(فلینظر الانسان مم خلق ):(پس باید انسان بنگرد که از چه چیز آفریده شده ) [ نظرات / امتیازها ]

- تحقیق درباره منشأ آفرینش انسان و توجّه به عنصر اولیه جسم وى، زمینه ساز باور به امکان احیاى دوباره او است.

فلینظر الإنسـن ممّ خلق

جمله «إنّه على رجعه لقادر» ـ در آیات بعد ـ بیانگر آن است که آنچه از این آیه به بعد مطرح شده، آماده سازنده ذهن انسان براى باور به امکان معاد است.

2 - شناخت مراحل آغازین خلقت انسان، زمینه ساز پى بردن به تحت مراقبت بودن وى و مایه شناخت قدرت خداوند بر ثبت کردار او است.

علیها حافظ . فلینظر الإنسـن ممّ خلق

ارتباط دو آیه، با توجّه به حرف «فاء» در «فلینظر»، بیانگر برداشت یاد شده است.

3 - آفرینش انسان، تدریجى است.

فلینظر الإنسـن ممّ خلق

4 - لزوم تحقیق درباره منشأ آفرینش انسان و کشف عنصر اصلى در پیدایش جسم او

فلینظر الإنسـن ممّ خلق
[ نظرات / امتیازها ]

[5] و ‌برای‌ ‌آن‌ ‌که‌ انسان‌ درباره فرشتگان‌ حافظ ‌خود‌ آگاهی‌ بیشتر حاصل‌ کند، باید ‌در‌ خصوص‌ پیدایش‌ ‌خود‌ بیندیشد: ‌که‌ جز نطفه‌ای‌ سست‌ و ضعیف‌ ‌در‌ پشت‌ پدر ‌ یا ‌ زهدان‌ مادر نبود. آیا چه‌ کس‌ ‌در‌ مسیر دشواری‌ ‌که‌ پیموده‌ ‌او‌ ‌را‌ حفظ کرده‌ ‌است‌! آیا می‌دانید ‌که‌ چه‌ سازمان‌ و تشکیلات‌ دقیقی‌ ‌بر‌ نطفه‌ محیط ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ میان‌ ‌آن‌ ‌در‌ رحم‌ مادر تطوّر و تکامل‌ پیدا می‌کند! و آیا ‌برای‌ تو، ‌در‌ ‌آن‌ هنگام‌ ‌که‌ نطفه‌ بودی‌، امکان‌ ‌آن‌ وجود داشت‌ ‌که‌ ‌خود‌ ‌را‌ ‌از‌ خطرها حفظ کنی‌!

«فَلیَنظُرِ الإِنسان‌ُ مِم‌َّ خُلِق‌َ‌-‌ ‌پس‌ انسان‌ باید بنگرد ‌که‌ ‌از‌ چه‌ چیز آفریده‌ ‌شده‌ ‌است‌.»

‌اینکه‌ نگریستن‌ افقهایی‌ ‌از‌ معرفت‌ ‌را‌ ‌در‌ برابر انسان‌ می‌گشاید، چه‌ ‌از‌ ‌اینکه‌ طریق‌ ‌به‌ حقیقت‌ نفس‌ ‌خود‌ و وسعت‌ دامنه وابستگی‌ خویش‌ ‌به‌ بندگی‌ و نیازمندی‌ آگاهی‌ حاصل‌ می‌کند، ‌پس‌ ‌از‌ تاریکیهای‌ غرور و کبر و ‌خود‌ بزرگبینی‌ خارج‌ می‌شود، و ‌به‌ نور واقعیت‌ و فروتنی‌ راه‌ می‌یابد، و نیز (‌با‌ نظر کردن‌ ‌به‌ آغاز پیدایش‌ ‌خود‌) ‌از‌ آینده ‌خود‌ آگاهی‌ پیدا می‌کند. آیا انسان‌ ‌به‌ همان‌ گونه‌ ‌که‌ آغاز شد باز نمی‌گردد! [ نظرات / امتیازها ]

فلینظر الانسان مم خلق یعنی انسان باید بیندیشد که از چه خلق شده ، و مبدأ خلقتش چه بوده و چه چیزی به دست خدای تعالی به این صورت انسانی در آمده ؟ جمله مورد بحث به خاطر اینکه حرف فاء در اولش آمده متفرع بر آیه قبلی ، و نتیجه‏گیری از مطلبی است که فحوایش با کمک سیاق بر آن دلالت دارد ، و حاصل معنا چنین است : وقتی معلوم شد هر نفسی به ذات و اعمالش نزد خدا محفوظ است ، و هیچ چیز ازاو فانی و از اعمال او فراموش نمی‏شود ، پس انسان باید بپذیرد که به زودی به سوی پروردگارش بر می‏گردد ، و طبق آنچه کرده جزا داده می‏شود ، و این برگشتن را بعید نشمارد ، و اگر می‏خواهد بفهمد که هیچ بعید نیست و به معاد یقین پیدا کند نظر کند به خلقت نخستینش ، و به یاد آورد روزی را که قطره‏ای آب جهنده بود ، که از فضای مابین استخوانهای پشت و استخوانهای سینه خارج می‏شود .خوب ، همان کسی که آن آب را توانست به صورت انسان امروز در آورد ، چرا نتواند با همان قدرت کامله‏اش بعد از مردن دوباره او را برگرداند ؟ ! در این دو آیه کلمه خلق به صیغه مجهول ( خلق شده ) آمده ، و نام فاعل را که خدای سبحان است نبرده ، و این اشاره است به اینکه از شدت ظهور لازم نبوده که نام او برده شود ، همه می‏دانند که خالق این خلق شده خدا است . [ نظرات / امتیازها ]

پس از دو سوگند اندیشاننده و بیان هدف از سوگندها که هشدار به انسان در مورد ثبت و ضبط گفتار و کردار کوچک و بزرگ و نیک و بد اوست، تا مسئولانه رفتار کند، اینک دست او را مى ‏گیرد و به آفرینش وى توجه مى ‏دهد، و مى‏ فرماید:
فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ مِمَّ خُلِقَ
انسان باید نیک بنگرد که از چه چیزى آفریده شده است.
آرى، او باید خردمندانه و ظریف بیندیشد که از چه چیزى پدید آمده و چه کسى او را آفریده، و چگونه آفریده است؟ تا از این راه با آگاهى از قدرت و علم بى‏ کران و حکمت خدا بشناسد که ذات بى‏ همتاى او چگونه او را از نطفه‏اى بى‏ مقدار پدید آورده است؟ و آن‏گاه دریابد و باور کند که همو بر آفرینش دگرباره انسان در آستانه رستاخیز تواناست. [ نظرات / امتیازها ]

به عنوان یک استدلال بر مساءله معاد در برابر کسانى که آن را غیر ممکن مى شمردند مى فرماید: ((انسان باید نگاه کند از چه چیز آفریده شده است ))؟! (فلینظر الانسان مم خلق ).
و به این ترتیب قرآن دست همه انسانها را گرفته و به خلقت نخستین باز مى گرداند، و با یک جمله استفهامیه از آنها مى پرسد ((آفرینش شما از چه بوده است )). [ نظرات / امتیازها ]