بدون شک هر کار خلافى در وضع ((جامعه ))، و از طریق آن در وضع ((افراد)) اثر مى گذارد، و موجب نوعى فساد در سازمان اجتماعى مى شود، گناه و کار خلاف و قانونشکنى همانند یک غذاى ناسالم و مسموم است که در سازمان بدن انسان چه بخواهیم و چه نخواهیم تاثیر نامطلوب خواهد گذارد، و انسان گرفتار واکنش طبیعى آن مى شود.
((دروغ )) سلب اعتماد مى کند.
((خیانت در امانت )) روابط اجتماعى را بر هم مى زند.
((ظلم )) همیشه منشا ظلم دیگرى است .
((سوء استفاده از آزادى )) به دیکتاتورى مى انجامد، و دیکتاتورى به انفجار.
((ترک حقوق محرومان )) کینه و عداوت مى آفریند، و تراکم کینه ها و عداوتها اساس جامعه را متزلزل مى سازد.
خلاصه اینکه : هر کار نادرست چه در مقیاس محدود و چه گسترده ، عکس العمل نامطلوبى دارد و یکى از تفسیرهاى آیه ظهر الفساد فى البحر و البر بما کسبت ایدى الناس همین است (این رابطه طبیعى ((گناه )) و ((فساد)) است ).
ولى از روایات اسلامى استفاده مى شود که بسیارى از گناهان علاوه بر اینها، یک سلسله آثار شوم با خود همراه مى آورند که ارتباط و پیوندشان با آن آثار لااقل از نظر طبیعى ناشناخته است .
مثلا در روایات آمده است ((قطع رحم )) عمر را کوتاه ، و خوردن مال حرام قلب را تاریک ، و شیوع زنا سبب فناى انسانها مى شود و روزى را کم مى کند و....
حتى در روایتى از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم : من یموت بالذنوب اکثر ممن یموت بالاجال : ((آنها که بوسیله گناه از دنیا مى روند بیش از کسانى هستند که به مرگ طبیعى مى میرند)).
نظیر همین معنى به تعبیر دیگرى در قرآن مجید آمده است آنجا که مى فرماید: و لو ان اهل القرى آمنوا و اتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء و الارض و لکن کذبوا فاخذناهم بما کانوا یکسبون : ((اگر آنها که در شهرها و آبادیها زندگى مى کنند ایمان بیاورند و تقوى پیشه کنند، برکات آسمانها و زمین را به روى آنها مى گشائیم ، ولى آیات ما را تکذیب کردند، ما نیز آنها را به مجازات اعمالشان گرفتیم ))! (اعراف - 96).
به این ترتیب ((فساد)) در آیه مورد بحث ، اعم از مفاسد اجتماعى و بلاها و سلب برکات است .
نکته قابل توجه دیگر اینکه : از آیه فوق ضمنا استفاده مى شود که یکى از فلسفه هاى آفات و بلاها، تاثیر تربیتى آنها روى انسانها است ، آنها باید واکنش اعمال خود را ببینند، تا از خواب غفلت بیدار شوند و به سوى پاکى و تقوى باز گردند.
نمى گوئیم همه شرور و آفات از این قبیل است ولى مى گوئیم حداقل بخشى از آنها داراى چنین فلسفه اى است ، و البته فلسفه هاى دیگرى نیز دارد. [ نظرات / امتیازها ]