(انما یستأذنک الذین لا یؤمنون بالله و الیوم الاخر و ارتابت قلوبهم فهم فی ریبهم یترددون ):(بدرستی کسانی از تو اجازه می خواهند که به خدا وروز جزا ایمان ندارند و دلهایشان دچار شک است و در تردید خود سرگردانند)،پس آنان به جهت عدم ایمانشان از جهاد و خروج برای آن اکراه دارند ودلهایشان دچار شک و تردید است و به خاطر همین هم سرگردانند و خواهان کناره گیری از جهاد هستند و از تو در باره تخلف از جهاد اجازه می خواهند. [ نظرات / امتیازها ]

تنها کسانى از تو اجازه براى عدم شرکت در میدان جهاد مى‏طلبند که ایمان به خدا و روز جزا ندارند ( انما یستاذنک الذین لا یؤمنون بالله و الیوم الاخر ) : سپس براى تاکید عدم ایمان آنها مى‏گوید : آنها کسانى هستند که دلهایشان مضطرب و آمیخته با شک و تردید است ! ( و ارتابت قلوبهم) .
به همین دلیل در این شک و تردید گاهى قدم به پیش مى‏گذارند و گاهى باز مى‏گردند و پیوسته در حیرت وسرگردانى به سر مى‏برند و به همین جهت منتظر پیدا کردن بهانه و کسب اجازه از پیامبرند ( فهم فى ریبهم یترددون ) گرچه صفات فوق به شکل فعل مضارع ذکر شده است ولى منظور از آن بیان صفات و حال منافقان و مؤمنان است و ماضى و حال و مضارع در آن تفاوت نمى‏کند .
به هر حال مؤمنان در پرتو ایمانشان تصمیم و اراده‏اى محکم و خلل‏ناپذیر دارند راه را به روشنى دیده‏اند ، مقصدشان معلوم ، و هدفشان مشخص است ، به همین دلیل با عزمى راسخ و بدون تردید و دودلى با گامهائى استوار به پیش مى‏روند .
اما منافقان چون هدفشان تاریک و نامشخص است گرفتار حیرت و سرگردانى هستند و همیشه به دنبال بهانه‏اى براى فرار از زیر بار مسئولیتها مى‏گردند .
این دو نشانه مخصوص مؤمنان و منافقان صدر اسلام و میدان جنگ تبوک نبود بلکه هم امروز نیز مؤمنان راستین را از مدعیان دروغین با این دو صفت مى‏توان شناخت ، مؤمن ، شجاع و مصمم است و منافق بزدل و ترسو و متحیر و عذرتراش! [ نظرات / امتیازها ]

1309. Doubt takes away all stability of conduct, while Faith makes a man firm in action and cool and collected in mind. [ نظرات / امتیازها ]

إِنَّمٰا یَسْتَأْذِنُکَ :این است و جز این نیست که استیذان نمایند در تخلف از جهاد و خروج اَلَّذِینَ لاٰ یُؤْمِنُونَ بِاللّٰهِ وَ اَلْیَوْمِ اَلْآخِرِ :آنان که ایمان ندارند حقیقتا به خداى تعالى و روز قیامت وَ اِرْتٰابَتْ قُلُوبُهُمْ :و مضطرب و متزلزل شد قلبهاى ایشان

تنبیه فخر رازى گوید: آیۀ شریفه دلالت دارد بر آنکه محل شک و اضطراب، فقط قلب باشد، و چون مکان ریب قلب است، محل معرفت و ایمان هم قلب خواهد بود، زیرا به خلوّ محل یکى از دو ضدین واجب است که محل ضد دیگر باشد، و بدین سبب فرمود «أُولٰئِکَ کَتَبَ فِی قُلُوبِهِمُ اَلْإِیمٰانَ » و چون محل ایمان و کفر، قلب شد، در مرحلۀ جزا هم مثاب و معاقب، قلب، و باقى اعضا تابع هستند

فَهُمْ فِی رَیْبِهِمْ یَتَرَدَّدُونَ :پس این جماعت شاکین در شک خود متردد و متحیرند، یعنى منافقین متوقعند اذن را به سبب شک آنها در دین خدا و در آنچه وعده فرموده نسبت به مجاهدین اگر ایشان مخلص و متیقن بودند، هرآینه وثوق داشتند به نصرت و ثواب الهى، پس مبادرت مى کردند در جهاد و استیذان در تخلف نمى نمودند

تبصره معتقدات قلبى یا جازم است یا غیر جازم؛ بنا بر اول هم اگر مطابق واقع نباشد جهل است، و در صورت تطابق اگر از روى یقین باشد علم و الا اعتقاد مقلد خواهد بود و بنا بر ثانى پس اگر یکى از طرفین راجح باشد، طرف راجح را ظن و مرجوح را وهم نامند، و به اعتدال و تساوى طرفین ریب و شک حاصل آید در این هنگام اگر انسان ازالۀ شک ننماید، بلکه متردد بین نفى و اثبات و حاکم و جازم به یکى از نقیضین نباشد، به عبارت اخرى به همان حال شک مشى و در صدد علاج بر نیاید، هرآینه به حصول این حال، تردد در ریب موجود گردد

فى الخصال عن امیر المؤمنین علیه السّلام قال من تردّد فى الرّیب سبقه الاوّلون و ادرکه الآخرون و وطأته سنابک الشّیاطین در خصال صدوق (رحمه الله) فرمود حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام: هرکه ظاهرا توقف و تحیر و تردد نماید در شک، یعنى به مرحلۀ شک باقى ماند و رجوع به عقل نکند، در ازاحۀ شک سبقت گیرند او را اولین، یعنى توقف ننموده از او بگذرند و برسند او را آخرین، و او به همان حال شک باشد و پاى مال اقدام شیاطین گردد [ نظرات / امتیازها ]

إِنَّمٰا یَسْتَأْذِنُکَ اَلَّذِینَ لاٰ یُؤْمِنُونَ بِاللّٰهِ وَ اَلْیَوْمِ اَلْآخِرِ وَ اِرْتٰابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فِی رَیْبِهِمْ یَتَرَدَّدُونَ خداى تعالى به رسولش خبر مى دهد و سبب لمى اذن خواهان را این طور تذکر مى دهد که آنهائى که از تو در قعود و نرفتن به جنگ اذن مى طلبند آنان کسانى مى باشند که بخدا و قیامت ایمان ندارند و در قلبشان شکّ است و در شکشان مترددند یعنى ایمان در قلبشان تمرکز ننموده گاهى مایل بایمان و گاهى مایل به کفرند [ نظرات / امتیازها ]

نکته ها:
حضرت على علیه السلام مى فرماید: هرکس در شک و تردید بماند، شیطان ها او را لِه و لگدمال مى کنند
[ نظرات / امتیازها ]

إِنَّمٰا یَسْتَأْذِنُکَ اَلَّذِینَ لاٰ یُؤْمِنُونَ بِاللّٰهِ وَ اَلْیَوْمِ اَلْآخِرِ این آیه و آیۀ قبلى از لحاظ مفهوم بر معناى یکدیگر دلالت دارند؛ زیرا معناى این جمله: «شخص باایمان براى خوددارى از شرکت در جهاد، رخصت نمى گیرد» آن است که، «شخص بى ایمان اجازه مى گیرد» و معناى اینکه فرد بى ایمان اجازه مى گیرد آن است که باایمان اجازه نمى گیرد خداوند به سبب تأکید و اثبات این معنا، میان دو آیه جمع کرده است

وَ اِرْتٰابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فِی رَیْبِهِمْ یَتَرَدَّدُونَ ؛ یعنى آنان به اسلام تظاهر مى کنند، امّا در واقع افرادى هستند که تردید دارند؛ نه آن را تصدیق مى کنند و نه تکذیب و معناى نفاق نیز همین است؛ زیرا انسان راستگو و اخلاصمند از عقل خود پیروى مى کند و آنچه را عقلش حکم کند، در حضور همگان اعلام مى دارد؛ خواه شک باشد خواه یقین [ نظرات / امتیازها ]

بعضى گفته اند مراد آنست که کسانى که راغب بعمل خیر و ساعى در اعلاء کلمه توحیدند و داراى ایمان کاملند در امر جهاد رخصت نمى طلبند از تو چون مى دانند خدا رخصت داده و حاجت به رخصت پیغمبر (ص) ندارد و بعضى گفته اند مراد آنست که رخصت نمى طلبند در ترک جهاد براى کراهت از مجاهده و بنابراین تقدیر کلام لا یستأذنک الّذین آمنوا فى التخلّف عن الجهاد کراهة ان یجاهدوا است و معنى اوّل الطف و احسن و اسلم است از تقدیر و معنى دوم اقرب بواقع و انسب بآیات سابقه و لا حقه است و خداوند این قبیل اشخاص با تقوى را مى شناسد و ایشان را به اجر اعمالشان در دنیا و آخرت مى رساند فقط کسانى اذن مى طلبند براى تخلّف از جهاد که ایمان کامل ندارند بخدا و روز جزا بلکه درشکند و بااین حال متحیّر مى گردند مى خواهند هم جان و مالشان محفوظ باشد هم در زمره اهل ایمان محسوب شوند و از فوائد دنیوى و اخروى آنها بهره مند گردند و اطمینان بوعده نصرت دنیوى و ثواب اخروى ندارند مانند اهل ایمان کامل که بطوع و رغبت مبادرت بجهاد مى نمایند لذا مى گردند وسیلۀ براى تحصیل غرض خودشان بدست بیاورند و بهترین وسائل اذن است که خدا داده است [ نظرات / امتیازها ]