(انی ارید ان تبوء باثمی واثمک فتکون من اصحاب النار و ذلک جزاءالظالمین ):(من از این عمل تو کراهتی ندارم ،چون اگر مرا بکشی ،هم وبال گناهان مرا به دوش می کشی و هم وبال گناهان خودت را، ودر نتیجه ازاهل آتش می شوی و این سزای ستمکاران است )،(تبؤا)یعنی (ترجع )یعنی هابیل به قابیل می گوید: وقتی از قتل من فارغ شوی با گناه من و گناه خودت بر می گردی ، یعنی قاتل گناه مقتول را هم به دوش می کشد و در نتیجه مقتول در حال برائت و بی گناهی خدا را ملاقات می کند و این معنا منافاتی با آیه (ولاتزر وازره وزراخری )(9)،(هیچکس بار گناه دیگری را حمل نمی کند)،ندارد ،چون این مسأله ازاحکام عقل نظری نیست تا عقل حکم به محال بودنش بکند ،بلکه از احکام عقل عملی است که در ثبوت یا تغییرش تابع مصالح جامعه بشری است و در این مورد چون قاتل با کشتن فردی ازجامعه باعث می شود که اجتماع به حقوقش نرسد، لذا جامعه حق دارد تمامی اعمال صالح و خدمات سودمند قاتل را نادیده بگیرد و قاتل با قتل خود گناهان مقتول را هم به دوش می کشد،اما این به آن معنانیست که گفته شود ،هابیل گذاشت برادرش او را بکشد تا او شقی و معذب شود،اما خودش سعید و خوشبخت بماند و یا بگوئیم ،مظلوم اگر بخواهد ظالم بارگناهش را بدوش بکشد، باید فقط صبر کند و از حق خود دفاع نکند، این سخنهااز روی نادانی است ، چون این عمل یاری واعانت بر گناه و ظلم می باشد و این عمل خود گناه و ظلم محسوب می شود و در این صورت مظلوم در گناه ظالم شریک می گردد،کما اینکه خداوند می فرماید:(ولمن انتصر بعد ظلمه ،اولئک ما علیهم من سبیل )(10)،(کسی که بعد از ظلمی که به او شده ، برای انتقام یاری طلبد، براو هیچ طریقی برای مؤاخذه نخواهد بود) . ومسلم است که نتیجه گناه آتش دورخ است و همین سزای ستمکاران است ،کسانی که ظلم کردند، فکر نکنند که به سوی خدا باز نمی گردند . [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر نور
امام باقرعلیه السلام به دنبال تلاوت آیه «فطوّعت له نفسه» فرمود: ابلیس به قابیل گفت: قربانى تو قبول نشد و قربانى برادرت هابیل قبول شد، اگر او زنده بماند در طول تاریخ نسل او بر نسل تو افتخار خواهند کرد که قربانى پدر ما پذیرفته شد واز پدر شما پذیرفته نشده است، بنابراین بهتر آن است که او را به قتل برسانى تا نسل تو ذلّت نکشد. <64> امام باقر علیه السلام فرمود: «من قتل مؤمناً متعمّداً أثبت اللّه على قاتله جمیع الذنوب وبرء المقتول منها، وذلک قوله تعالى: «انّى ارید أن تبوأ...»» هر که عمداً مؤمنى را بکشد، خداوند همه گناهان را به حساب قاتل ثبت مى‏کند و مقتول را از گناهان پاک مى‏کند. <65> معناى آیه، سکوت در مقابل ظالم به امید بخشش گناهان نیست. در حدیثى از پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله مى‏خوانیم که محل حادثه، کوه قاسِیون در دمشق است. <66> امام سجادعلیه السلام فرمودند: نحوه‏ى کشتن را ابلیس به قابیل یاد داد. <67> 1- گناهان مقتول، به قاتل منتقل مى‏شود. «تبوء باثمى» 2- در درگیرى‏ها مسئول خسارت آغازگر است. «اثمى واثمک» 3- برادرکشى همان و دوزخى شدن همان. «فتکون من اصحاب النّار» 4- ایمان به معاد، جزو عقاید اوّلیه انسان‏هاى روى زمین بوده است. «اصحاب النّار» 5 - قاتل، هم به خود ظلم مى‏کند، هم به مقتول، هم به خانواده‏ى مقتول و هم به جامعه. «الظالمین» 6- نفس انسان، با وسوسه، تلقین و تزیین، انسان را رام و خام مى‏کند و به گناه مى‏کشد. «فطوّعت له نفسه» 7- هواى نفس مى‏تواند عواطف برادرى را نیز سرکوب کند. «فطوّعت له نفسه قتل اخیه» 8 - فطرت پاک انسانى، از آدم کشى بیزار است، ولى نفس، این کار را خوب جلوه داده و انسان را به قتل وامى‏دارد. «فطوّعت» 9- جنگ حقّ و باطل، از آغاز تاریخ زندگى بشر بوده است. «فقتله» 10- مرگ انسان در زمین، با شهادت آغاز شد. «فقتله» 11- پیروى از هواى نفس، خسارت است. «فقتله فأصبح من الخاسرین» 12- قاتل، هم از درون گرفتار عذاب وجدان است و هم از بیرون مورد انتقاد مردم و هم گرفتار قصاص و عدل مى‏شود و کامى نمى‏گیرد. «فقتله فأصبح من الخاسرین» 13- تسلّط وغلبه بر مخالف، همیشه نشانه‏ى سرافرازى نیست. «فقتله فأصبح من الخاسرین» [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر المیزان( خلاصه )
(29)(انی ارید ان تبوء باثمی واثمک فتکون من اصحاب النار و ذلک جزاءالظالمین ):(من از این عمل تو کراهتی ندارم ،چون اگر مرا بکشی ،هم وبال گناهان مرا به دوش می کشی و هم وبال گناهان خودت را، ودر نتیجه ازاهل آتش می شوی و این سزای ستمکاران است )،(تبؤا)یعنی (ترجع )یعنی هابیل به قابیل می گوید: وقتی از قتل من فارغ شوی با گناه من و گناه خودت بر می گردی ، یعنی قاتل گناه مقتول را هم به دوش می کشد و در نتیجه مقتول در حال برائت و بی گناهی خدا را ملاقات می کند و این معنا منافاتی با آیه (ولاتزر وازره وزراخری )(9)،(هیچکس بار گناه دیگری را حمل نمی کند)،ندارد ،چون این مسأله ازاحکام عقل نظری نیست تا عقل حکم به محال بودنش بکند ،بلکه از احکام عقل عملی است که در ثبوت یا تغییرش تابع مصالح جامعه بشری است و در این مورد چون قاتل با کشتن فردی ازجامعه باعث می شود که اجتماع به حقوقش نرسد، لذا جامعه حق دارد تمامی اعمال صالح و خدمات سودمند قاتل را نادیده بگیرد و قاتل با قتل خود گناهان مقتول را هم به دوش می کشد،اما این به آن معنانیست که گفته شود ،هابیل گذاشت برادرش او را بکشد تا او شقی و معذب شود،اما خودش سعید و خوشبخت بماند و یا بگوئیم ،مظلوم اگر بخواهد ظالم بارگناهش را بدوش بکشد، باید فقط صبر کند و از حق خود دفاع نکند، این سخنهااز روی نادانی است ، چون این عمل یاری واعانت بر گناه و ظلم می باشد و این عمل خود گناه و ظلم محسوب می شود و در این صورت مظلوم در گناه ظالم شریک می گردد،کما اینکه خداوند می فرماید:(ولمن انتصر بعد ظلمه ،اولئک ما علیهم من سبیل )(10)،(کسی که بعد از ظلمی که به او شده ، برای انتقام یاری طلبد، براو هیچ طریقی برای مؤاخذه نخواهد بود) . ومسلم است که نتیجه گناه آتش دورخ است و همین سزای ستمکاران است ،کسانی که ظلم کردند، فکر نکنند که به سوی خدا باز نمی گردند . [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر کشاف
( إنی أرید أن تبوء بإثمی و إثمک ) أن تحتمل إثم قتلی لک لو قتلتک و إثم قتلک لی . فإن قلت : کیف یحمل إثم قتله له و لا تزر و ازرة وزر أخری ؟ قلت : المراد بمثل إثمی علی الاتساع فی الکلام ، کما تقول : قرأت قراءة فلان ، و کتبت کتابته ، ترید المثل و هو اتساع فاش مستفیض لا یکاد یستعمل غیره . و نحوه قوله علیه الصلاة و السلام " المستبان ما قالا فعلی البادی ما لم یعتد المظلوم " علی أن البادی علیه إثم سبه ، و مثل إثم سب صاحبه ، لأنه کان سببا فیه ، إلا أن الإثم محطوط عن صاحبه معفو عنه ، لأنه مکافئ مدافع عن عرضه . ألا تری إلی قوله " مالم یعتد المظلوم " لأنه إذا خرج من حد المکافأة و اعتدی لم یسلم . فإن قلت : فحین کف هابیل قتل أخیه و استسلم و تحرج عما کان محظورا فی شریعتة من الدفع ، فأین الإثم حتی یتحمل أخوه مثله فیجتمع علیه الإثمان ؟ قلت : هو مقدر فهو یتحمل مثل الإثم المقدر ، کأنه قال : إنی أرید أن تبوء بمثل إثمی لو بسطت یدی إلیک . و قیل ( بإثمی ) بإثم قتلی ( و إثمک ) الذی من أجله لم یتقبل قربانک . فإن قلت : فکیف جاز أن یرید شقاوة أخیه و تعذیبه بالنار ؟ قلت : کان ظالما و جزاء الظالم حسن جائز أن یراد . ألا تری إلی قوله تعالی ( و ذلک جزاء الظالمین ) و إذا جاز أن یریده الله ، جاز أن یریده العبد ، لأنه لا یرید إلا ما هو حسن . و المراد بالإثم و بال القتل و ما یجره من استحقاق العقاب . فإن قلت : لم جاء الشرط بلفظ الفعل و الجزاء بلفظ اسم للفاعل و هو قوله ( لئن بسطت .......ما أنا بباسط ) ؟ قلت : لیفید أنه لا یفعل ما یکتسب به هذا الوصف الشنیع . و لذلک أکده بالباء المؤکدة للنفی . [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر نمونه
نخستین قتل در روى زمین ! در این آیات داستان فرزندان آدم ، و قتل یکى به وسیله دیگرى ، شرح داده شده است و شاید ارتباط آن با آیات سابق که درباره بنى اسرائیل بود این باشد که انگیزه بسیارى از خلافکاریهاى بنى اسرائیل مسئله حسد بود، و خداوند در این آیات به آنها گوشزد مى کند که سرانجام حسد چگونه ناگوار و مرگبار مى باشد که حتى بخاطر آن برادر دست به خون برادر خود مى آلاید! نخست مى فرماید: اى پیامبر! داستان دو فرزند آدم را به حق بر آنها بخوان . (و اتل علیهم نبا ابنى آدم بالحق ). ذکر کلمه بالحق ممکن است اشاره به این باشد که سرگذشت مزبور در عهد قدیم (تورات ) با خرافاتى آمیخته شده است ، اما آنچه در قرآن آمده عین واقعیتى است که روى داده است ، شک نیست که منظور از کلمه آدم در اینجا همان آدم معروف پدر نخستین نسلهاى کنونى است و اینکه بعضى احتمال داده اند منظور از آن مردمى به نام آدم از قبیله بنى اسرائیل بوده بى اساس است ، زیرا این کلمه کرارا در قرآن مجید به همین معنى آمده است و اگر در اینجا معنى دیگرى داشت لازم بود قرینه اى ذکر شود، اما آیه من اجل ذلک … که تفسیر آن بزودى خواهد آمد، هرگز نمى تواند قرینهاى بر این معنى بوده باشد چنانکه خواهیم گفت . سپس بشرح داستان مى پردازد و میگوید: در آن هنگام که هر کدام کارى براى تقرب به پروردگار انجام دادند، اما از یکى پذیرفته شد و از دیگر پذیرفته نشد.)) (اذ قربا قربانا فتقبل من احدهما و لم یتقبل من الاخر). و همین موضوع سبب شد برادرى که عملش قبول نشده بود دیگرى را تهدید بقتل کند، و سوگند یاد نماید که تو را خواهم کشت ! (قال لاقتلنک ) اما برادر دوم او را نصیحت کرد و گفت اگر چنین جریانى پیش ‍ آمده گناه من نیست بلکه ایراد متوجه خود تو است که عملت با تقوا و پرهیزگارى همراه نبوده است و ((خدا تنها از پرهیزگاران میپذیرد)). (قال انما یتقبل الله من المتقین ). پس اضافه کرد: حتى اگر تو به تهدیدت جامه عمل بپوشانى و دست به کشتن من دراز کنى ، من هرگز مقابله به مثل نخواهم کرد و دست به کشتن تو دراز نمى کنم . (لئن بسطت الى یدک لتقتلنى ما انا بباسط یدى لاقتلک ). چرا که من از خدا میترسم و هرگز دست به چنین گناهى نمى آلایم (انى اخاف الله رب العالمین ). به علاوه من نمى خواهم بار گناه دیگرى را بدوش بکشم بلکه میخواهم تو بار گناه من و خویش را بدوش بکشى (زیرا اگر براستى این تهدید را عملى سازى بار گناهان گذشته من نیز بر دوش تو خواهد افتاد چرا که حق حیات را از من سلب نمودى باید غرامت آن را بپردازى و چون عمل صالحى ندارى باید گناهان مرا بدوش بگیرى !) (انى ارید ان تبوء <81> باثمى و اثمک ). و مسلما با قبول این مسئولیت بزرگ از دوزخیان خواهى بود و همین است جزاى ستمکاران . (فتکون من اصحاب النار و ذلک جزاء الظالمین ). در اینجا به چند نکته باید توجه کرد : 1 - در قرآن مجید نامى از فرزندان آدم نه در اینجا و نه در جاى دیگر برده نشده ، ولى طبق آنچه در روایات اسلامى آمده است نام یکى هابیل و دیگرى قابیل بود، اما در سفر تکوین تورات باب چهارم نام یکى قائن و دیگرى هابیل ذکر شده ، و به طورى که مفسر معروف ابو الفتوح رازى مى گوید: در نام هر کدام چندین لغت است نام اولى هابیل یا هابل یا هابن بوده ، و نام دیگرى قابیل یا قابین یا قابل یا قابن و یا قبن بوده است ، و در هر صورت تفاوت میان روایات اسلامى و متن تورات در مورد نام قابیل بازگشت به اختلاف لغت مى کند و مطلب مهمى نیست . ولى شگفت آور اینکه یکى از دانشمندان مسیحى این موضوع را بعنوان یک ایراد بر قرآن ذکر کرده که چرا قرآن بجاى قائن ، قابیل گفته است !! در حالى که اولا - اینگونه اختلاف در لغت و حتى در ذکر نامها فراوان است مثلا تورات ابراهیم را ابراهام و قرآن او را ابراهیم نامیده . و ثانیا - اساسا اسم هابیل و قابیل در قرآن نیست و تنها در روایات اسلامى آمده است . <82> 2 - مى دانیم که قربان بمعنى چیزى است که باعث تقرب به پروردگار مى شود، اما درباره کارى که آن دو برادر انجام داده اند در قرآن ذکرى به میان نیامده ولى طبق بعضى از روایات اسلامى و آنچه در تورات سفر تکوین باب چهار آمده است هابیل چون دامدارى داشت یکى از بهترین گوسفندان و فراورده هاى آن را براى این کار انتخاب نمود، و قابیل که مردى کشاورز بود از بدترین قسمت زراعت خود خوشه ها یا آردى براى این منظور تهیه کرد. 3 - در اینکه فرزندان آدم از کجا فهمیدند که عمل یکى در پیشگاه پروردگار پذیرفته شده و عمل دیگرى مردود، باز در قرآن توضیحى داده نشده ، تنها در بعضى از روایات اسلامى مى خوانیم که آن دو فراورده هاى خود را به بالاى کوهى بردند، صاعقه اى به نشانه قبولى به فراورده هابیل خورد و آن را سوزاند اما دیگرى به حال خود باقى ماند و این نشانه سابقه نیز داشته است . اما بعضى از مفسران معتقدند که قبولى عمل یکى ، و رد عمل دیگرى ، از طریق وحى به آدم به آنها اعلام گشت و علت آن هم چیزى جز این نبود که هابیل مردى با صفا و فداکار و با گذشت در راه خدا بود ولى قابیل مردى تاریکدل و حسود و لجوج بود، و سخنانى که قرآن در همین آیات بعد از این دو برادر نقل مى کند بخوبى روشنگر چگونگى روحیه آنها است . 4 - از این آیات بخوبى استفاده مى شود که سرچشمه نخستین اختلافات و قتل و تعدى و تجاوز در جهان انسانیت مسئله حسد بوده ، و این موضوع ما را به اهمیت این رذیله اخلاقى و اثر فوق العاده آن در رویداده هاى اجتماعى آشنا مى سازد.
پاورقی :
81-«تبوء» از ماده «بواء» به معنی بازگشت است.
82-علامه فقید شیخ محمد جواد بلاغی رساله ای در این زمینه به نام «الا کاذیب الا عاجیب» (دروغهای شگفت انگیز) نوشته است که در آن دروغهائی همانند دروغ فوق جمع آوری شده. این رساله به فارسی ترجمه و چاپ شده است. [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 29)- به علاوه من نمى‏خواهم بار گناه دیگرى را به دوش بکشم «بلکه مى‏خواهم تو بار گناه من و خویش را به دوش بکشى» (إِنِّی أُرِیدُ أَنْ تَبُوءَ بِإِثْمِی وَ إِثْمِکَ). و مسلما با قبول این مسؤولیت بزرگ «از دوزخیان خواهى بود و همین است جزاى ستمکاران» (فَتَکُونَ مِنْ أَصْحابِ النَّارِ وَ ذلِکَ جَزاءُ الظَّالِمِینَ). [ نظرات / امتیازها ]

1- گناهان مقتول، به قاتل منتقل مى‏شود. «تبوء باثمى»
2- در درگیرى‏ها مسئول خسارت آغازگر است. «اثمى واثمک»
3- برادرکشى همان و دوزخى شدن همان. «فتکون من اصحاب النّار»
4- ایمان به معاد، جزو عقاید اوّلیه انسان‏هاى روى زمین بوده است. «اصحاب النّار»
5 - قاتل، هم به خود ظلم مى‏کند، هم به مقتول، هم به خانواده‏ى مقتول و هم به جامعه. «الظالمین»
[ نظرات / امتیازها ]

732. My sin as well as thine. There are two possible interpretations: (1) The obvious one is that the unjust murderer not only carried on himself the burden of his own sin, but also the burden of his victim's sins. The victim, in suffering a wrong or injustice, is forgiven his own sins, and the wrongdoer, having been warned, aggravates his own sin. (2) "My sin" has also been interpreted as "the sin against me, in that thou slayest me": in that case "thy sin" may mean either "thy crime in committing a murder," or "thy sin against thyself, for the crime causes real loss to thyself in the Hereafter." See the last clause of the next verse.
733. Abel's speech is full of meaning. He is innocent and God-fearing. To the threat of death held out by the other, he returns a calm reply, aimed at reforming the other. "Surely," he pleads, "if your sacrifice was not accepted, there was something wrong in you, for Allah is just and accepts the sacrifice of the righteous. If this does not deter you, I am not going to retaliate, though there is as much power in me against you as you have against me. I fear my Maker, for I know He cherishes all His Creation. Let me warn you that you are doing wrong. I do not intend even to resist, but do you know what the consequences will be to you? You will be in spiritual torment." [ نظرات / امتیازها ]