود بیان مى- فرماید حجج و دلائل بر احکام خود را براى مردم تا بپرهیزند از مخالفت اوامر و نواهى او. [ نظرات / امتیازها ]