(قال رب انی وهن العظم منی و اشتعل الراس شیبا و لم اکن بدعائک رب شقیا): (گفت : پروردگارا من از پیری استخوانم سست و موی سرم سفید شده است ،هرگز در خواندن و دعای تو ای پروردگارم ، بی بهره و محروم نبوده ام )،این کلام درحکم زمینه برای دعای اصلی زکریاست که از خداوند درخواست فرزند می کند، زکریابرای جلب رحمت پروردگار و تأکید برحاجتش ، می گوید: استخوانم سست شده یعنی بدن مرا ضعف پیری فرا گرفته و سفیدی در موی سر من منتشر شده ، همچنانکه زبانه آتش پخش و منتشر می شود و این بیان از بلیغترین استعارات در لسان عربست ، و سپس می گوید: پروردگارا من همواره به سبب دعای تو قرین سعادت بوده ام و هر زمان که تورا می خواندم ، تو مرا اجابت می فرمودی و مرا محروم و شقی نمی ساختی . [ نظرات / امتیازها ]

«گفت: پروردگارا! استخوانم (که ستون پیکر من و محکمترین اعضاى تن من است) سست شده (قالَ رَبِّ إِنِّی وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّی).

«و شعله پیرى تمام سرم را فرا گرفته» (وَ اشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَیْباً). برگزیده تفسیر نمونه، ج‏3، ص: 79

سپس مى‏افزاید: پروردگارا! «و من هرگز در دعاى تو از اجابت محروم نبوده‏ام» (وَ لَمْ أَکُنْ بِدُعائِکَ رَبِّ شَقِیًّا). تو همواره در گذشته مرا به اجابت دعاهایم عادت دادى و هیچ‏گاه محرومم نساخته‏اى، اکنون که پیر و ناتوان شده‏ام سزاوارترم که دعایم را اجابت فرمایى و نومید باز نگردانى.
[ نظرات / امتیازها ]

نداى او این بود که از روى نیاز:
قالَ رَبِّ إِنِّی وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّی‌: گفت پروردگارا، بدرستى که سست شده آن استخوانى که ستون و قوام و اصل بنا است از من؛ و چون استخوان که محکمترین اعضاست سست شده باشد، سایر اعضا به طریق اولى. و نیز استخوان تکیه‌گاه سایر اعضا و اجزاء و سپر آفات و بلاها است، پس لازم آید که حامل قویتر از محمول باشد. بنابراین وقتى سختترین اعضا ضعیف گردد، ناتوانى سایر اعضا با سستى آنها دیگر معلوم است. وَ اشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَیْباً: و افروخته گشته سرم از جهت پیرى. این اثر ضعف در ظاهر است، پس خلاصه آنکه ضعف بر ظاهر و باطن من استیلا یافته.

لطیفه: استعاره فرموده سیاهى موى را به ظلمت، و سفیدى آن را به روشنى آتش، و فرا گرفتن آن موى را به اشتعال آن؛ یعنى چنانکه ظلمت به نور منتفى مى‌شود. سیاهى موى من به سفیدى پیرى منتفى گشته؛ و چنانچه آتش در جائى افتد هیمه آن را فرا گیرد و بجاى دیگر سرایت کند، همچنین سفیدى موى که در یکجا بود سرایت به اطراف نموده و همه سفید گشته، و این را استعاره تصریحیه گویند.
وَ لَمْ أَکُنْ بِدُعائِکَ رَبِّ شَقِیًّا: و نبوده‌ام بخواندن من تو را اى پروردگار من بى‌بهره و ناامید، یعنى هر گاه دعا نموده به اجابت رسیده و مرا محروم نگردانیده، و چون من به حسن اجابت تو امیدوارم، پس در این دعا مرا محروم مفرما اگرچه درخواست من غیر معتاد باشد، لکن اجابت تو معتاد است. [ نظرات / امتیازها ]

قال‌َ رَب‌ِّ إِنِّی‌ وَهَن‌َ العَظم‌ُ مِنِّی‌ وَ اشتَعَل‌َ الرَّأس‌ُ شَیباً وَ لَم‌ أَکُن‌ بِدُعائِک‌َ رَب‌ِّ شَقِیًّا «4»
‌گفت‌ پروردگار ‌من‌ محققا ‌من‌ سست‌ ‌شده‌ ‌است‌ استخوان‌ ‌از‌ ‌من‌ و روئیده‌ ‌شده‌ ‌است‌ ‌بر‌ سر ‌من‌ پیری‌ موی‌ سفید ‌یعنی‌ ‌بر‌ حسب‌ عادت‌ ‌از‌ قابلیت‌ تولید و تناسل‌ افتاده‌ام‌ لکن‌ ‌از‌ درگاه‌ تو مأیوس‌ نیستم‌ چون‌ قدرت‌ تو ‌بر‌ امور غریبه‌ و امور خلاف‌ عادت‌ تعلّق‌ گرفته‌ ‌قال‌ رب‌ اضافه‌ بیای‌ متکلم‌ ‌است‌ و کسره‌ علامة سقوط یاء ‌است‌ ربی‌ بوده‌ إِنِّی‌ وَهَن‌َ العَظم‌ُ مِنِّی‌ ‌در‌ ‌آیه‌ شریفه‌ دارد.
وَ مَن‌ نُعَمِّره‌ُ نُنَکِّسه‌ُ فِی‌ الخَلق‌ِ أَ فَلا یَعقِلُون‌َ یس‌ 68 تمام‌ قوای‌ انسان‌ کاسته‌ میشود ‌که‌ ‌از‌ ‌آن‌ جمله‌ عظم‌ ‌است‌ ‌که‌ استخوانها سست‌ میشود و موهای‌ بدن‌ سفید میشود موی‌ محاسن‌ موی‌ سر موی‌ عانه‌ و سایر موهای‌ بدنی‌ ‌که‌ معنای‌ وَ اشتَعَل‌َ الرَّأس‌ُ شَیباً ‌است‌ و ابتداء موهای‌ سر و محاسن‌ سفید میشود.
وَ لَم‌ أَکُن‌ بِدُعائِک‌َ رَب‌ِّ شَقِیًّا ولی‌ ‌با‌ ‌اینکه‌ پیری‌ و نازا بودن‌ عیالم‌ نیستم‌ ‌در‌ درگاه‌ تو مأیوس‌ و ناامید و بدعاء
‌در‌ پیشگاه‌ تو محروم‌، زیرا خداوند وعده‌ داده‌ ‌که‌ اجابت‌ فرماید دعای‌ بندگانش‌ ‌را‌ ‌اگر‌ شرائط ‌آن‌ موجود ‌باشد‌ و موانع‌ ‌از‌ اجابت‌ ‌در‌ ‌بین‌ نباشد وَ قال‌َ رَبُّکُم‌ُ ادعُونِی‌ أَستَجِب‌ لَکُم‌ إِن‌َّ الَّذِین‌َ یَستَکبِرُون‌َ عَن‌ عِبادَتِی‌ سَیَدخُلُون‌َ جَهَنَّم‌َ داخِرِین‌َ مؤمن‌ ‌آیه‌ 62.
و ‌در‌ دعاء کمیل‌ امیر المؤمنین‌ ‌علیه‌ السّلام‌ عرض‌ میکند
(فانّک‌ قضیت‌ ‌علی‌ عبادک‌ بعبادتک‌ و امرتهم‌ بدعائک‌ و ضمنت‌ ‌لهم‌ الاجابة)
امّا شرایط اموریست‌.
اوّل‌ توجّه‌ و صرف‌ نظر ‌از‌ مخلوقات‌.
دوّم‌ صلاح‌ بنده‌ ‌باشد‌ ‌در‌ اجابت‌.
سیّم‌ امری‌ ‌که‌ محالست‌ عقلا ‌ یا ‌ ممنوع‌ ‌است‌ شرعا تقاضا نکند.
چهارم‌ امید اجابت‌ داشته‌ ‌باشد‌ ‌که‌ ‌در‌ خبر دارد موقعی‌ ‌که‌ دعاء می‌کنی‌ (ظن‌ّ حاجتک‌ بالباب‌).
پنجم‌ ‌در‌ مجمع‌ مؤمنین‌ ‌که‌ ‌اگر‌ یک‌ نفر ‌از‌ ‌آنها‌ مستجاب‌ الدعوه‌ ‌باشد‌ بواسطه ‌آن‌ خداوند حوائج‌ همه‌ ‌را‌ برمیآورد.
و امّا موانع‌ اجابت‌ یکی‌ لقمه‌ حرام‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌تا‌ چهل‌ روز دعاء مستجاب‌ نمی‌ شود یکی‌ عصیان‌ و طغیانست‌ ‌که‌ ‌در‌ دعاء کمیل‌ می‌گویی‌
(اللّهم‌ اغفر لی‌ الذنوب‌ الّتی‌ تحبس‌ الدعاء)
یکی‌ دعائی‌ ‌باشد‌ ‌که‌ ‌بر‌ بنده ضرر و مفسده‌ داشته‌ ‌باشد‌ و ‌غیر‌ اینها و چون‌ دعای‌ حضرت‌ زکریّا جامع‌ جمیع‌ شرایط ‌بود‌ و خالی‌ ‌از‌ جمیع‌ موانع‌ عرض‌ کرد
(و ‌لم‌ اکن‌ بدعائک‌ رب‌ شقیّا).
شقاوت‌ مقابل‌ سعادت‌ ‌است‌ معنای‌ سعادت‌ عاقبت‌ بخیری‌ ‌است‌ و شقاوت‌ بد عاقبتیست‌ و سعادت‌ ‌در‌ دنیا همان‌ امید کامل‌ ‌است‌ باجابت‌ و شقاوت‌ ‌در‌ دعا یأس‌ و ناامیدیست‌ و سعادت‌ بنده‌ مشمول‌ تفضّلات‌ و عنایات‌ الهیّه‌ ‌در‌ دنیا و آخرت‌ بودن‌ ‌است‌ ‌که‌ سعادت‌ نشئتین‌ گویند و شقاوت‌ مورد عقوبات‌ دنیوی‌ و اخروی‌ شدنست‌ [ نظرات / امتیازها ]

قٰالَ رَبِّ إِنِّی وَهَنَ اَلْعَظْمُ مِنِّی وَ اِشْتَعَلَ اَلرَّأْسُ شَیْباً وَ لَمْ أَکُنْ بِدُعٰائِکَ رَبِّ شَقِیًّا در مقام دعاء و التجاء گفته اى پروردگار من استخوان من سست شده شاید مقصود استخوان پشت باشد که ستون بدن است و سفیدى موها سر مرا گرفته اى پروردگار من هیچ وقت نبودم بخواندن من تو را بى بهره یعنى هروقت تو را خواندم اجابتم نمودى و مرا محروم نگردانیدى [ نظرات / امتیازها ]

قٰالَ رَبِّ إِنِّی وَهَنَ اَلْعَظْمُ مِنِّی وَ اِشْتَعَلَ اَلرَّأْسُ شَیْباً وَ لَمْ أَکُنْ بِدُعٰائِکَ رَبِّ شَقِیًّا زکریا بااینکه سنّ زیادى داشت، هنوز خداوند فرزندى برایش روزى نکرده بود ازاین رو، در پیشگاه خداوند به زارى پرداخت و از ناتوانى و پیرى اش به او شکایت برد و گفت: «اى پروردگار من! مرا تنها وامگذار و تو بهترین وارثانى» خداوندا! تو را مى خوانم، درحالى که به فضل و رحمت تو امیدوارم چگونه امیدوار نباشم ؟ در حالى که قبلا امیدى را که به تو داشتم، ناامید نکرده اى و از شأن تو دور است که نیازم را به دیگرى حواله دهى [ نظرات / امتیازها ]