ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ لِیُذِیقَهُمْ بَعْضَ الَّذِی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ (41)
بعد از آن بیان فرماید که آنچه به بندگان مىرسد به شآمت کفر و فسق و فجور مىباشد:
ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ: آشکارا شد فساد در بیابان به خشکسالى و کمى برکت در زراعات و تجارات و آفت در اشجار و میوهجات و وقوع حرق و غرق و هدم و حدوث وبا و طاعون در مردمان، و آشکارا شد فساد در دریا به طوفان و غرق کشتیها و صدمه دواب بحر به قحط باران.
جلد 10 - صفحه 307
على بن ابراهیم قمى فرماید: فى البرّ فساد الحیوان اذا لم تمطر و کذلک هلاک الدوابّ البحر بذلک. قال و قال الصّادق علیه السّلام: حیاة دوابّ البحر بالمطر فاذا کفّ المطر ظهر الفساد فى البرّ و البحر و کذلک اذا کثر الذّنوب و المعاصى.
خشکى، فساد حیوان است وقتى باران نیامد، و همچنین هلاک جنبندگان دریا به آنست. و فرمود حضرت صادق علیه السّلام: زندگى جنبندگان دریا به باران است، پس زمانى که باز ایستد باران، ظاهر شود فساد در صحرا و دریا، و همچنین هرگاه زیاد شود گناهان «1».
بِما کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ: به سبب آنچه کسب کنند از اعمال بد، بندگان، لِیُذِیقَهُمْ بَعْضَ الَّذِی عَمِلُوا: تا بچشاند ایشان را برخى از جزاى آنچه کردهاند، زیرا تمام آن در آخرت خواهد بود. یا «ل» براى عاقبت باشد نه علت، یعنى آدمیان در طریق فساد که گمراهى و ستمکارى است سلوک نمودند تا عاقبت و سر انجام کار آنها این شد که بچشاند خدا ایشان را بعض جزاى کردارهاى آنها را در دنیا از رفع خیر و برکت و وسعت و نعمت و ایقاع بلا و محنت و فقر و نقمت. لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ: شاید ایشان بازگردند از شرک به ایمان و از معصیت به طاعت، بازگردند دیگران که بعد از ایشان آیند از نتیجه شآمت اعمال آنها عبرت گیرند.
تنبیه: آیه شریفه آگاهى است به آنکه اثر وضعى نحوست و نکبت ارتکاب معاصى و فواحش بندگان و ظهور آثار و نتایج و خیمه آن، در صحرا و دریا بلکه در ملک و ملکوت سرایت نماید و از شآمت آن موجودات علوى و سفلى متأذى شوند.
در کافى- از حضرت صادق علیه السّلام مروى است که فرمود: الذّنوب الّتى تغیّر النّعم: البغى و الذّنوب الّتى تورث النّدم: القتل و الّتى تنزّل النقم الظّلم و الّتى تهتک السّتور شرب الخمر و الّتى تحبس الرّزق و الّتى تعجّل الفنا قطیعة الرّحم و الّتى تردّ الدّعاء و تظلم الهواء عقوق الوالدین.
گناهانى که تغییر دهد نعمت را، سرکشى است. گناهانى که موجب پشیمانى است، قتل باشد. گناهانى که نازل کند نقمت را، ظلم است. گناهى که پاره کند پردهها را، شرب خمر است. گناهى که حبس کند روزى را، رباء است. گناهى که عجله کند فنا را، قطع رحم است. و گناهى که حبس کند دعا را و تاریک گرداند هوا را، عقوق والدین است
[ نظرات / امتیازها ]
ظَهَرَ الفَسادُ فِی البَرِّ وَ البَحرِ بِما کَسَبَت أَیدِی النّاسِ لِیُذِیقَهُم بَعضَ الَّذِی عَمِلُوا لَعَلَّهُم یَرجِعُونَ (41)
ظاهر شد فساد در روی زمین و روی آب بسبب آنچه کسب کرده دستهای مردم تا اینکه بچشاند بآنها بعض آنچه که بودند عمل میکردند باشد که آنها برگردند و رجوع کنند.
ظَهَرَ الفَسادُ فِی البَرِّ وَ البَحرِ ظهور فساد بلاها و مصائب و عقوبات و گرفتاریها و شدائد و بیچارگیها و درماندگیها و پریشانیها و امراض مهلکه و تسلط ظلمه و سلب نعم و قطع مطر و ضیق معیشت و نقصان ارزاق و سایر بلیات که سر تا سر جامعه را گرفته در اطراف دنیا نقاط زمین و صفحه دریا در اثر اعمال سیئه و اخلاق فاسده و عقائد باطله و ظلم و تعدی و ترک فرائض و اشتغال بملاهی و بی اعتنایی بدین و مقدسات دین و بی عفتی و بی عصمتی و ترک اداء حقوق و جنگ و جدال و خون ریزی و عداوت با یکدیگر و زد و خورد و قطع رحم و عقوق والدین و هزار مفسده دیگر که میفرماید:
بِما کَسَبَت أَیدِی النّاسِ و در اخبار بسیاری داریم که آثار هر معصیت را بیان میفرماید که چه عقوبت و بلائی متوجه میشود و چون اینکه اخبار مفصل است بلکه یک باب برای آنها مبوب کردهاند «باب تفسیر الذنوب و عقوباتها» نقلش از وضع تفسیر خارج است و مکرر بیان کردهایم آثار معاصی را از قساوت قلب، سیاهی دل، ضعف ایمان، سلب نعم، نزول بلا، تسلط شیطان زوال دین، و بعد از رحمت، سلب توفیق، تسلط ظالم، کوتاهی عمر و غیر اینها.
لِیُذِیقَهُم بَعضَ الَّذِی عَمِلُوا اینکه بلاها اثر بعض آنچه که عمل میکنند اگر بخواهد بجمیع آنها بگیرد جنبندهای روی زمین باقی نمیماند وَ لَو یُؤاخِذُ اللّهُ النّاسَ بِظُلمِهِم ما تَرَکَ عَلَیها مِن دَابَّةٍ (سوره شوری آیه 61) وَ ما أَصابَکُم مِن مُصِیبَةٍ فَبِما کَسَبَت أَیدِیکُم وَ یَعفُوا عَن کَثِیرٍ (سوره شوری آیه 30).
لَعَلَّهُم یَرجِعُونَ لکن هیهات هیهات که متنبه شویم و دست برداریم بلکه روز بروز در تزائد میافزائیم.
[ نظرات / امتیازها ]