(هل ینظرون الا ان تاتیهم الملئکه او یاتی ربک او یاتی بعض ایات ربک یوم یاتی بعض ایات ربک لا ینفع نفسا ایمانهالم تکن امنت من قبل اوکسبت فی ایمانها خیرا قل انتظروا انا منتظرون ):(آیا جز این انتظار دارند که فرشتگان به سویشان بیایند یا پروردگار تو به نزدشان بیاید یا بعضی از نشانه های پروردگارت برسد، روزی که بعضی از نشانه های پروردگارت بیاید در آنروز،ایمان کسی که از قبل ایمان نیاورده یا در مدت ایمانش کسب خیری نکرده است ،نفعی به حالش نخواهد داشت ، بگو منتظر باشید،ما نیز منتظر هستیم )،این آیه درمقام استفهام انکاری است ، آنهم در جایی که موعظه ونصیحت سودی نمی دهدو دعوت به حق فایده ای نمی بخشد، پس اموری که در آیه شریفه ذکر شده ،قضاوت حتمی و حکم قطعی پروردگار است به اینکه آنها را از بین می برد وزمین را از پلیدی وجود آنها پاک می سازد و مراد از اتیان ملائکه ،نزول فرشتگان عذاب است و مراد از آمدن پروردگار،آمدن قیامت و روز ملاقات پروردگار وروز ظهور تام و جلوه کامل حق و ظهور وحدانیت خداوند است ، ولی بعضی ازمفسران آمدن خدا را آمدن امر او دانسته اند . اما مراد از آمدن بعضی از آیات پروردگار، آمدن نشانه یا حادثه ای است که باعث تبدل و دگرگونی نشأه حیات ایشان باشد، بطوریکه دیگر نتوانند به قدرت و اختیاری که قبلا داشتند برگردند،مانند مرگ ، یا عذابی که مفری از آن نباشد. و این گونه آیات ، زمانی که نازل شوند، چون اختیار از انسان سلب می گردد،لذا ایمان آوردن آنها در آنزمان سودی به حالشان ندارد،مگر آنکه قبلا ایمان آورده و عمل خیر و صالحی انجام داده باشند که در غیر این صورت ایمان آوردنشان بعد ازنزول آیات هیچ فائده ای برایشان ندارد. و در آخر می فرماید:(منتظر باشید ما هم منتظریم )و این کلام متضمن تهدیدی جدی است نه صوری و یا استهزائی ،پس مقام آیه هم همان استفهام انکاری است نه استهزاء و تهکم . لذا آیه شامل تهدیدی جدی است که قضای الهی آنها را در بر می گیرد و بین ایمان و لوازم آن جدائی می اندازد ونکته بدیعی که از نظر نظم بی سابقه در آیه بکار رفته این است که لفظ (ربک ) را برای تأیید پیامبر سه بار تکرار نموده ، چون مشرکان همواره به داشتن بتها مباهات می کردند ،خدای متعال اراده نمود تاآنحضرت هم پروردگار خود را به رخ مشرکان بکشد و به داشتن چنین پروردگاری افتخار نماید و به او دلگرم باشد. [ نظرات / امتیازها ]

این آیات از جهت مضمون متصل است به آیات قبل ، و مشرکینى را که از پیروى صراط مستقیم استنکاف مى ورزند و در دین خدا متفرق مى شوند تهدید مى کند و رسول خدا (صلى الله علیه وآله و سلم ) را از آنان تبرئه مى نماید، و کسانى را که نیکى مى کنند به جزاى نیک وعده و نوید مى دهد و جزاى روز قیامت را امرى منجز معرفى مى کند.
هل ینظرون الا ان تاتیهم الملئکة او یاتى ربک او یاتى بعض آیات ربک
استفهام در این آیه انکارى است در مقامى که موعظه سود نمى دهد و دعوت به حق مفید نمى افتد، بنا بر این مى توان گفت امورى که در آیه شریفه ذکر شده قضاوت حتمى و حکم قطعى خداوند است به اینکه آنان را از بین برده زمین را از لوث وجودشان پاک سازد.
لازمه این سیاق این است که مراد از آمدن ملائکه ، عذاب آوردن آنان باشد [ نظرات / امتیازها ]

برگزیده تفسیر نمونه، ج‏1، ص: 667
(آیه 158)- انتظارات بیجا و محال! در آیات گذشته این حقیقت بیان شد که ما حجت را بر مشرکان تمام کردیم و کتاب آسمانى یعنى قرآن را براى هدایت همگان فرستادیم. این آیه مى‏گوید: اما این افراد لجوج به اندازه‏اى در کار خود سرسختند، که این برنامه روشن نیز در آنها تأثیر نمى‏کند، گویا انتظار نابودى خویش، یا از میان رفتن آخرین فرصت، و یا انتظار امور محالى را مى‏کشند.
نخست مى‏گوید: «آیا آنها جز این انتظار دارند که فرشتگان مرگ به سراغشان بیایند»! (هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِیَهُمُ الْمَلائِکَةُ).
«یا این که پروردگارت به سراغ آنها بیاید» و او را ببینند، و ایمان بیاورند!! (أَوْ یَأْتِیَ رَبُّکَ). در حقیقت آنها انتظار امر محالى را مى‏کشند.
سپس مى‏گوید: «یا این که بعضى از آیات و نشانه‏هاى پروردگار (که در آستانه رستاخیز و پایان جهان، واقع مى‏شود، و به دنبال آن درهاى توبه بسته خواهد شد) انجام گیرد» (أَوْ یَأْتِیَ بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ).
و به دنبال آن اضافه مى‏کند: «آن روز که چنین آیات صورت پذیرد، ایمان آوردن افرادى که قبلا ایمان نیاورده‏اند و آنها که عمل نیکى انجام نداده‏اند، پذیرفته نخواهد شد» (یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً). و درهاى توبه به روى آنان بسته مى‏شود، زیرا توبه و ایمان در آن هنگام، صورت اجبارى و اضطرارى به خود مى‏گیرد، و ارزش ایمان و توبه اختیارى را نخواهد داشت.
در پایان آیه با لحنى تهدید آمیز به این افراد لجوج مى‏گوید: «اکنون که شما چنین انتظارى را دارید در انتظار خویش بمانید، ما هم در انتظار (کیفر دردناک شما) خواهیم بود» (قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ).
از نکات جالبى که از آیه فوق استفاده مى‏شود این است که راه نجات را در ایمان، آن هم ایمانى که در پرتو آن اکتساب خیرى شود و اعمال نیک انجام گیرد، معرفى مى‏کند. [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر کشاف
(الملائکة) ملائکة الموت ، أو العذاب (أو یأتی ربک ) أو یأتی کل آیات ربک . بدلیل قوله (أو یأتی بعض آیات ربک ) یرید آیات القیامة و الهلاک الکلی ، و بعض الَیات . أشراط الساعة ، کطلوع الشمس من مغربها ، و غیر ذلک . و عن البراء بن عازب : کنا نتذاکر الساعة إذ أشرف علینا رسول الله صلی الله علیه و سلم فقال : " ما تتذاکرون ؟ فقلنا : نتذاکر الساعة قال : إنها لا تقوم حتی تروا قبلها عشر آیات : الدخان ، و دابة الأرض ، و خسفا بالمغرب ، و خسفا بالمشرق ، و خسفا بجزیرة العرب ، و الدجال ، و طلوع الشمس من مغربها ، و یأجوج و مأجوج ، و نزول عیسی ، و نارا تخرج من عدن (لم تکن آمنت من قبل ) صفة لقوله نفسا . و قوله (أو کسبت فی إیمانها خیرا) عطف علی آمنت . و المعنی أن أشراط الساعة إذا جاءت و هی آیات ملجئة مضطرة ، ذهب أوان التکلیف عندها ، فلم ینفع الإیمان جینئذ نفسا غیر مقدمة إیمانها من قبل ظهور الَیات ، أو مقدمة الإیمان غیر کاسبة فی إیمانها خیرا ، فلم یفرق کما تری بین النفس الکافرة إذا آمنت فی غیر وقت الإیمان ، و بین النفس التی آمنت فی وقته و لم تکسب خیرا ، لیعلم أن قوله (الذین آمنوا و عملوا الصالحات ) جمع بین قرینتین ، لا ینبغی أن تنفک إحداهما عن الأخری ، حتی یفوز صاحبهما و یسعد ، و إلا فالشقوة و الهلاک (قل انتظروا إنا منتظرون ) وعید . و قرئ : أن یأتیهم الملائکة ، بالیاء و التاء . و قرأ ابن سیرین : لا تنفع بالتاء ، لکون الإیمان مضافا إلی ضمیر المؤنث الذی هو بعضه کقولک : ذهبت بعض أصابعه . [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر نور
در آیه 92 سوره‏ى اسراء توقّعات نابجاى کفّار مطرح شده است که مى‏گفتند: ما به تو ایمان نمى‏آوریم مگر آنکه آسمان را بر ما فروریزى، یا خدا و فرشتگان را نزد ما آورى. این انتظارها در این آیه رد شده است. 1- کافران لجوج، با دیدن معجزات الهى هم تسلیم نمى‏شوند. «هل ینظرون ...» 2- نتیجه‏ى طفره رفتن در ایمان، ناکامى است. «لاینفع نفساً ایمانها» 3- ایمان و عمل، در شرایط آزاد و طبیعى، کارساز است، نه در حال اضطرار و ترس جان. «یوم یأتى بعض آیات ربّک لاینفع» 4- عمل صالح بدون ایمان سودبخش نیست. «او کسبت فى ایمانها خیراً» [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 158)- انتظارات بیجا و محال! در آیات گذشته این حقیقت بیان شد که ما حجت را بر مشرکان تمام کردیم و کتاب آسمانى یعنى قرآن را براى هدایت همگان فرستادیم. این آیه مى‏گوید: اما این افراد لجوج به اندازه‏اى در کار خود برگزیده تفسیر نمونه، ج‏1، ص: 667

سرسختند، که این برنامه روشن نیز در آنها تأثیر نمى‏کند، گویا انتظار نابودى خویش، یا از میان رفتن آخرین فرصت، و یا انتظار امور محالى را مى‏کشند.

نخست مى‏گوید: «آیا آنها جز این انتظار دارند که فرشتگان مرگ به سراغشان بیایند»! (هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِیَهُمُ الْمَلائِکَةُ).

«یا این که پروردگارت به سراغ آنها بیاید» و او را ببینند، و ایمان بیاورند!! (أَوْ یَأْتِیَ رَبُّکَ). در حقیقت آنها انتظار امر محالى را مى‏کشند.

سپس مى‏گوید: «یا این که بعضى از آیات و نشانه‏هاى پروردگار (که در آستانه رستاخیز و پایان جهان، واقع مى‏شود، و به دنبال آن درهاى توبه بسته خواهد شد) انجام گیرد» (أَوْ یَأْتِیَ بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ).

و به دنبال آن اضافه مى‏کند: «آن روز که چنین آیات صورت پذیرد، ایمان آوردن افرادى که قبلا ایمان نیاورده‏اند و آنها که عمل نیکى انجام نداده‏اند، پذیرفته نخواهد شد» (یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً). و درهاى توبه به روى آنان بسته مى‏شود، زیرا توبه و ایمان در آن هنگام، صورت اجبارى و اضطرارى به خود مى‏گیرد، و ارزش ایمان و توبه اختیارى را نخواهد داشت.

در پایان آیه با لحنى تهدید آمیز به این افراد لجوج مى‏گوید: «اکنون که شما چنین انتظارى را دارید در انتظار خویش بمانید، ما هم در انتظار (کیفر دردناک شما) خواهیم بود» (قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ).

از نکات جالبى که از آیه فوق استفاده مى‏شود این است که راه نجات را در ایمان، آن هم ایمانى که در پرتو آن اکتساب خیرى شود و اعمال نیک انجام گیرد، معرفى مى‏کند.

[ نظرات / امتیازها ]

1- کافران لجوج، با دیدن معجزات الهى هم تسلیم نمى‏شوند. «هل ینظرون ...»
2- نتیجه‏ى طفره رفتن در ایمان، ناکامى است. «لاینفع نفساً ایمانها»
3- ایمان و عمل، در شرایط آزاد و طبیعى، کارساز است، نه در حال اضطرار و ترس جان. «یوم یأتى بعض آیات ربّک لاینفع»
4- عمل صالح بدون ایمان سودبخش نیست. «او کسبت فى ایمانها خیراً»
[ نظرات / امتیازها ]

در آیه 92 سوره‏ى اسراء توقّعات نابجاى کفّار مطرح شده است که مى‏گفتند: ما به تو ایمان نمى‏آوریم مگر آنکه آسمان را بر ما فروریزى، یا خدا و فرشتگان را نزد ما آورى. این انتظارها در این آیه رد شده است.
پیام ها
1- کافران لجوج، با دیدن معجزات الهى هم تسلیم نمى‏شوند. «هل ینظرون ...»
2- نتیجه‏ى طفره رفتن در ایمان، ناکامى است. «لاینفع نفساً ایمانها»
3- ایمان و عمل، در شرایط آزاد و طبیعى، کارساز است، نه در حال اضطرار و ترس جان. «یوم یأتى بعض آیات ربّک لاینفع»
4- عمل صالح بدون ایمان سودبخش نیست. «او کسبت فى ایمانها خیراً» [ نظرات / امتیازها ]

در آیات گذشته این حقیقت بیان شد که ما حجت را بر مشرکان تمام کردیم و کتاب آسمانى یعنى قرآن را براى هدایت همگان فرستادیم تا هیچگونه بهانه اى براى توجیه مخالفتهاى خود نداشته باشند.
این آیه مى گوید: اما این افراد لجوج به اندازه اى در کار خود سرسختند،
که این برنامه روشن نیز در آنها تاثیر نمى کند، گویا انتظار نابودى خویش ، یا از میان رفتن آخرین فرصت ، و یا انتظار امور محالى را مى کشند.
نخست مى گوید: آنها جز این انتظار ندارند که فرشتگان مرگ به سراغشان بیایند! (هل ینظرون الا ان تاتیهم الملائکة )
((یا اینکه پروردگارت به سراغ آنها بیاید و او را ببینند، و ایمان بیاورند!! (او یاءتى ربک )
در حقیقت آنها انتظار امر محالى را مى کشند، نه اینکه آمدن خداوند یا مشاهده او امکانپذیر باشد، و این درست به آن مى ماند، که به شخص ‍ قاتل لجوجى که پس از ارائه مدارک کافى ، باز منکر جرم خود مى باشد، بگوئیم اگر اینهمه مدارک را قبول ندارى لابد انتظار دارى شخص ‍ مقتول زنده شود و در دادگاه حضور یابد و شهادت بدهد که تو او را کشته اى !
سپس مى گوید: ((یا اینکه بعضى از آیات و نشانه هاى پروردگار که در آستانه رستاخیز و پایان جهان ، واقع مى شود، و به دنبال آن درهاى توبه بسته خواهد شد، انجام گیرد)) (او یاتى بعض آیات ربک ).
بنابراین تعبیر به ((آیات ربک )) اگر چه به صورت کلى و سربسته ذکر شده اما مى تواند به قرینه جمله هاى بعد که تفسیر آن خواهد آمد، به معنى نشانه هاى رستاخیز بوده باشد، مانند زلزله هاى وحشتناک ، و بى فروغ شدن خورشید و ماه و ستارگان و امثال اینها.
و یا اینکه منظور از آن درخواستهاى نامعقولى بوده است که آنها از پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) داشتند، از جمله اینکه مى گفتند ایمان نمى آوریم مگر اینکه سنگهاى آسمانى بر سر ما ببارد و یا بیابان خشک و سوزان حجاز پر از چشمه ها و نخلستانها شود!.
و به دنبال آن اضافه مى کند: ((آن روز که چنین آیات صورت پذیرد، ایمان
آوردن افراد بى ایمان و آنها که عمل نیکى انجام نداده اند، پذیرفته نخواهد شد)) و درهاى توبه به روى آنان بسته مى شود، زیرا توبه و ایمان در آن هنگام ، صورت اجبارى و اضطرارى به خود مى گیرد، و ارزش ایمان و توبه اختیارى را نخواهد داشت (یوم یاءتى بعض آیات ربک لا ینفع نفسا ایمانها لم تکن آمنت من قبل او کسبت فى ایمانها خیرا).
از آنچه گفتیم روشن شد که جمله ((او کسبت فى ایمانها خیرا)) به این معنى است که در آن روز نه تنها ایمان آوردن سودى نخواهد داشت ، بلکه آنها هم که ایمان آورده اند ولى عمل صالحى انجام نداده اند در آن روز انجام عمل صالح به حال آنها، نفعى ندارد، چه اینکه اوضاع و احوال طورى است که هر کسى بى اختیار دست از کارهاى خلاف بر مى دارد و به سوى عمل صالح اجبارا روى مى آورد.
در پایان آیه با لحنى تهدیدآمیز به این افراد لجوج مى گوید: ((اکنون که شما چنین انتظارى را دارید در انتظار خویش بمانید، ما هم در انتظار (کیفر دردناک شما) خواهیم بود)) (قل انتظروا انا منتظرون ).
ایمان بدون عمل سودى ندارد.
از نکات جالبى که از آیه فوق استفاده مى شود این است که راه نجات را در ایمان ، آن هم ایمانى که در پرتو آن اکتساب خیرى شود و اعمال نیک انجام گیرد، معرفى مى کند.
ممکن است این سئوال پیش آید که آیا ایمان به تنهائى کافى نیست هر چند خالى از تمام اعمال نیک باشد؟
در پاسخ مى گوئیم درست است که افراد با ایمان ممکن است لغزشهائى داشته باشند و مرتکب گناهانى شوند و از گناهان خود نیز پشیمان گردند، و به اصلاح خویش پردازند، ولى کسى که هیچگونه عمل نیکى در تمام عمرش انجام نداده و فرصت کافى داشته است ، بلکه به عکس ‍ هر گونه گناه و زشتکارى از او سر
زده ، بسیار بعید به نظر مى رسد که اهل نجات باشد و ایمان او به تنهائى مفید واقع شود، زیرا اصولا نمى توان باور کرد کسى ایمان به مکتبى داشته باشد ولى در تمام عمرش ، حتى یکبار، به برنامه هاى آن مکتب عمل نکند، بلکه به عکس همه دستورات آن را زیر پا بگذارد، این خود دلیل روشنى بر عدم ایمان او است ، و به این ترتیب ایمان باید حداقل با قسمتى از اعمال نیک همراه باشد، تا معلوم شود ایمانى وجود دارد. [ نظرات / امتیازها ]

در آیه 92 سوره‏ى اسراء توقّعات نابجاى کفّار مطرح شده است که مى‏گفتند: ما به تو ایمان نمى‏آوریم مگر آنکه آسمان را بر ما فروریزى، یا خدا و فرشتگان را نزد ما آورى. این انتظارها در این آیه رد شده است.




پیام ها

1- کافران لجوج، با دیدن معجزات الهى هم تسلیم نمى‏شوند. «هل ینظرون ...»
2- نتیجه‏ى طفره رفتن در ایمان، ناکامى است. «لاینفع نفساً ایمانها»
3- ایمان و عمل، در شرایط آزاد و طبیعى، کارساز است، نه در حال اضطرار و ترس جان. «یوم یأتى بعض آیات ربّک لاینفع»
4- عمل صالح بدون ایمان سودبخش نیست. «او کسبت فى ایمانها خیراً»

[ نظرات / امتیازها ]

هَلْ یَنْظُرُونَ إِلاّٰ أَنْ تَأْتِیَهُمُ اَلْمَلاٰئِکَةُ أَوْ یَأْتِیَ رَبُّکَ أَوْ یَأْتِیَ بَعْضُ آیٰاتِ رَبِّکَ (هل)از حروف استفهام است و اینجا درمورد انکار آمده،و(نظر) در آیه بمعنى انتظار است و ملامت و سرزنش،و اعتراض بکفار نموده که این کافرین آیا چه انتظار مى برند و متوقعند که فرشتگان بر آنان نزول نمایند یا اینکه پروردگار تو بر آنها بیاید درصورتى که با این آیات ظاهر بیّن ایمان نیاوردند آیا دیگر چه انتظارى دارند مگر اینکه ملائکه براى قبض روح آنها بیاید یا امر محالى مى طلبند مگر ممکن است که پروردگار بر آنان فرود آید گفته اند که حمزه و کسائى و خلف (تَأْتِیَهُمُ اَلْمَلاٰئِکَةُ ) را بیاء قرائت نموده اند،و باقى قرّاء بتاء خوانده اند

[در توجیه (أَوْ یَأْتِیَ رَبُّکَ ) از مفسرین سه قول نقل شده] 1 آنکه مراد استبعاد است یعنى مگر اینها امر محال مى طلبند

2 (أَوْ یَأْتِیَ أَمْرُ رَبِّکَ و حکمه و عذابه)بحذف مضاف است و واقع گردیدن مضاف الیه مقام او،مثل قوله تعالى (وَ سْئَلِ اَلْقَرْیَةَ )

3 (أَوْ یَأْتِیَ رَبُّکَ ) ببعض آیات او،یا بزرگترین آیات او،بحذف مفعول به یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیٰاتِ رَبِّکَ لاٰ یَنْفَعُ نَفْساً إِیمٰانُهٰا لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمٰانِهٰا خَیْراً بعض مفسرین گفته مراد بآمدن پروردگار آمدن قیامت است که روز ملاقات جزاء پروردگار است،زیرا آن روز روز انکشاف تمام و جلوه حق و ظهور توحید خدا است،و در آن روز دیگر حجابى بین او و بین مخلوقات نیست،چه شأن قیامت همین است که پرده ازروى حقیقت هر چیزى بردارد،همین انکشاف و ظهور بعد از خفاء و حضور بعد از غیبت،مصحح اطلاق آمدن خدا است نه اینکه (العیاذ باللّه)آمدن او مانند آمدن دیگران مستلزم اتصاف بصفات اجسام بوده باشد

[تفسیر المیزان] خلاصه ظاهر آیه مقول قول کافرین و بهانه جوئى آنها است که در آیات دیگر نیز اشاره به آن شده،و شاید مقصود آنها که مى گفتند ما ایمان نمى آوریم مگر اینکه یا خدا را بما بنمائى که ما خدا را ببینیم یا ملائکه را بر ما فرود آورى که شاهد قول تو باشند یا بعضى آیات و علائم قیامت که مدّعى آن مى باشى بما بنمایانى اگر چنین کردى ما ایمان مى آوریم

و جمله (یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیٰاتِ رَبِّکَ الخ)پاسخ ایراد سوّمى آنها است و بطلان دو ایراد اول را که آمدن خدا و ملائکه بر آنها باشد به وضوحش باقى گذارده زیرا ازروى عناد بوده وگرنه هیچ عاقلى چنین انتظارى ندارد

آیه کفار را خاطر نشان مى کند که وقتى آیات پروردگار و علائم مرگ، و قیامت پدید گردید مثل اخبارى که داده شد از طلوع شمس از مغرب و خروج یأجوج و مأجوج که از آثار ظهور قیامت بشمار آورده و غیر اینها اگر قبلا ایمان نیاورده باشید دیگر ایمان براى شما نتیجه بخش نخواهد بود زیراکه در حکمت آفرینش هر چیزى و هر عملى موقعى و وقتى معین دارد که اگر در وقتش انجام نگرفت،دیگر اثرى بر وى مترتب نخواهد گردید

قُلِ اِنْتَظِرُوا إِنّٰا مُنْتَظِرُونَ اى رسول به اینان بگو شما منتظر چنین وقتى باشید ما هم منتظریم و این وعید و تهدید بکفار است [ نظرات / امتیازها ]

هَلْ یَنْظُرُونَ إِلاّٰ أَنْ تَأْتِیَهُمُ اَلْمَلاٰئِکَةُ أَوْ یَأْتِیَ رَبُّکَ أَوْ یَأْتِیَ بَعْضُ آیٰاتِ رَبِّکَ استفهام در اینجا براى انکار و مراد از «ینظرون»، «ینتظرون» است

پس ازآن که خداوند بیان کرد که مشرکان از دلایل قرآن روى برتافته و دربارۀ آن نمى اندیشند، در این آیه مى گوید: آنها ایمان نمى آورند، مگر به یکى از امور سه گانه:

1 آمدن فرشتگان

2 آمدن پروردگار

3 آمدن برخى از آیات لکن خداى سبحان بیان نکرده است که مراد از فرشتگانى که باید بیایند تا آنان ایمان بیاورند، آیا فرشتگان مرگ هستند و یا دیگر فرشتگان ؟ و نیز بیان نکرده است که آیا مراد از آمدن پروردگار آن گونه که آنها خیال مى کنند آمدن خود پروردگار است و یا آمدن فرمان او؟ چنان که واقعیت همین است همچنین، نوع بعضى از آیات را بیان نکرده که آیا، آیاتى است که آنان پیشنهاد کردند و یا نشانه هاى قیامت ؟ بسیارى از مفسران و یا بیشتر آنان گفته اند: مراد از ملائکه، فرشتگان مرگ و مراد از آمدن پروردگار، آمدن عذاب و انتقام او و مراد از برخى آیات، اشراط قیامت، یعنى آغاز قیامت و نشانه هاى فرارسیدن آن است این تفسیر دور به نظر نمى رسد؛ زیرا سخنى که خداوند پس از این امور سه گانه آورده است، نظریۀ این مفسران را تأیید مى کند و آن سخن این است:

یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیٰاتِ رَبِّکَ لاٰ یَنْفَعُ نَفْساً إِیمٰانُهٰا لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمٰانِهٰا خَیْراً خداوند مى فرماید: توبه و ایمان در هنگام آمدن یکى از امور مذکور فایده اى ندارد و تنها چیزى که فایده دارد همانا ایمان و عمل شایسته اى است که انسان مؤمن پیش از گرفتار شدن در چنین حالتى آن را انجام مى دهد؛ زیرا در وقت جان کندن و احتضار و نیز در هنگام فرارسیدن نشانه هاى قیامت و یا نازل شدن عذاب، تکلیفى وجود ندارد و با نبودن تکلیف، ایمان و عدم ایمان یکسانند. جمله‏ «أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً» اشاره بدین نکته دارد که ایمان به خدا، صاحبش را از ماندن همیشگى در آتش نجات مى‌‏دهد و نه از عذاب آتش. امّا کسى که ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد، آتش او را مطلقا لمس نمى‏‌کند. قُلِ انْتَظِرُوا این امور سه‏‌گانه را انتظار بکشید.
إِنَّا مُنْتَظِرُونَ. «به‏‌زودى خواهید دانست که عذاب بر که رسد و خوارش سازد و عذاب جاوید بر که فرود آید». [ نظرات / امتیازها ]

خداوند بعد از اتمام حجت بر کفار بر سبیل انکار مى فرماید آیا باز آنها منتظر چیزى هستند در قبول اسلام و احکام آن جز آنکه ملائکه بصورت اصلیّه بر آنها نازل شوند و شهادت بر نبوت تو دهند یا خداوند بیاید و آنها مشاهده نمایند او را این دو که محال است یا آنکه منتظرند ظهور بعضى از آیات الهى را که پس از آنها دیگر ایمان کسى به حالش فایده ندارد چون ایمان نافع ایمانى است که قبل از ظهور آن آیات باشد و در حال آن ایمان شخص کسب خیر و سعادتى کرده باشد پس اگر ایمان بعد باشد یا قبل باشد و در آن حال کسب خیر نشده باشد نافع نیست و آن آیات از قبیل مرگ و عذاب و علائم قیامت است که حق را بدیهى مى نماید و تکلیف را ساقط مى کند و اختیار مبدّل باضطرار مى شود این هم که لغو است بااین حال به آنها بگو منتظر چنین روزى باشید که معلوم شود بر شما نتیجۀ کفر و طغیانتان چنانچه ما هم منتظریم که ظاهر شود ثمره اسلام و ایمانمان و در احتجاج از امیرالمؤمنین (ع) نقل نموده که خداوند در این آیه پیغمبر خود را مخاطب ساخته که به مشرکان و منافقان بفرماید که آیا منتظرید ملائکه بر شما نازل شوند و آنها را مشاهده کنید یا بیاید پروردگار و بعضى آیات او که مراد امر او و عذاب است در دنیا چنانچه بر امم سابقه نازل شد و در توحید قریب باین مضمون را از آن حضرت نقل نموده است و عیاشى ره از یکى از صادقین علیهما السلام نقل نموده است در تفسیر جمله او کسبت فى ایمانها خیرا که مؤمن گناهکار حائل مى شود ما بین او و ایمانش کثرت سیئات و قلت حسناتش پس کسب نمى کند در ایمانش خیر را و بعضى گفته اند مراد نفى خیر از ایمان ظاهرى است که از روى خلوص نباشد و الا ایمان اگر مقرون بعمل صالح هم نباشد بى فائده نیست و بالاخره موجب نجات از آتش است مگر آنکه کثرت معاصى موجب سلب ایمان در خاتمه امر شود و در کافى از حضرت صادق (ع) روایت نموده است که مراد از من قبل میثاق است و مراد از کسب خیر اقرار بانبیاء و اوصیاء و بالخصوص امیرالمؤمنین (ع) است و ایمان بدون نفع آنست که زائل و سلب شود و در چند روایت بعض آیات تفسیر بطلوع آفتاب از مغرب شده است و در چند روایت بخروج دجّال و ظهور امام زمان که معلوم است مراد همان انکشاف کلى و ظهور حق بنحو اکمل است که در آن حال دیگر ایمان مفید و عمل قبول و توبه پذیرفته نیست و اللّه اعلم [ نظرات / امتیازها ]