1 - تنها کسانى توان فراگیرى معارف قرآن و به خاطر سپردن آن را دارند که طالب آن بوده و یادگیرى آن را بر خود تحریم نکرده باشند.
فمن شاء ذکره
«ذکر» یعنى شناختى که در ذهن حاضر باشد(بر گرفته از مفردات راغب). و ضمیر مفعولى در «ذکره» به «تذکرة» بازمى گردد. مذکر بودن آن که آخر آیات را هماهنگ ساخته به این اعتبار است که «تذکرة» و «ذکر» به یک معناست.
2 - آشنایى با معارف قرآن، امرى ضرورى و مورد ترغیب از سوى خداوند
فمن شاء ذکره
3 - ابن ام مکتوم، خواهان فراگیرى معارف قرآن بود.
فمن شاء ذکره
آیه شریفه تلویحاً حاضران مجلس پیامبر(ص) را به دو دسته تقسیم مى کند و ـ به قرینه آیات پیشین ـ عبارت «من شاء» به ابن ام مکتوم نظر دارد.
4 - اشراف حاضر در مجلس پیامبر(ص) در ماجراى ابن ام مکتوم، بر اثر بى رغبتى خود، از آموختن و به خاطر سپردن معارف قرآن محروم بودند.
فمن شاء ذکره
5 - انسان، در انتخاب دین، داراى اختیار تکوینى است.
فمن شاء ذکره
6 - همه انسان ها، استعداد شناخت معارف قرآن را دارند.
فمن شاء ذکره
[ نظرات / امتیازها ]
فَمَن شاءَ ذَکَرَهُ- پس هر که خواهد آن را یاد کند و به یاد دارد.»
خرد و عقل اصل انسان است مگر نه اینکه است که به وسیله آن از دیگر موجودات زنده تمایز پیدا می‌کند، و با آن خداوند متعال او را بر بسیاری از آفریده‌های خود ترجیح می‌نهد و اکرام می‌کند!؟ گاه عقل در خواب غفلت غوطه‌ور می‌شود و صاحب آن سودی از عقل خود به دست نمی‌آورد، و آیات قرآن فرا می‌رسد و او را از خواب غفلت بیدار می‌کند. آیا اینکه نیکوتر است یا مقداری درهم و دینار!
البته عقل ... ثروت به هر اندازه بزرگ و کلان باشد، عقل از آن گرانبهاتر و برتر است چه ثروت جز به عقل حاصل نمی‌شود، و چون عقل به کمال نرسیده باشد، ثروت و مال بیش از آن که مایه رساندن مالک خود به سودی باشد، به او زیان می‌رساند، و گاه ثروت وسیله‌ای برای استقرار پسماندگی و فقر و گسترش فساد و انتشار پستی و رذیلت می‌شود، در صورتی که عقل انسان را در راه به دست آوردن ثروتی سودمند می‌اندازد، و در عین حال سبب افزایش دیگر وسایل خوشبختی همچون اخلاق عالی و آزادی و آرامش و صلح است.
قصد از تذکره و پند آن نیست که مردم به آن هدایت شوند، حتی اگر خواستار آن نباشند اینکه کار بدون خواست خود انسان صورت اتمام نمی‌پذیرد، و به همین سبب خدای متعال آزادی انسان را اصلی ثابت در شریعت خود و در سنتهای حاکم بر آفریدگان قرار داده و حتی ایمان آوردن به آن را منوط به اراده انسان دانسته و به هیچ اکراهی برای پذیرفتن آن فرمان نداده است.
[ نظرات / امتیازها ]