(فالمدبرات امرا):(و سپس سوگند به ملائکه ای که امور را تدبیر می کنند)این سوگندها به ملائکه مدبر امور عالم باز می گردد که واسطه های اجرای اوامر الهی هستندوهرامری که از ساحت عزت حق صادر شود،بدون چون و چرا به انجام می رساننددر این آیات وظایف ملائکه در انجام مأموریت از لحظه ای که شروع به نزول می کنند تا آخرین وضعی که در تدبیر عالم ماده به خود می گیرند توصیف شده است .می فرماید: قسم به فرشتگانی که با قوت و شدت از موقف خطاب الهی بیرون شده وبسوی هدف مطلوب نازل می شوند و با شدت و جدیت به سوی انجام امر صادر شده ازناحیه پروردگار می شتابند و با سرعت و شتاب پیش می روند و در انجام اوامر حق ازیکدیگر سبقت می گیرند و تدبیر ربوبی را به اذن پروردگارشان در عالم بکار می زنند و به ظهور می رسانند. [ نظرات / امتیازها ]

فَالمُدَبِّرات‌ِ أَمراً (5)

فَالمُدَبِّرات‌ِ أَمراً: ‌پس‌ تدبیر کنندگان‌ کار دنیا، ‌یعنی‌ جبرئیل‌ ‌که‌ ‌بر‌ ریاح‌ و جنود موکّل‌ ‌است‌، و اسرافیل‌ ‌که‌ نازل‌ می‌شود ‌با‌ قضایا و اقدار، و میکائیل‌ ‌که‌ باران‌ و گیاه‌ متعلق‌ ‌به‌ ‌او‌، و عزرائیل‌ ‌که‌ قبض‌ ارواح‌ ‌با‌ ‌او‌ ‌است‌، ‌ یا ‌ مراد ملائکه دیگرند ‌که‌ مدبّر امر عقاب‌ جهنّم‌ و ثواب‌ بهشت‌اند.

تتمه‌‌-‌ ‌إبن‌ بابویه‌ (رحمه‌ اللّه‌)‌-‌ ‌به‌ اسناد ‌خود‌ ‌از‌ حضرت‌ رضا ‌علیه‌ السّلام‌ نقل‌ نموده‌ فرمود: جماعتی‌ ‌از‌ خواص‌ حضرت‌ صادق‌ ‌علیه‌ السّلام‌ خدمت‌ ‌آن‌ سرور ‌در‌ شب‌ مهتابی‌ بودند. عرض‌ کردند: یابن‌ ‌رسول‌ اللّه‌، چه‌ نیکوست‌ صفحه آسمان‌ ‌از‌ نور ‌اینکه‌ نجوم‌ و کواکب‌. ‌پس‌ حضرت‌ فرمود ‌شما‌ ‌اینکه‌ ‌را‌ گوئید و بدرستی‌ ‌که‌ مدبّرات‌ چهارند: جبرئیل‌، اسرافیل‌، میکائیل‌، عزرائیل‌. نظر می‌کنند ‌به‌ زمین‌، ‌پس‌ می‌بینند ‌شما‌ و برادران‌ ‌شما‌ ‌را‌ ‌در‌ اقطار زمین‌ و نور ‌شما‌ ‌به‌ آسمانها و زمین‌ نیکوتر‌است‌ ‌از‌ نور ‌اینکه‌ کواکب‌. و بدرستی‌ ‌که‌ ‌ایشان‌ می‌گویند چنانچه‌ ‌شما‌ می‌گوئید، چقدر نیکو ‌است‌ انوار ‌اینکه‌ جماعت‌ مؤمنین‌.«1» (زهی‌ سعادت‌ ‌اینکه‌ مرتبه‌ عظمی‌).

تبصره‌‌-‌ ‌از‌ حضرت‌ باقر و صادق‌ علیهما السّلام‌ مروی‌ ‌است‌ ‌که‌: «ان‌ّ اللّه‌ یقسم‌ ‌بما‌ شاء ‌من‌ خلقه‌ و لیس‌ لخلقه‌ ‌ان‌ یقسموا الّا ‌به‌»: بدرستی‌ ‌که‌ خدای‌ ‌تعالی‌ قسم‌ یاد نماید ‌به‌ آنچه‌ بخواهد ‌از‌ مخلوقات‌، و نیست‌ ‌برای‌ مخلوق‌ ‌که‌ قسم‌ یاد کند، مگر ‌به‌ ذات‌ احدیّت‌ ‌او‌.«2» و وجه‌ ‌اینکه‌ ‌که‌ حق‌ سبحانه‌ ‌به‌ مخلوقات‌ ‌خود‌ قسم‌ یاد فرماید، ‌آن‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌تا‌ تنبیه‌ بندگان‌ ‌خود‌ نماید ‌بر‌ موضع‌ عبرت‌. چه‌ قسم‌ دلالت‌ ‌بر‌ عظمت‌ شأن‌ مقسّم‌ ‌به‌ می‌کند. بنابراین‌ خدای‌ ‌تعالی‌ ‌در‌ ‌اینکه‌ سوره مبارکه‌ سوگند یاد می‌فرماید ‌به‌ اصناف‌ ‌اینکه‌ ملائکه‌ و جواب‌ قسم‌ محذوف‌ ‌است‌. ‌یعنی‌ قسم‌ ‌به‌ ‌اینکه‌ امور مذکوره‌ ‌هر‌ آینه‌ مبعوث‌ خواهید شد ‌در‌ قیامت‌. [ نظرات / امتیازها ]

[5] و سوگند ‌به‌ ‌آن‌ فرشتگان‌ ‌که‌ ‌به‌ تدبیر امر ارواح‌ و جز ‌آن‌ ‌از‌ امور جهان‌ ‌ما ‌به‌ فرمان‌ پروردگارشان‌ می‌پردازند.

فَالمُدَبِّرات‌ِ أَمراً‌-‌ و سوگند ‌به‌ تدبیرکنندگان‌ ‌در‌ کار.» [ نظرات / امتیازها ]

فالمدبرات امرا) - در این باره نیز اقوالى است :

بعضى گفته اند: مراد از آن مطلق ملائکه اند، که امور را تدبیر مى کنند، و این نظریه بیشتر مفسران است، حتى بعضى ادعاء کرده اند که این قول همه مفسرین است. و بعضى گفته اند: مراد از آن چهار فرشته مأمور تدبیر امر دنیا، یعنى جبرئیل و میکائیل و عزرائیل و اسرافیل است، که جبرئیل امر بادها و لشکریان و وحى را، و میکائیل امر باران و گیاهان را به عهده دارد، و عزرائیل موکل به قبض ‍ ارواح است، و اسرافیل مأمور رساندن دستورات الهى به آن سه فرشته و نیز مأمور دمیدن در صور است. و بعضى گفته اند: مدبرات امر، افلاکند، که امر خدا در آنها واقع گشته، و به وسیله آن افلاک قضاى الهى در دنیا جارى مى شود.

البته قول دیگرى در اینجا هست که مى گوید: در همه این سوگندها مضافى در تقدیر است و تقدیر آن : (رب النازعات، و رب الناشطات، و رب السابحات، و رب السابقات، و رب المدبرات است ).، و آیات ابتداى این سوره مطلق ملائکه را در تدبیر امور عالم توصیف مى نماید.

از اینکه بگذریم در بین این آیات پنجگانه آن صفتى که در انطباقش با ملائکه روشنتر از دیگران است صفت (فالمدبرات امرا) است، که در آن مسأله تدبیر بدون قید و بطور مطلق آمده است، پس مراد از آن تدبیر همه عالم است، و کلمه (امرا) یا تمیز است و یا مفعول به براى کلمه (مدبرات )، و از سوى دیگر مطلق تدبیر هم کار مطلق ملائکه است، پس قهرا مراد از مدبرات، مطلق ملائکه خواهد بود.

و از آنجایى که در آغاز آیه (فالمدبرات امرا) فاء تفریع در آمده مى رساند که مضمون این آیه نتیجه آیه (فالسابقات سبقا) است، و از آنجا که آیه (فالسابقات...) هم با (فاء) تفریع آغاز شده، مى رساند که مضمون آن نتیجه اى است از آیه (و السابحات سبحا)، لذا نتیجه گرفته مى شود که تدبیر، فرع بر سبق، و سبق فرع بر سبح است، و این به ما مى فهماند که سنخیتى در معانى منظور نظر آیات سه گانه است، پس مدلول این سه آیه این است که ملائکه تدبیر امر مى کنند، اما بعد از آنکه بسوى آن سبقت جسته باشند، و به سوى آن سبقت مى جویند، اما بعد از آنکه هنگام نزول به سوى آن سرعت گرفته باشند. پس نتیجه مى گیریم مراد از سابحات و سابقات و مدبرات، همان ملائکه هستند به اعتبار نزولشان بسوى تدبیرى که بدان مأمور شده اند [ نظرات / امتیازها ]

در این مورد نیز دیدگاه‏ها یکسان نیست:
1 - از امیرمؤمنان آورده‏اند که: منظور فرشتگانى هستند که از این سال تا سال آینده تدبیر امور بندگان خدا با آنهاست.
- امّا از دیدگاه پاره‏اى منظور چهار فرشته گرانقدر خدا، جبرئیل، میکائیل، فرشته مرگ و اسرافیل مى‏باشند که امور جهان را تدبیر مى‏کنند. نخستین آنها سررشته‏دار بادها و لشکریان خداست، و دومین آنها سررشته‏دار باران‏ها و روییدنى‏ها؛ سومین آنها مسئول گرفتن جان‏هاست، و چهارمى پس از این مرحله، تدبیر امور ارواح را به عهده دارد و فرمان خدا را بر آنها مى‏آورد.
3 - «على‏بن ابراهیم» بر آن است که منظور آسمانهاى چندگانه هستند که فرمان خدا بر آنها فرود مى‏آید و در این جهان جریان مى‏یابد.
آرى، خداى فرزانه به این پدیده‏هایى که برشمردیم سوگند یاد مى‏کند تا مطلب بسیار پر اهمیّت و خبر بزرگى را بدهد. پاره‏اى برآنند که خدا، نه به این پدیده‏ها، بلکه به پروردگار آنها سوگند یاد مى‏کند.
گفتنى است که این دیدگاه وانهادن ظاهر آیات، بدون دلیل روشن است.
از حضرت باقر و صادق آورده‏اند که: خداى فرزانه بر هر یک از آفریده‏هاى خویش که اراده فرمود، سوگند یاد مى‏کند؛ امّا آنان جز به نام ذات پاک او نمى‏توانند سوگند یاد کنند. و این بدان دلیل است که هدف از سوگند او، توجه دادن انسان‏ها به نکته عبرت‏انگیز و عبرت‏آموز در پدیده‏ها و جریان‏هاست؛ و نیز بدان جهت که مقام والا و موقعیت پراهمیت آن پدیده‏اى را که به آن سوگند یاد مى‏شود، نشان دهد.
به هر حال ذات بى‏همتاى او همه این سوگندها را آورده است تا مطلب بسیار پراهمیتى را بگوید که در ظاهر آیات نیامده، امّا مى‏تواند این‏گونه باشد: به همه این پدیده‏هاى اندیشاننده و بزرگ سوگند که شما انسان‏ها سرانجام در آستانه رستاخیز زنده خواهید شد و حساب و کتاب و پاداش و کیفر و بهشت و دوزخى در کار است. [ نظرات / امتیازها ]

(5)- فَالْمُدَبِّراتِ پس تدبیر کنندگان أَمْراً کار دنیا «1» یعنى جبرئیل که بر ریاح و جنود موکلست و اسرافیل که نازل میشود با قضیه و اقدار و میکائیل که باران و گیاه متعلق بدوست و عزرائیل که قبض ارواح نامزد اوست یا مراد فرشتگان دیگرند که مدبر امر عقاب دوزخ و ثواب بهشتند و مهیا و معد آلام و لذات براى کافر عاصى و مؤمن مطیع گفته‏اند که مقسم به نجومند که بسرعت قطع مسافت میکنند از شرق تا اقصاى غرب و رونده‏اند از برجى ببرجى مأخوذ از نشط الثور اذا خرج من بلد الى بلد، و سیاحت میکنند در فلک و برهم سبقت میگیرند در سر بسرعت حرکت و مدبر امریند که بآنها باز بسته شده است. [ نظرات / امتیازها ]