(و ما یدریک لعله یزکی ):(تو چه می دانی شاید او تزکیه شده باشد) [ نظرات / امتیازها ]

1 - تلاش براى تزکیه نفس و درست کارى، مایه ارجمندى انسان و شایستگى او براى احترام افزون تر

و مایدریک لعلّه یزّکّى

«زکاة» در معانى «صلاح»، «پاکیزگى»، «نمو»، «برکت» و «مدح» استعمال شده است (لسان العرب). در این آیه ـ به قرینه مقام ـ مراد صلاح (درست کارى) و پاکسازى درون است.

2 - احتمال علاقه مندى افراد به تزکیه نفس، کافى در لزوم احترام آنان و استقبال از حضورشان در مجالس وعظ و ارشاد

و مایدریک لعلّه یزّکّى

کلمه «لعلّ»، بر رجا و امیدوارى دلالت دارد و جمله «لعلّه یزّکّى» امید به وجود تزکیه را در لزوم پذیرش مستمعان کافى مى داند.

3 - آگاهى از صالح یا ناصالح بودن افراد، براى همگان مقدور نیست.

و مایدریک

«ما» براى استفهام است و جمله «مایدریک...» (چه چیز تو را آگاه مى سازد)، نشانگر بسته بودن راه آگاهى براى مخاطب است.

4 - اندام ناقص، مانع تزکیه نفس و پیدایش صلاح و درست کارى در افراد نیست.

أن جاءه الأعمى . و مایدریک لعلّه یزّکّى

5 - اعتراض کننده به حضور ابن ام مکتوم در مجلس پیامبر(ص)، فردى ناآشنا به صفات نفسانى او و ناتوان از شناخت صالحان

أن جاءه الأعمى . و مایدریک لعلّه یزّکّى

6 - مبلغان، نباید با ارزیابى هاى ظاهربینانه و مشاهده ناتوانى هاى جسمى افراد، از ارشاد آنان دریغ ورزند.

أن جاءه الأعمى . و مایدریک لعلّه یزّکّى

عبارت «فأنت له تصدّى» ـ در آیات بعد ـ حاکى از آن است که فرد اعتراض کننده به ابن ام مکتوم، به وعظ و ارشاد دیگران پرداخته و از اختصاص دادن آن فرصت به وى، دریغ کرده بود.

7 - مداومت بر تصفیه درون و پاکسازى باطن، مؤثر و سودمند در بهره گیرى از مجالس پند و اندرز

أن جاءه الأعمى . و مایدریک لعلّه یزّکّى

فعل مضارع «یزّکّى» ـ نظیر هر مضارع دیگرى که از حالت هاى شخص خبر دهد ـ بر استمرار دلالت دارد.
[ نظرات / امتیازها ]

(آیه 3)- «تو چه مى‏دانى شاید او پاکى و تقوا پیشه کند»؟ (و ما یدریک لعله یزکى). [ نظرات / امتیازها ]

[3] کورى براى دیدار و شاید در تلاش براى رسیدن به هدایت نزد او آمد، و هنگامى که کور یا هر گرفتار نقص بدنى دیگر، این نقص را با تزکیه نفس خود معارضه کند، مقامى برتر و بالاتر از هر بیننده و سالم پیدا خواهد کرد.

وَ ما یُدْرِیکَ لَعَلَّهُ یَزَّکَّى- و تو چه مى‏دانى، باشد که آن نابینا پاک شود (و ایمان آورد)؟!» بدین گونه پاک کردن نفس مهمترین هدفى است که آدمى براى رسیدن به آن تلاش مى‏کند. [ نظرات / امتیازها ]

گفتنى است که در این خطاب و عتاب تفکرانگیز، مهر و لطفى ویژه نهفته است، چرا که از سویى خداى مهربان کمترین ترک «اولى» را به بنده برگزیده اش نمى بخشد و نقد مى کند، و آن تجسم صداقت و پاکى نیز در معجزه جاودانه اش به صراحت و روشنى تحسین برانگیزى آن را مى آورد، و از دگر سو جالب است که واژه غایب به کار مى رود و نه مخاطب و نمى فرماید: تو اى پیامبر! رو ترش کردى. [ نظرات / امتیازها ]

و تو اى کسى که چهره درهم مى‏کشى، چه مى‏دانى شاید او به پاکى و پاکیزگى گراید و اصلاح پذیرد، و به برکت اخلاق و عملکرد مترقى و آموزه‏هاى تو به سوى خدا بال گشاید و خویشتن را بسازد، و آن اندرزهاى قرآن و اندرزپذیرى‏اش او را در دین و دنیایش سودبخش افتد. [ نظرات / امتیازها ]