توضیح : در ابتدا چنین به نظر می رسد که آیه در مقام رد منافقین است که ادعای ایمان دارند ولی به طاغوت مراجعه کرده و از پیامبر(ص) اعراض می کنند، و لیکن غایت یعنی جمله - تا زمانی که ... - غیر منافقین را نیز شامل می‏شود و همچنین جمله بعد از آن که می‏فرماید : «و لو انا کتبنا علیهم »تا جمله« ما فعلوه الا قلیل منهم» مؤید این است که رد دعوی ایمان ، اختصاص به منافقین ندارد ، بلکه غیر آنان را نیز شامل می‏شود ، چون بسیاری از غیر منافقین هستند که ظاهر حالشان چنین نشان می‏دهد که خیال می‏کنند به صرف این که قرآن و احکامی که از ناحیه خدای تعالی نازل شده چه معارفش و چه دستورات اخلاقی و عملیش را تصدیق کردند ، ایمان به خدا و رسول و ایمان بدانچه رسول خدا (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم) از ناحیه پروردگارش آورده در دلشان افتاده ، و در نتیجه ایمان حقیقی دارند ، در حالی که این طور نیست ، بلکه ایمان عبارت است از این که انسان به طور تام و کامل و به باطن و ظاهر تسلیم امر خدا و رسولش باشد ، و چگونه ممکن است کسی مؤمن حقیقی باشد ، و در عین حال در برابر حکمی از احکام او تسلیم نشود ، یا به ظاهر و یا اگر به ظاهر اظهار تسلیم می‏کند در باطن جانش تسلیم نباشد به ظاهر از ترس رسوایی اظهار تسلیم کند ولی در باطن دلش به خاطر این که حکم نامبرده که با حال و هوای او سازگار نیست منزجر باشد ، با این که خدای تعالی به رسول گرامیش فرموده بود : «لتحکم بین الناس بما اریک الله »(النساء/105)، و در آن هدف و غرض نهایی بعثت آن جناب را داوری در بین مردم معرفی کرده بود .
پس با این حال اگر این رسول بزرگوار حکمی علیه کسی بکند ، و آن کس از حکم آن جناب منزجر و ناراحت شود ، در حقیقت از حکم خدای تعالی ناراحت شده ، چون خدای تعالی این شرافت را به آن جناب داده بود ، که بندگانش اطاعتش کنند ، و حکمش را در بین خود نافذ بدانند .
پس اگر بندگان خدا تسلیم حکم رسول شدند ، و از هیچ حکم آن جناب در باطن دلشان ناراحت نگشتند ، آن وقت است که مسلمان واقعی شده‏اند ، و در این صورت است که می‏توان گفت بطور قطع تسلیم حکم خدایند ، و حتی در برابر حکم تکوینی خدا نیز تسلیمند ، آری تسلیم بودن در برابر حکم دینی و تشریعی خدا ، دلیل بر تسلیم بودن در برابر حکم تکوینی او است .
( همچنان که آن شاعر زبان حال این گونه افراد را در شعر خود آورده می‏گوید: یکی درد و یکی درمان پسندد یکی وصل و یکی هجران پسندد من از درمان و درد و وصل و هجران پسندم آنچه را جانان پسندد مترجم:موسوی همدانی) و این مرحله یکی از مراحل ایمان است، که هر مؤمنی به آن مرحله برسد صفاتی در او رشد می‏کند، که از همه روشنترش تسلیم شدن در برابر همه دستورات و مقدراتی است که از ناحیه خدای تعالی به وی می‏رسد و چنین کسی دیگر حالت اعتراض و چون و چرا به خود نمی‏گیرد ، نه در زبان رده‏ای می‏گوید، و نه در دل نقی می‏زند، و به همین جهت است که می‏بینیم در آیه مورد بحث تسلیم را مطلق آورده است. [ بستن توضیحات ]

توضیح : قضاوت، از شؤون رسالت و ولایت است [ بستن توضیحات ]