(یا ایها الذین امنوا قاتلوا الذین یلونکم من الکفار و لیجدوا فیکم غلظه واعلموا ان الله مع المتقین ):(ای کسانیکه ایمان آورده اید با کسانی از کفار که مجاور شمایند بجنگید و باید آنها در شما خشونتی ببینند و بدانید که خدا باپرهیزکاران است )، در این آیه دستور جهاد عمومی به مسلمانان داده شده تا ازهر طرف در دنیا، اسلام گسترش بیابد، یعنی ایمان اقتضاء می کند که بکوشند تاتکلیف خود را ادا نموده و سراسر مردم گیتی را به نعمت هدایت و اسلام مشرف سازند تا همه پرچمهای غیر توحید سرنگون شود و پرچم اسلام در سراسر عالم به اهتزاز در آید و همه ادیان و شرایع غیر الهی نابود گردند و آنگاه می فرماید:کفار باید در شما خشونت و شدت عمل ببینند، تامطیع و منقاد شما گردند و کلمه توحید را پذیرفته و کفر را ترک گویند و بدانید که خداوند با پرهیزکاران است وآنان را تأیید نموده و یاری می نماید، پس بکوشید به اوامر و حدود الهی ملتزم باشید تا خداوند شما را نصرت نماید. [ نظرات / امتیازها ]

در جریان جهاد بعد از پیروزی اسلام در جزیرة‌العرب که ﴿یَدْخُلُونَ فِی دِینِ اللَّهِ أَفْوَاجاً﴾ صحبت از نبرد با بیگانگان مزاحم بود فرمود با کفاری که در مرز شما هستند و نزدیک‌ترین اقلیم جغرافیایی با شما هستند با آنها بجنگید لذا طبق همین دستور مسلمانها فتوحشان از همین جا شروع شد بعد از حجاز شام و بعد عراق بعد ایران بعد مصر بعد آفریقا و بعد اندلس طبق همین الاقرب و فالاقرب﴿قَاتِلُوا الَّذِینَ یَلُونَکُم مِنَ الکُفَّارِ﴾ بعد این در مسایل اجتماعی هم اثر گذاشت طوری که وجود مبارک پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به همسایه‌ها توصیه و سفارش خاص کرد در برخورد و ضیافتها خود پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) اگر آبی را می‌نوشید و بنا می‌شد که آن آب را به کسی بدهند به کسی که طرف راست حضرت بود اول به او می‌داد بعد به دیگران این الاقرب و فالاقرب در مسایل اجتماعی هم پا گذاشت حتی در مسایل مائده و ضیافت و غذاخوری هم در یکی از مهمانیها گفتند وجود مبارک پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) دید که یکی از این عربها به هر گوشه سفره دست دراز می‌کند حضرت فرمود: ‌«کل مما بین یدیک‌» همانی‌که نزدیک دست تو است از همان تناول کند این در همه امور اثر گذاشت هم ‌«کلوا مما یلیکم‌» هم ‌«اطعموا مما یلیکم‌» هم ‌«جالسوا مما یلیکم‌» هم ‌«قاتلوا مما یلیکم‌» در همه مسایل الاقرب فالاقرب را انسان باید رعایت بکند. اینکه فرمود ﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا﴾ در قبال آنچه در همین سوره آیهٴ هفتاد و سوم به شخص پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) خطاب کرد که ﴿یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ جَاهِدِ الکُفَّارَ وَالمُنَافِقِینَ وَاغْلُظْ عَلَیْهِمْ﴾ الآن دیگر به پیامبر خطاب نمی‌کند و به مؤمنین خطاب می‌کند این مشعر به آن است که تقریباً در اواخر عمر آن حضرت نازل شده است و وجود مبارک پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) دیگر در جبهه‌ها حضور ندارد چه اینکه در سطوح بعدی حضرت حضور نداشت لذا خطاب به مؤمنین شد تا زمینه باشد تا اگر یک وقتی وجود مبارک آن حضرت رحلت کردند و خود مؤمنین خواستند نبرد را ادامه دهند نهراسند یک ﴿و الاقرب فالاقرب﴾ را مقدم بدارند دو ﴿وَلْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً﴾ را حفظ کنند سه آنجا چون خطاب به خود حضرت بود یعنی آیهٴ 73 فرمود: ﴿یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ جَاهِدِ الکُفَّارَ وَالمُنَافِقِینَ وَاغْلُظْ عَلَیْهِمْ﴾ اینجا چون خطاب به مؤمنین است یعنی در آستانه رحلت آن حضرت است خطاب به مؤمنین شد.
لذا در نوبتهای قبل هم اشاره شد که ﴿وَلْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً﴾ غیر از ﴿وَاغْلُظْ عَلَیْهِمْ﴾ است این در ردیف طایفه‌ای از آیاتی است که دارد ﴿إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِهِ صَفّاً کَأَنَّهُم بُنْیَانٌ مَرْصُوصٌ﴾ یعنی طوری باشد که آنها در شما مقاومت صبر و ایستادگی ببینند وگرنه در معاشرت چه شما چه پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) موظفید با همه مردم از در ادب سخن بگویید مسایل سیاسی و رفتارها بین‌المللی آنها یک حسابی دارد و جبهه و جنگ یک حساب دیگری دارد جبهه جنگ شما دوتا رسالت دارید یکی اینکه بنیان مرصوص باشید آنها هرچه جلوتر می‌آیند با یک سدی رو به‌ رو باشند یکی اینکه از نظر مسایل عاطفی هرگز شروع به جنگ نکنید بچه‌ها و سالمندان و زنان را نکشید بیماران و زخمیها و فراریان را نکشید اینها فراوان دستور داده شد پس آن غلظت و خشونت که قصاوت غیر معقول است آن مطلقا ممنوع است چه در جبهه و چه در غیر جبهه و قصاوت و غلظت در مسایل اجتماعی هم ممنوع است قبلاً گذشت که ﴿قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنا﴾ و این ﴿قُولُوا﴾ نه یعنی بگویید این قول در قبال کتابت یا در قبال فعل نیست مثلاً وقتی گفتند ﴿مَا یَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ﴾ معنایش این نیست که در هنگام گفتند و تلفظ این کلمات فرشتگان آماده می‌نویسند ما هم در تعبیرات عرفی می‌گوییم فلان گروه حرفش این است حرفش این است یعنی این‌طور حرف می‌زند این‌طور فکر می‌کند و این‌طور می‌نویسد و این‌طور عمل می‌کند حرف فلان طایفه این است یعنی مرامشان این است اینکه فرمود ﴿مَا یَلْفِظُ مِن قَوْلٍ﴾ یعنی ما یلفظ, ما تفکروا, ما یتخلقوا, و ما یقوموا, و ما یکتب ﴿إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ﴾ اینجا هم ﴿قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنا﴾ یعنی نه تنها گفتارتان آن‌طور باشد رفتارتان آن‌طور باشد نوشتار و داد و ستدتان این‌طور باشد و آیه هم ناس داشت نه مسلمانها نه مؤمنین نه اهل کتاب هیچ نبود با مردم مؤدبانه رفتار کنید همین حالا با مؤمنین حساب دیگری دارد با اهل کتاب حساب دیگری دارد با انسان مسلما کان او کافرا مؤدبانه رفتار کنید در روایات ما دارد که ‌«احسن مجالسه من جالس و ان کان یهودیا‌» آن روز یهودیها اعدی عدو مسلمین بودند مثل امروز صهیونیستها که ﴿لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الیَهُودَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُوا﴾ با اینکه این ﴿أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الیَهُودَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُوا﴾ فرمود ‌«احسن مجالسه من جالس و ان کان یهودیا‌» پس ما یک برخورد اجتماعی داریم که آن باید مؤدبانه باشد که ﴿قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنا﴾ یک امور نظامی و جنگی داریم که خود ما باید طوری باشیم که از ما جز بنیان مرسوس بودن مشاهده نکنند ﴿وَلْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً﴾ بخواهیم نسبت به آنها خشن و قصی القلب باشیم یک خشونتی است که خاصیت جنگ است جنگیدن و کشتن خاصیت جنگ است اما زاید بر آن را نهی کرده‌اند که هرگز شما به آن صورت خشن نباشید پس ﴿وَلْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً﴾ نطاقش نطاق ﴿الَّذِینَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِهِ صَفّاً کَأَنَّهُم بُنْیَانٌ مَرْصُوصٌ﴾ است و آن ﴿أَشِدَّاءُ عَلَی الکُفَّارِ﴾ که نطاقش دیگر است آن هم یک شدت معقول است نه شدت غیر معقول ﴿یَلُونَکُم مِنَ الکُفَّارِ﴾ ﴿وَلْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً﴾ در سورهٴ ‌«آل‌عمران‌» هم آیه 139 فرمود: ﴿وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الأَعْلَوْنَ إِن کُنْتُم مُؤْمِنِینَ﴾ شما اگر مؤمن باشید پیروزید به خودتان وهن و سستی راه ندهید طوری باشد که دشمن از شما بهراسد و بهترین پایگاه برای ترس دشمن داشتن یک رهبر مقتدر است لذا بعد از جریان غدیر و نزول آیه ﴿الیَوْمَ أَکْمَلْتُ﴾ در همان مقطع دارد ﴿الیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِن دِینِکُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ﴾ امروز دیگر کفار ناامید شدند برای اینکه شما را می‌بینند با داشتن یک رهبری مثل حضرت امیر یقیناً اینها ناامید شدند چون شما را که در جریان جبهه دیدند سلحشوری علی(سلام الله علیه) هم که زبانزد خاص و عام بود همه اینها شنیدند و فهمیدند که علی جانشین پیامبر است دیگر جایی برای طمع بیگانگان نیست ﴿الیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِن دِینِکُمْ﴾ اینها دیگر ﴿یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا﴾ اینها کسانی بودند که ﴿لاَ یَخَافُونَ لَوْمَةَ لاَئِم﴾ ‌«لا تاخذهم فی الله لومه لائم‌» و مانند آن.
پس اینکه در آیه 139 فرمود ﴿وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الأَعْلَوْنَ إِن کُنْتُم مُؤْمِنِینَ﴾ از همین قبیل است چه اینکه در همان مبارکه سورهٴ «آل‌عمران‌» در آیهٴ 159 به پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) یک دستور عمومی داد که ﴿فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنتَ فَظّاً غَلِیظَ القَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِی الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللّهِ إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ المُتَوَکِّلِینَ﴾ آن وقت وجود مبارک پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) مأمور شده است که با لینت رفتار بکند همراهانشان که ﴿لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ﴾ آنها هم موظف هستند لیّن باشند و فض و غلیظ‌القلب نباشند بنابراین آن قصاوت حیوانی مذموم است ولو در جبهه و نسبت به کافر خوی حیوانی بد است اینکه می‌بینید بعضی از انسانها به جایی می‌رسند که غضب آنها غضب خداست سرّش همین است بهترین نشانه عصمت حضرت زهرا(سلام الله علیها) این است که غضب او غضب خداست این یعنی چه؟ رضای او رضای خداست یعنی آن‌قدر بر اعصابش مسلط است که عاطفی غضبناک نمی‌شود چطور ذات اقدس الهی نسبت به بعضی غضبناک می‌شود؟ فرمود ﴿غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِم﴾ ما اگر بخواهیم بفهمیم که خدا چطور نسبت به برخی غضبناک می‌شود ببینیم حضرت زهرا(سلام الله علیها) چگونه غضبناک می‌شود خیلی مهم است که غضب او غضب خدا باشد یک وقت است می‌گویند ‌«من آذی مؤمناً فقد آذانی‌» یا ‌«فقد حاربنی‌» از آن جهت که مؤمن محترم است این یک حساب است یک حساب که نه معیار غضب حق و غضب باطل غضب این بانو است این است که عده‌ای پیام دادند که حضرت شب گریه کند یا روز نه از آن جهت است که حضرت بلند بلند گریه می‌کرد و نمی‌گذاشت همسایه‌ها بخوابند برای اینکه گریه او نشانه غضب بود و شنیده بودند که غضب حضرت غضب پیامبر و غضب پیامبر غضب خداست گفتند یک قدری آرام‌تر ما را مورد لطف قرار بدهید حالا رنجی بر شما تحمیل شده است این‌طور نباشد که ما صریحاً مورد بی‌مهری شما قرار بگیریم خدای ناکرده حوادثی پیش بیاید نه یعنی حضرت نمی‌گذارد ما بخوابیم اینها که نبود فهمیدند این غضب غضب خداست.
پس اگر آن حضرت(صلّی الله علیه و آله و سلّم) مأمور شد به اینکه لیّنانه رفتار کند و مؤمنان هم باید به او اقتدا کنند این جبهه و غیر جبهه ندارد پس انسان باید لیّن باشد یک، و خشم او هم خشم مقدس باشد در دین خدا ذره‌ای هزینه نکند ﴿لاَ تَأْخُذْکُم بِهِمَا رَأْفَةٌ فِی دِینِ اللَّهِ﴾ از دین خدا انسان بخواهد هزینه بکند نسبت به کسانی که مستحق حق‌اند حق جاری نشود نه در جبهه‌های جنگ ﴿وَلْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً﴾ باشد تا کسی طمع نکند خود شما هم در جبهه‌های جنگ باید غلظت معقول داشته باشید نه غلظت حیوانی آن همه جا بد است حتی در جبهه و نسبت به کافر این است که وجود مبارک حضرت امیر درباره ابن‌ملجم ملعون می‌فرماید که مثله نکنید ولو ..؟. همین است چون از ابن ملجم که اشقی الآخرین است از او شقی‌تر دیگر نیامده و نمی‌آید حتی او از شمر شقی‌تر است چون شمر با شمشیر او امام معصومی شهید شد اما دیگر او با شمشیر اما کشته نشد بدا به حال کسی که با شمشیر او امام کشته شود و بدا به حال کسی که با شمشیر امام کشته شود وجود مبارک حضرت امیر در بعضی از خطبه‌ها دارد که من تو را با شمشیری می‌زنم که هیچ کس را با آن نزدم ‌«إِلاَّ دَخَلَ النَّارَ» خیلی است هر کس کشته علی شد مستقیماً به جهنم رفت دیگر سؤال و قبر اینها کلا این می‌شود غضب فرمود من با این شمشیر هیچ کسی را نزدم ‌«‌الا دخل النار» خدا آن ابن‌ملجم ملعون با شمشیرش امام اول را شهید کرد و با شمشیر امام دوم به هلاکت رسید از او شقی‌تر کسی نیست. [ نظرات / امتیازها ]

1374. When conflict becomes inevitable, the first thing is to clear our surroundings of all evil, for it is only evil that we can rightly fight To evil we must put up a stout and stiff resistance. Mealy-mouthed compromises are not right for soldiers of truth and righteousness. They are often a compound of cowardice, weariness, greed, and corruptibility. [ نظرات / امتیازها ]

در این آیه شریفه دستور جهاد عمومى داده شده تا از هر طرف در دنیا، اسلام گسترش یابد، چون وقتى مى فرماید: هر طائفه از مؤ منین باید با کفار هم جوار خود کارزار کنند معنایش همان گسترش دادن اسلام و برقرار کردن سلطنت اسلام است بر دنیا، و بر تمامى ساکنین ربع مسکون .
معناى (غلظة ) در جمله (و لیجدوا فیکم غلظة ) شدت و سرسختى نشان دادن بخاطر خداست ، و معنایش این نیست که با کفار خشونت و سنگدلى و بد اخلاقى و قساوت قلب و جفا و بى مهرى نشان دهید، زیرا این معنا با هیچ یک از اصول دین اسلام سازگار نیست ، و معارف اسلامى همه آن را مذمت و تقبیح کرده اند، و آیات مربوط به جهاد هم از هر تعدى و ظلم و جفائى نهى کرده ، که شرحش در سوره بقره گذشت .
و جمله (و اعلموا ان الله مع المتقین ) وعده اى است الهى به اینکه اگر تقوا پیشه کنید خداوند یاریتان میکند، و برگشت معناى آن به ارشاد مسلمین است ، به اینکه همواره مراقب خود باشند، و مقام پروردگار خود را نسبت به خود از یاد نبرند، و متوجه باشند که خدا با ایشان و مولاى ایشان است ، که اگر چنین کنند و تقوا بخرج دهند خدا وعده داده که دست بالا و ما فوق همه عالمیان قرار خواهند گرفت .
[ نظرات / امتیازها ]

دشمنان نزدیکتر را دریابید!
در آیه فوق به تناسب بحثهائى که تا کنون پیرامون جهاد در این سوره ذکر
شده به دو دستور دیگر در زمینه این موضوع مهم اسلامى اشاره گردیده است . نخست روى سخن را به مؤ منان کرده ، مى گوید: (اى کسانى که ایمان آورده اید با کفارى که به شما نزدیکترند پیکار کنید) (یا ایها الذین آمنوا قاتلوا الذین یلونکم من الکفار).
درست است که با تمام دشمنان باید مبارزه کرد، و تفاوتى در این وجود ندارد، ولى از نظر تاکتیک و روش مبارزه ، بدون شک باید نخست از دشمنان نزدیکتر شروع کرد، چرا که خطر دشمنان نزدیکتر بیشتر است همانگونه که به هنگام دعوت به سوى اسلام و هدایت مردم به آئین حق باید از نزدیکتر شروع کردپیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) دعوت خود را به فرمان خداوند از بستگانش ‍ شروع کرد و سپس مردم مکه را تبلیغ فرمود، بعد از آن به سراسر جزیره عرب ، مبلغ فرستاد و سپس نامه براى سلاطین جهان نوشت ، و بدون شک این روش به پیروزى نزدیکتر است .
البته هر قانونى استثنائى دارد، ممکن است مواقع فوق العاده اى پیش بیاید که دشمن دورتر به مراتب خطرناکتر باشد، و قبلا باید به دفع او شتافت ، اما همانگونه که گفتیم این یک استثناء است نه یک قانون همیشگى .
و اما اینکه گفتیم پرداختن به دشمن نزدیکتر لازمتر است ، دلائلش واضح است زیرا.
اولا خطر دشمن نزدیک از خطر دشمنان دور بیشتر مى باشد.
ثانیا - آگاهى و اطلاعات ما نسبت به دشمنان نزدیکتر افزونتر است و این خود به پیروزى کمک مى کند.
ثالثا پرداختن به دور و رها کردن نزدیک این خطر را نیز دارد که دشمنان نزدیک ممکن است از پشت سر حمله کنند و یا کانون اصلى اسلام را به هنگام خالى شدن مرکز درهم بکوبند.
رابعا وسائل و هزینه مبارزه با نزدیک ، کمتر و ساده تر، و تسلط بر جبهه در آن آسانتر است به این جهات و جهات دیگر دفع اینگونه دشمنان ، لازمتر است .
ذکر این نکته نیز لازم به نظر مى رسد: در آن موقع که آیه فوق نازل شد، اسلام تقریبا همه جزیره العرب را گرفته بود و بنابراین نزدیکترین دشمن در آن روز شاید امپراطورى روم شرقى بود که مسلمانان براى مبارزه با آنان به تبوک شتافتند.
این را نیز نباید فراموش کرد که آیه فوق گر چه از (پیکار مسلحانه )، و از (فاصله مکانى ) سخن مى گوید، ولى بعید نیست که روح آیه در پیکارهاى منطقى و فاصله هاى معنوى نیز حاکم باشد، به این معنى که مسلمانان به هنگام پرداختن به مبارزه منطقى و تبلیغاتى با دشمنان ، اول باید به سراغ کسانى بروند که خطرشان براى جامعه اسلامى بیشتر و نزدیکتر است ، مثلا در عصر ما که خطر الحاد و مادیگرى همه جوامع را تهدید مى کند، باید مبارزه با آن را مقدم بر مبارزه با مذاهب باطله قرار داد، نه اینکه آنها فراموش ‍ شوند، بلکه باید لبه تیز حمله متوجه گروه خطرناکتر گردد، یا مثلا مبارزه با استعمار فکرى و سیاسى و اقتصادى باید در درجه اول قرار گیرد
دومین دستورى که در زمینه جهاد، در آیه فوق مى خوانیم ، دستور شدت عمل است ، آیه مى گوید دشمنان باید در شما یکنوع خشونت احساس کنند (و لیجدوا فیکم غلظة ).
اشاره به اینکه تنها شجاعت و شهامت درونى ، و آمادگى روانى براى ایستادگى و مبارزه سرسختانه با دشمن کافى نیست ، بلکه باید این آمادگى و سر سختى خود را به دشمن نشان بدهید، و آنها بدانند در شما چنین روحیه اى هست ، و همان سبب عقب نشینى و شکست روحیه آنان گردد، و به تعبیر دیگر وجود قدرت کافى نیست ، بلکه باید در برابر دشمن نمایش قدرت داد.
و لذا در تاریخ اسلام مى خوانیم که به هنگام آمدن مسلمانان به مکه براى مراسم زیارت خانه خدا پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) به آنها دستور داد به هنگام طواف با سرعت راه بروند بلکه بدوند و شدت و سرعت و ورزیدگى خود را به دشمنانى که ناظر آنها بودند نشان دهند.
و نیز در داستان فتح مکه مى خوانیم که پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) شب هنگام دستور داد مسلمانان همگى در بیابان آتش ‍ بیفروزند تا مردم مکه به عظمت ارتش اسلام آشنا شوند و اتفاقا این کار در روحیه آنها اثر گذاشت و نیز دستور داد که ابو سفیان بزرگ مکه را در گوشه اى نگهدارند و ارتش نیرومند اسلام در مقابل او رژه روند.
و در پایان آیه به مسلمانان با این عبارت نوید پیروزى مى دهد که بدانید که خدا با پرهیزکاران است .
این تعبیر ممکن است علاوه بر آنچه گفته شد، اشاره به این معنى نیز باشد که توسل به خشونت و شدت عمل باید توام با تقوا باشد، و هیچگاه از حدود انسانى تجاوز نکند. [ نظرات / امتیازها ]

اى کسانى که ایمان آورده اید مقاتله و مجاهده کنید با کفارى که نزدیک شما هستند و اطراف شما هستند الاقرب فالاقرب و طورى با آنها رفتار کنید که بیایند در شما شدّت و غلظت که با آنها برأفت و مهربانى مشى نکنید و بدانید خدا با اهل تقوى است آنها را یارى و مدد میکند

این آیه شریفه یکى از قواعد مهمّه جهاد است و در او فوائد بسیاریست زیرا اگر کفار نزدیک را مغلوب کردید کفار دور دست رعب پیدا میکنند که پیغمبر صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم فرمود نصرت بالرعب مسیر شهر دیگر آنکه اگر با دوردست محاربه کردید از مضار کفار نزدیک ایمن نیستید، و بعبارت دیگر اول باید داخله را اصلاح کرد سپس بخارجه پرداخت ببینید آنچه ضرر باسلام و مسلمین وارد شده از صدر اسلام الى کنون تمام از فساد داخله بوده لذا میفرماید یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا که مراد مجاهدین از مؤمنین هستند قٰاتِلُوا اَلَّذِینَ یَلُونَکُمْ مِنَ اَلْکُفّٰارِ که حول و هوش مدینه هستند از منافقین و یهود و نصارى و مشرکین تا پیش پاى خود را صاف کنید آنهم سستى و تسامح نکنید طورى بآنها حمله کنید که وَ لْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً سخت گیرى کنید و با شدّت هر چه تمام تر با آنها مجاهده کنید و از آنها خوف و وحشتى نداشته باشید زیرا دست خدا بالاى سر شما است وَ اِعْلَمُوا یقین داشته باشید أَنَّ اَللّٰهَ مَعَ اَلْمُتَّقِینَ معیّت حق بنصرت او است و فرستادن ملائکه براى همراهى با شما و القاء خوف در قلوب کفار سَأُلْقِی فِی قُلُوبِ اَلَّذِینَ کَفَرُوا اَلرُّعْبَ انفال آیه 12 وَ قَذَفَ فِی قُلُوبِهِمُ اَلرُّعْبَ احزاب آیه 26 و حشر آیه 2 [ نظرات / امتیازها ]

بعد از آن امر به قتال مى فرماید: یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا :اى کسانى که ایمان آورده اید قٰاتِلُوا اَلَّذِینَ یَلُونَکُمْ مِنَ اَلْکُفّٰارِ :کارزار کنید با آنان که نزدیک شما هستند از کفار، و آنها یهودان حوالى مدینه بودند مانند بنى قریظه و بنى نضیر و خیبر و گویند مراد اهل رومند که در ولایت شام بودند، و شام قریب به مدینه است؛ و به هر تقدیر مى فرماید که قتال کنید با مشرکان نزدیک وَ لْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً :و باید که بیابند و فهم کنند در شما درشتى را نسبت به خود، یعنى عنفى در مقابل باشد از وقوع در قتال یا شدت و فرط صبرى بر مقاتله یا شجاعتى تمام در حین محاربه

غرض آنست که محاربه و مقاتله کنید به غلظت و خشونت با کفارى که اقرب به شما باشند، زیرا قتال با تباین امکنه دفعة واحده از محالات است، پس ناچار باشید از ترتیب و احوط ابتداى به اقرب است مادامى که خطر ابعد، اشد نباشد؛ و لذا حضرت رسالت صلّى اللّه علیه و آله مقاتله نمود با بنى قریظه و بنو نضیر قبل از حرب هوازن و مکه، و با اهل فارس محاربه ننمود به جهت دورى ایشان از ابن عمر پرسیدند از قتال دیلم، گفت: بر شما باد که با روم کارزار کنید

وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَللّٰهَ مَعَ اَلْمُتَّقِینَ :و بدانید که خداى تعالى با پرهیزکاران است به حفظ و اعانت و نصرت، و محال است که خداى تعالى به چیزى امر فرماید و ذات سبحانه با ضدّ آن باشد در فتوحات: حق تعالى مؤمنان را به قتال کفار نزدیک امر مى فرماید، و هیچ دشمنى از نفس امارۀ کافر نعمت، نزدیکتر به تو نیست، چنانچه «اعدى عدوّک نفسک الّتى بین جنبیک» دشمن ترین دشمنان نفس تو است که بین طرفین توست، پس به قتال او که جهاد اکبر است، اشتغال نمودن اولى و انسب مى نماید که شخص غافل از آن نباشد خاتمه منشأ رفتن حضرت رسالت صلّى اللّه علیه و آله و سلّم به جنگ تبوک آن بود که در سنۀ (9) خبر به مدینه رسید که لشکر روم به شام آمده و متوجه مدینه اند و مقدمۀ لشکر به لقا رسیده، و «هرقل» در «حمص» است حضرت با سى هزار مرد متوجه شام شد چون به تبوک که چهارده منزلى است که تا مدت دو ماه توقف نمود، ظاهر شد که آن خبر دروغ بوده بازگشت فرمود در این جنگ حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام را در مدینه خلیفۀ خود گردانید [ نظرات / امتیازها ]

یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا قٰاتِلُوا اَلَّذِینَ یَلُونَکُمْ مِنَ اَلْکُفّٰارِ وَ لْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَللّٰهَ مَعَ اَلْمُتَّقِینَ

این آیه یک امرار شادى است که در موقع جنگ باید از کفار نزدیک شروع کرد و گرنه مرکز اسلام به خطر خواهد افتاد، منظور از غلظة قاطعیت و سختگیرى دربارۀ مکتب است نه بد خلقى و تعدى از عدل، جملۀ وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَللّٰهَ وعدۀ نصرت است در صورت تقوى، یعنى خودتان را در همه حال مخصوصا در جهاد مراعات کنید تا پیروز گردید
[ نظرات / امتیازها ]

«قٰاتِلُوا اَلَّذِینَ یَلُونَکُمْ » 123 طبرى: یعنى به آنها که نزدیکتر بشما هستند باید حمله و جنگ کنید پس به آنکه بعد از آن است، و در موقع نزول قرآن شام از عراق نزدیکتر بود به مسلمانان ولى پس از آنکه منطقه ى اسلام وسیع شد مقصود این است که مردم هر قسمت با کافران نزدیک به خود بجنگند مگر براى کمک بمسلمین دور از خود ناچار شوند که با کافران دور بجنگند چون حدیث است که مسلمانان باید در برابر غیر مسلمان کمک یکدگر باشند «المسلمون ید على من سواهم» و از جعفر بن محمّد ابن علىّ بن الحسین علیهم السّلام پرسیدند در جنگ با کافران دیلم چه نظر دارید؟ فرمود: با آنها بجنگید که مشمول این آیه هستند «قٰاتِلُوا اَلَّذِینَ یَلُونَکُمْ »

تأویلات کاشانى: یعنى کافرانى که قواى نفسانى شما هستند و نزدیکتر و بدتر دشمن شما هستند [ نظرات / امتیازها ]

یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا قٰاتِلُوا اَلَّذِینَ یَلُونَکُمْ مِنَ اَلْکُفّٰارِ وَ لْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَللّٰهَ مَعَ اَلْمُتَّقِینَ از زجاج نقل مى کنند که گفته(غلظة)سه طور قرائت شده فتح و ضم و کسر و کسر فصیح تر است

آیه خطاب بمؤمنین نموده که با کفارى که نزدیک شمایند مقاتله و جنگ کنید مثل خویشان و همسایگان و بطور شدت و غلظة با آنها بجنگید،شاید تأکید براى آنست که مراعات نزدیکى آنها را نکنید چه از خویشان و دوستان باشند یا غیر آنها و بایستى بطور حتم و یقین بدانید که خدا با اشخاص متقى و پرهیزکار است آیه در سورة الحدید نزدیکى خود را بقوله تعالى (هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مٰا کُنْتُمْ ) بطور عموم نسبت بتمام افراد بشر ابلاغ نموده و اینجا اختصاص بمؤمنین داده معلوم مى شود که مقصود از معیت در اینجا تفوق و غلبه مؤمنین است بر کفار چنانچه فرموده (وَ أَنْتُمُ اَلْأَعْلَوْنَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ) سوره آل عمران آیه 133 و غلبه مؤمنین بر کفار همانا ناشى از ایمانى است که در قلب و جان آنها نفوذ نموده زیراکه ایمان رشته اى است کشیده شده از حق بخلق هرکس به آن چنگ زد همیشه در حفظ و امان قرار گرفته و گسستگى براى او نیست [ نظرات / امتیازها ]

یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا قٰاتِلُوا اَلَّذِینَ یَلُونَکُمْ مِنَ اَلْکُفّٰارِ این آیه مسلمانان را تشویق مى کند که مرزهاى سرزمین خود را محکم کنند و آنها را از دشمنان خدا و دشمنان خود، نگه دارند در مجمع البیان در تفسیر سخن خداوند: «الّذین یلونکم» آمده است:

با کافرانى که در نزدیک شما قرار دارند و با رعایت الاقرب فالاقرب، بجنگید، مگر اینکه میان شما و آنان پیمان سازشى وجود داشته باشد این آیه نشان مى دهد که بر هر مرزدار اسلامى در صورتى که بیضۀ اسلام و یا یکى از سرزمین هاى اسلام در خطر باشد واجب است که از خود دفاع کند، هرچند امام عادلى وجود نداشته باشد

در جلد اوّل این کتاب، زیر عنوان: «اسلام، نبردى علیه ستم و فساد» دربارۀ جنگ با کافران سخن گفتیم

امام زین العابدین و عوامل اساسى پیروزى در جنگ وَ لْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً «غلظة» در اینجا کنایه است از: قدرت، غیرت و محکم کردن مرزها وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَللّٰهَ مَعَ اَلْمُتَّقِینَ خدا با پرهیزکارانى است که ایمان راستین به او آوردند و مخلصانه با دشمنان او و دشمنان خودشان جنگیدند و نیز برطبق فرمان خدا، تا آنجا که توانستند براى جنگ با دشمن نیرو آماده کردند

یکى از زیباترین سخنان در این باره، دعایى است که از امام زین العابدین على بن الحسین علیه السّلام نقل شده که با پروردگارش مناجات و براى مرزداران و نگهبانان کشورهاى اسلامى دعا مى کند این دعا، راه هاى پهناور پیروزى بر دشمن در جنگ را دربر دارد امام علیه السّلام مى فرماید:

خداوندا! بر محمّد صلّى اللّه علیه و آله و آل محمد درود فرست تعداد آنان [ مرزداران اسلام] را زیاد کن، سلاح هایشان را برّنده ساز، حدود و مرزهایشان را نگهدارى کن، دوروبرشان را محکم گردان، گروهشان را پیوند ده، کارشان را تدبیر فرما، آذوقه هاشان را پى درپى برسان، آنان را با شکیبایى یارى کن، در مکر و فریب [به دشمنان] دقت نظر عطا فرما، آنچه [در مورد جنگ] نمى دانند، به ایشان بشناسان، آنچه [دربارۀ رفتار با دشمنان] نمى دانند به آنها بیاموز، در هنگامى که با دشمن روبه رو مى شوند، دنیاى نیرنگ باز و فریبنده را از یادشان ببر، یاد ثروت فریب دهنده را از دل هایشان محو کن و بهشت را در برابر چشمانشان قرار بده

راه هایى که امام زین العابدین علیه السّلام بیان کرده، عوامل اصلى پیروزى را که دانش نوین به آن دست یافته است، تشکیل مى دهد این عوامل عبارتند از: 1 فراوانى سلاح به گونه اى که هرگاه مقدارى از آن از بین برود، باز هم به اندازۀ مورد نیاز باقى بماند و 2 برّندگى سلاح این عامل تمام سلاح هاى جدید و حتّى اتم، موشک هاى هدایت شونده، آذوقۀ کافى براى سربازان، آشنایى به فنون جنگ، کاربرد اسلحه و هر چیزى را که به جنگ مربوط شود، دربر مى گیرد؛ از قبیل: طرّاحى عملیات، شناخت راه هاى مکر و فریب دادن دشمن و گمراه کردن او و نیز ایجاد هماهنگى در میان رده هاى سپاهیان، 3 نیرومند ساختن روحیّه اخلاص در جنگ، 4 پایدارى در برابر مشکلات آن تا مرز شهادت، فراموشى دنیا و دارایى آن در هنگام رویارویى با دشمن و تحمّل زخم نیزه و و 5 ایمان به اینکه شهادت انسان در راه دین و وطن خود، سود و رستگارى بزرگ است امّا نقطۀ اصلى در این مناجات عبارت است از این سخن امام علیه السّلام: «یاد ثروت و دارایى فریب دهنده را از دل هایشان محو کن و بهشت را در برابر چشمانشان قرار بده»
[ نظرات / امتیازها ]