(و اذ قال ابرهیم رب اجعل هذا بلدا امنا و ارزق اهله من الثمرات من امن منهم بالله و الیوم الاخر):(و زمانی که ابراهیم گفت پروردگارا این شهررا محل امنی قرار ده و اهلش را، البته آنهایی که به خدا و روز قیامت ایمان آورنداز ثمرات روزی بده )این جمله دعای حضرت ابراهیم (ع ) است برای اهل مکه که برای آنها طلب امنیت و روزی می کند و خداوند دعایش را مستجاب کرد ،درحالیکه اهل مکه شامل مردم مؤمن و کافر بودند و دعای ابراهیم (ع ) در باره رزق شامل مؤمن و کافر می شود ،اما دعای خود را مقید کرد به قید (من آمن منهم ) درحالیکه می دانست که روزی مؤمنان از ثمرات بدون مشارکت کافران امکان نداردو ناموس حیات دنیوی و اجتماعی چنین است و این دعا در واقع طلب کرامت و فراوانی برای مکه است که در بیابانی لم یزرع واقع بود،(قال ومن کفرفامتعه قلیلا ثم اضطره الی عذاب النار و بئس المصیر):(خدای متعال فرمود: به آنهاهم که ایمان نیاورند و کافر شوند چند صباحی روزی می دهم و آنان را بهره مندمی سازم و سپس بسوی عذاب دوزخ که بد بازگشتگاهی است روانشان می کنم ،روانه کردنی از روی اضطرار و بیچارگی )و این امر مزید به جهت کرامت بیت الله الحرام است و در مقابل این بهره مندی بزودی ،افزونتر از عذاب آتش بهره مند خواهند شد،(والاخره خیر لمن اتقی )(58)،( و آخرت برای پرهیزکاران نیکوتراست ). [ نظرات / امتیازها ]

در آیات قبل، حضرت ابراهیم علیه السلام براى ذریّه‏ى خویش درخواست مقام امامت نمود، امّا خداوند در جواب فرمود: این مقام و مرتبت به افراد ظالم نمى‏رسد. در این آیه حضرت ابراهیم، رزق دنیا را تنها براى مؤمنان درخواست کرد، امّا خداوند این محدویّت را نمى‏پذیرد واز اعطاى رزق مادّى به کفّار امتناع نمى‏ورزد. یعنى رزق مادّى مهمّ نیست، لذا به اهل و نااهل هر دو داده مى‏شود، امّا مقامات معنوى و اجتماعى و رهبرى، بسیار مهم است وبه هر کس واگذار نمى‏شود. [ نظرات / امتیازها ]

خواسته هاى ابراهیم از پیشگاه پروردگار
در این آیه ابراهیم دو درخواست مهم از پروردگار براى ساکنان این سرزمین مقدس مى کند که به یکى از آنها در آیه قبل نیز اشاره شد.
قرآن مى گوید: ((به خاطر بیاورید هنگامى که ابراهیم عرض کرد پروردگارا این سرزمین را شهر امنى قرار ده )) (و اذ قال ابراهیم رب اجعل هذا بلدا آمنا)
و همانگونه که در آیه قبل خواندیم این دعاى ابراهیم به اجابت رسید خدا این سرزمین مقدس را یک کانون امن و امان قرار داد، و امنیتى از نظر ظاهر و باطن به آن بخشید.
دومین تقاضایش این است که : ((اهل این سرزمین را آنها که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده اند از ثمرات گوناگون روزى ببخش )) (و ارزق اهله من الثمرات من آمن منهم بالله و الیوم الاخر).
جالب اینکه ابراهیم نخست تقاضاى ((امنیت )) و سپس درخواست ((مواهب اقتصادى )) مى کند، و این خود اشاره اى است به این حقیقت که تا امنیت در شهر یا کشورى حکمفرما نباشد فراهم کردن یک اقتصاد سالم ممکن نیست !.
در اینکه منظور از ثمرات چیست ؟ مفسران گفتگوها دارند، ولى ظاهرا ثمرات یک معنى وسیع دارد که هر گونه نعمت مادى اعم از میوه ها و مواد دیگر غذائى ، و نعمتهاى معنوى را شامل مى شود، در حدیثى از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم که فرمود: هى ثمرات القلوب : ((منظور میوه دلها است ))! اشاره به اینکه خداوند محبت و علاقه مردم را به مردم این سرزمین جلب مى کند.
این نکته نیز قابل توجه است که ابراهیم این تقاضا را تنها براى مؤ منان به توحید و روز جزا مى کند، شاید به خاطر اینکه از جمله لا ینال عهدى الظالمین در آیات گذشته به این حقیقت پى برده بود که گروهى از نسلهاى آینده او، راه شرک و ظلم و ستم مى پویند، و او در اینجا ادب را رعایت کرد و آنها را از دعاى خود استثنا نمود.
به هر حال خداوند در پاسخ این تقاضاى ابراهیم چنین ((فرمود: اما آنها که راه کفر را پوئیده اند بهره کمى (از این ثمرات ) به آنها خواهم داد)) (و به طور کامل محروم نخواهم کرد!) (قال و من کفر فامتعه قلیلا).
اما در سراى آخرت ((آنها را به عذاب آتش مى کشانم و چه بد سر انجامى دارند)) (ثم اضطره الى عذاب النار و بئس المصیر).
این در واقع صفت ((رحمانیت )) همان رحمت عامه پروردگار است که از خوان نعمت بى دریغش همه بهره مى گیرند، و از خزانه غیبش خوبان و بدان وظیفه خور باشند، ولى سراى آخرت که سراى رحمت خاص او است ، رحمت و نجاتى براى آنها نیست .
[ نظرات / امتیازها ]

وَ إِذْ قالَ إِبْراهِیمُ رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِناً وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ قالَ وَ مَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِیلاً ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلى‌ عَذابِ النَّارِ وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ (126)

وَ إِذْ قالَ إِبْراهِیمُ‌: و یاد بیاور زمانى را که حضرت ابراهیم دعا نمود که:

رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِناً: پروردگارا قرار ده این شهر را که در آن براى تو خانه ساخته‌ایم شهرى ایمن از قحط و مسخ و خسف. یا اهل آن را از جور ظالمان امان خود نگهدار.
حضرت صادق علیه السلام فرماید: هر که داخل شود در آن، ایمن گردد از سخط الهى. و اگر وحش و طیر در آن بیایند، مأمون باشند از اذیت و رمانیدن آنها که بیرون روند «1».
وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ‌: و روزى فرما اهل آن بلد را از میوه‌ها.
حضرت باقر علیه السلام فرماید: ثمرات را از آفاق حمل مى‌کنند به آنجا « «2»» تا آنکه در هیچ بلاد شرق و غرب میوه‌اى نیست مگر آنکه در مکه یافت مى‌شود. و در یک روز میوه بهار و تابستان و پائیز و زمستان یافته‌اند.
و از حضرت صادق علیه السلام مروى است که مراد ثمرات قلوب است، یعنى در دلها اندازد که تا متوجه آنجا شوند « «3»».
بعد از آن حضرت ابراهیم رزق را به مؤمنان اختصاص داده که: مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ: روزى مرحمت فرما در این شهر آنکه ایمان دارد به خدا و روز قیامت. قالَ وَ مَنْ کَفَرَ: فرمود: هر که کافر شود، فَأُمَتِّعُهُ قَلِیلًا: پس بهره دهم او را بهره کمى بدین وجه که منحصر است حظّ او به دنیا بدون وصول به ثواب عقبى. ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلى‌ عَذابِ النَّارِ: پس از آن بیچاره گردانم و بر وجه اضطرار بکشانم او را بسوى عذاب جهنم. وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ: و بد جایگاه و بازگشتى است جهنم.
تبصره: در آیه شریفه اشاراتى است: 1- مراد به امن، حرمت صید و قلع شجر و درخت آنست، یا مراد امن از عذاب قحط است. 2- آیه دلالت دارد بر جواز سؤال رزق و توسعه آن و رفاهیت در معیشت و حسن و حال. 3- وصف مکه به امنیت و دعا براى اهل آن به زیادتى روزى و نعمت، مشعر است به افضلیت مجاورت آن.
و کراهتى که در مجاورت مکه فرموده چند وجه است: 1- بجهت هتک احترام و سقوط محل آن از قلوب. 2- به سبب صدور گناه، زیرا معصیب درآن عظیم و موجب عقاب شدید است. 3- مداومت بر مجاورت، باعث ملالت؛ و مفارقت آن، موجب شوق و رغبت باشد. [ نظرات / امتیازها ]

وَ إِذْ قالَ إِبْراهِیمُ رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِناً وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ قالَ وَ مَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِیلاً ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلى‌ عَذابِ النَّارِ وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ (126)

ترجمه‌

و هنگامیکه گفت ابراهیم پروردگار من بگردان اینرا شهرى امن و روزى کن اهلش را از میوجات هر کس گروید از ایشان بخدا و روز بازپسین گفت و هر کس کافر شد پس برخوردار کنم او را اندکى پس مضطر نمایم او را بعذاب آتش و بد است آنجاى بازگشت.

تفسیر

در علل از حضرت رضا (ع) روایت نموده است که چون حضرت ابراهیم از خداوند طلب نمود که اهل مکه را روزى فرماید از میوجات خدا امر فرمود به قطعه از اردن که از بلاد شام بود حرکت کند از جاى خود و طواف خانه کعبه را بجا آورد و در موضعى که فعلا معروف بطائف است قرار گیرد و آن اطاعت نمود به این جهت طائفش نامیدند حقیر عرض میکنم الان هم تمام میوجات را از آن بلد بمکه معظمه میآورند و گویا آنکه حضرت ابراهیم (ع) ایندعا را مخصوص بمؤمنین نمود بملاحظه آن بود که در موضوع درخواست جعل امامت در ذریه‌اش جواب شنید که بظالمین نمیرسد و لذا نخواست خواهشى نماید که احتمال برود قبول نشود چون ممکن است وسعت رزق هم مخصوص باهل ایمان باشد و به این جهت خداوند دفع این احتمال را فرمود بآنکه رحمت رحمانیه عام است و قمى از حضرت صادق (ع) روایت نموده است که مراد ثمرات قلوب اهل ایمان است که متوجه بزیارت کعبه‌اند و مکرر بحج میروند و باز مایل بعودند و عیاشى از حضرت سجاد (ع) روایت نموده که مقصود حضرت ابراهیم از اهل ایمان مائیم و اولیاء او و شیعیان وصى او و مراد از کافر در ذیل آیه کسانى هستند که منکر وصى او شدند و متابعت آنحضرت را ننمودند از امت او و قسم بخدا همچنین است حال این امت یعنى اینها هم ملاک ایمان و کفر- شان ولایت محمد و آل اطهار او و مخالفت با ایشان است. [ نظرات / امتیازها ]