شروع سخن با طرح سؤال، در تأثیر کلام مؤثّر است. {عمّ یتساءلون} [ نظرات / امتیازها ]

کلمه یتسائلون دلالت دارد بر اینکه سوال مذکور در این سوره بسیار و بطور متداول پرسیده می شده است. نیز در آیه بعد که موضوع سوال را ذکر می کند از کلمه خبر عظیم یاد می شود تا به مخاطب این مطلب را القا کند که موضوع سوال برای سوال کنندگان بسیار عظیم و غیر قابل باور بوده و با سوال های پیاپی قصد اعراض داشته اند. [ نظرات / امتیازها ]

این سوره در مکه نازل شده و نبا ، عم و معصرات نامیده می شود . این سوره از وقوع قطعی قیامت خبر می دهد.
حدیث :
از رسول خدا (ص) نقل شده است که فرمود : سوره هود ، واقعه ، مرسلات و نبا مرا پیر کرد. [ نظرات / امتیازها ]

این مساله از قدیمى‏ترین مسائلى است که در میان دانشمندان مطرح بوده گروهى طرفدار آزادى اراده انسان ، و گروهى طرفدار جبر بوده‏اند و هر کدام دلائلى براى اثبات مقصد خود ذکر کرده‏اند.
ولى جالب این است که هم جبریین و هم طرفداران اختیار در عمل اصل اختیار و آزادى اراده را به رسمیت شناخته ، و پذیرفته‏اند ، یا به تعبیر دیگر تمام این جر و بحثها در دائره مباحث علمى بوده نه در مقام عمل ، و این به خوبى نشان مى‏دهد که اصل آزادى اراده و اختیار فطرى همه انسانها است ، و اگر پاىوسوسه‏هاى مختلف پیش نیاید همه طرفدار اصل آزادى اراده‏اند.
این وجدان عمومى و فطرت همگانى که یکى از روشنترین دلائل اختیار است به صورتهاى گوناگونى در زندگى انسان تجلى مى‏کند زیرا اگر انسان خود را در اعمالش مجبور مى‏دانست و اختیارى براى خود قائل نبود چرا:
1 -گاه به خاطر اعمالى که انجام داده و یا به خاطر اعمالى که انجام نداده پشیمان مى‏شود ، و تصمیم مى‏گیرد در آینده از تجربه گذشته استفاده کند ، این حالت ندامت براى طرفداران عقیده جبر فراوان است ، اگر اختیارى در کار نیست ندامت چرا ؟!
2 -بدکاران را همه ملامت و سرزنش مى‏کنند ، اگر جبر است سرزنش چرا ؟ .
3 -نیکوکاران را مدح و تمجید و ستایش مى‏نمایند.
4 -در تربیت و تعلیم فرزندان مى‏کوشند تا آنها سعادتمند شوند ، و اگر همه مجبورند تعلیم چه مفهومى دارد ؟
5 -براى بالا بردن سطح اخلاق جامعه همه دانشمندان بدون استثنا تلاش دارند.
6 -انسان از خطاهاى خود توبه مى‏کند ، با قبول اصل جبر توبه معنى ندارد.
7 -انسان بر کوتاهیهائى که کرده حسرت مى‏خورد ، چرا ؟
8 -در تمام دنیا بدکاران و مجرمان را محاکمه مى‏کنند و آنها را تحت بازپرسى شدید قرار مى‏دهند ، کارى که از اختیار بیرون است بازپرسى و محاکمه ندارد .
9 -در همه دنیا و میان تمام اقوام اعم از خداپرستان و مادیین براى مجرمان مجازات قائلند ، مجازات بر کارى که مجبور بوده ؟!
10 -حتى طرفداران مکتب جبر هنگامى که کسى به منافع و حیثیت آنها تجاوز کند فریاد مى‏کشند و او را مقصر مى‏شمارند و به دادگاه مى‏کشانند ! خلاصه اگر راستى انسان از خود اختیارى ندارد ، پشیمانى چه معنى دارد ؟ ملامت و سرزنش براى چیست ؟ آیا مى‏شود کسى را که دستش بى‏اختیار مرتعش و لرزان است ملامت کرد ؟ چرا نیکوکاران را مدح و تشویق مى‏کنند ، مگر از خود اختیارى داشته‏اند که با تشویق به کار نیک ادامه دهند ؟ اصولا با پذیرش تاثیر تعلیم و تربیت جبر مفهوم خود را از دست خواهد داد و از این گذشته مسائل اخلاقى بدون قبول آزادى اراده ابدا مفهومى ندارد .
اگر ما در کارها مجبوریم توبه یعنى چه ؟ حسرت خوردن چرا ؟ محاکمه شخص مجبور از ظالمانه‏ترین کارها است ، و مجازات او از محاکمه‏اش بدتر.
همه اینها نشان مى‏دهد که اصل آزادى اراده ، فطرى همه انسانها و موافق وجدان عمومى بشر است ، نه تنها عوام که همه خواص و همه فلاسفه در عمل چنینند و حتى جبریها در عمل اختیارى هستند الجبریون اختیاریون من حیث لا یعلمون ! و جالب اینکه قرآن مجید نیز کرارا روى همین مساله تکیه کرده نه تنها در آیات مورد بحث مى‏فرماید : فمن شاء اتخذ الى ربه مابا : هر کس بخواهد مى‏تواند راهى را به سوى پروردگارش برگزیند .
بلکه در آیات دیگر نیز روى مشیت و اراده انسان بسیار تکیه کرده است که ذکر همه آنها طولانى مى‏شود تنها به سه آیه زیر اکتفا مى‏کنیم : انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا : ما راه را به انسان نشان دادیم خواه پذیرا شود و شکرگزار گردد یا مخالفت کند و کفران نماید ( دهر - 3 ) .
و در آیه 29 سوره کهف مى‏فرماید فمن شاء فلیؤمن و من یشاء فلیکفر : هر کس مى‏خواهد ایمان بیاورد و هر کس نمى‏خواهد راه کفر پیش گیرد ( ولى بدانند ما براى کافران آتش عظیمى فراهم ساخته‏ایم).
و نیز در آیه 29 دهر مى‏خوانیم : ان هذه تذکرة فمن شاء اتخذ الى ربه سبیلا : این تذکرى است ، هر کس بخواهد راهى به سوى پروردگارش انتخاب مى‏کند.
سخن درباره مساله جبر و تفویض بسیار طولانى است و در این زمینه کتابها یا مقاله‏ها نوشته شده ، آنچه در بالا گفته شد تنها نگاهى به این مساله از زاویه قرآن و وجدان بود ، و این کلام را با یادآورى یک نکته مهم پایان مى‏دهیم : طرفدارى گروهى از مساله جبر تنها به خاطر پاره‏اى از مشکلات فلسفى و استدلالى نبوده بلکه عوامل مهم روانى و اجتماعى دیگرى بدون شک در پیدایش و ادامه این عقیده دخالت داشته است .
بسیارى از افراد عقیده به جبر یا سرنوشت جبرى یا قضا و قدر به معنى جبرى آن را که همه ریشه‏هاى مشترکى دارند به خاطر فرار از زیر بار مسؤولیتها پذیرفته‏اند یا این عقیده را پوششى براى شکستها و ناکامیهاى خود که بر اثر کوتاهى و سهل‏انگارى حاصل شده قرار داده‏اند .
و یا پوششى براى هوسهاى سرکش خویش که مى خوردن ما را حق ز ازل مى‏دانسته و ما براى این مى مى‏خوریم که علم خداوند جهل نشود ! گاه استعمارگران براى درهم کوبیدن مقاومت مردم ، و خاموش کردن آتش قهر ملتها با توسل به این عقیده خود را بر همه تحمیل مى‏کردند که سرنوشت شما از اول همین بوده و غیر تسلیم و رضا کوچاره‏اى ؟ ! با قبول این مکتب اعمال همه جنایتکاران موجه مى‏شود ، و گناه همه گنهکاران توجیه منطقى مى‏یابد ، و فرقى میان مطیع و مجرم باقى نخواهد ماند.
خداوندا ! ما را از این عقایدانحرافى و پى‏آمدهاى آن حفظ فرما.
پروردگارا ! آن روز که جهنم مرصاد طاغین ، و بهشت مفاز متقین مى‏شود ، چشم امید همه ما به لطف تو دوخته است.
بارالها ! آن روز که همه اعمالمان را با چشم خود مى‏بینیم ما را شرمنده و شرمسار مفرما آمین یا رب العالمین .

[ نظرات / امتیازها ]

_شروع سخن با طرح یک سؤال، در تاثیر کلام موثر است.

_ تشکیک در قیامت، کار کافران است.

_ اگر سؤال طبیعی بود، باید جواب داد ولی اگر شیطنت بود، برخورد لازم است.

_ در برابر طعنه و کنایه به مقدسات و باورهای قطعی، به قاطعیت باید سخن گفت.

_ در برابر تردید، باید حرف حق را تکرار کرد.

_ قیامت دور نیست.

_ قیامت، روز کشف حقایق است.

_ مشت نمونه خروار است. مطالعه در هستی، بهترین راه خداشناسی و معادشناسی است.

_ انسان در دادگاه عقل و وجدان خدا پرست است و می توان از وجدان او درباره قدرت الهی سؤال کرد.

_ از قدرت خداوند به آفرینش زمین و آسمان و دیگر پدیده های طبیعی، به قدرت او برای برپایی قیامت، استدلال کنید.

_ پس از طرد افکار باطل، بر عقاید حقتان استدلال کنید.

_ اگر روحیه لجاجت نباشد، انسان از همین زمین و زمان و خواب و خوراک می تواند درس بگیرد.

_ قدرت و حکمت الهی در آفرینش ما و هستی، دلیل آن است که ما را با مرگ رها نخواهد کرد.

_ خداوند اداره هستی را براساس یک نظام مشخص (نظام سببیت و علت و معلول) قرار داده است. (نور خورشید همراه با ابر و باران، عامل تولید دانه و گیاه می شود).

_ قرآن، شعر نیست، اما از آهنگ و موسیقی خاصی برخوردار است.

_ اسباب و وسایل طبیعی، نباید ما را از خداوند غافل کند.

_ خداوندی که زمین مرده را با نزول باران به صورت بوستانی پر درخت در می آورد، از زنده کردن مردگان عاجز نیست.

_ دنیا، مقدمه قیامت است و این همه نعمت عبث و بیهوده نیست.

_ زمان قیامت از قبل نزد خداوند معلوم است.

_ قیامت نیز نظامی دارد.

_ در قیامت، نشام آسمان و زمین دگرگون می شود.

_ انسان با مرگ، رها و فراموش نمی شود.

_ به پیوندها و روابط دنیوی دلخوش نباشید که روزی همه چیز گسسته می شود.

_ ارتباط زمین و آسمان و اهل آنها، در قیامت توسعه می یابد.

_ دوزخ، از هم اکنون در کمین خلافکاران است.

_ گرفتار شدن و به دام افتادن مجرمان، امری قطعی است.

_ طغیان گری، نشانه دوزخیان است.

_ اهل دوزخ دو گروهند، گروهی ابدی و گروهی برای مدت طولانی.

_ کیفرهای الهی عادلانه است.

_ حتی احتمال حساب و کتاب در قیامت، برای کنترل انسان کافی است.

_ بی اعتقادی به قیامت، رمز طغیان است.

_ انکار قیامت، زمینه انکار همه چیز است.

_ ریز و درشت کارها حساب و کتاب دارد و خداوند احاطه علمی به همه چیز دارد و این احاطه، ثابت و باقی است.

[ نظرات / امتیازها ]

پرسش پیاپی کافران در باره ی روز قیامت سوالی هایی نیست که سائل بدنبال جواب آن بوده و هدف آن روشنگری و کشف مجهول نیست .همانطور که در آیات مکرر ذکر شده آنها در مقابل دلایل و استدلالهایی که برایشان آروده میشود عناد میورزند و یا آنها را به سخره گرفته و از کنار آن رد میشوند. تمامی انسانها در نهاد خود به وقوع رستاخیز اعتقاد دارند و حتی علوم فیریکی نیز ناپایداری جهان هستی را اثبات کرده است . مسئله اینجاست که همواره انکار واقعیت توجیهی برای عملکرد های خطا و ناپسند است و راه گریزی برای خطاکار محسوب می شود. [ نظرات / امتیازها ]

🔹سوره مبارکه نباء مکی بوده و اولین سوره جزء سی ام قرآن کریم است.
🌱بخاطر شروع آن با "عَمَّ " ؛ این جزء قرآن کریم به "عَمَّ جزء " معروف است.
🌱نام های دیگر سوره نباء عبارت است از : عمّ ؛ معصرات
🌱این سوره از وقوع قطعی قیامت خبر داده و درباره مبداء و معاد و بشارت و انذار بحث می کند.
🌸 حدیث از رسول اکرم(ص) :
🔹 سوره هود و واقعه و مرسلات و نباء مرا پیر کرد.
🔸کسی که آن را بخواند و حفظ کند حساب او روز قیامت (چنان سریع انجام می گیرد که) به مقدار خواندن یک نماز خواهد بود.
🌸امام صادق (ع):
🌱 هر کس قرائت سوره نبأ را یک سال ادامه دهد و هر روز آن را قرائت نماید از سال خارج نشود مگر اینکه خانه خدا را زیارت خواهد کرد.🌷 [ نظرات / امتیازها ]