[1] برای آن که از بزرگواری مجاهدان در نظر خدا، و از بزرگ بودن نقش اسبهای ایشان که در راه او تاخت و تاز می‌کنند آگاه شویم، خدا به آنها سوگند یاد می‌کند، بدان سبب که نور اسلام را به همه آفاق حمل می‌کنند، و گزیده بندگان خدا را که خودشان را وقف پراکنده کردن دعوت او کرده‌اند، بر پشت خود به اینکه جا و آن جا می‌برند.
«وَ العادِیات‌ِ ضَبحاً- سوگند به اسبهای مجاهدان که بانگ در گلو افکنده تازان پیش میروند.»
چنان می‌نماید که کلمه «عدو» در اصل گذشتن و تجاوز از حد بوده، و دشمن را از آن روی عدوّ نامیده‌اند که در عملکرد خود از حد تجاوز می‌کند، و عدوان یعنی تجاوز از حد نیز از همین ماده است، و منتها درجه تندی در راه رفتن را نیز به همین سبب عدو می‌نامند.
لذا اسبان دونده را، با اشتقاق از عدو، عادیات می‌گویند، و در اینکه جا عدو به معنی دور کردن پاها در ضمن حرکت سریع است.
اما ضبح را گفته‌اند که به معنی دم زدن به نیرو است، و به قولی حمحمه اسبان است، و به نظر من مقصود از آن دگرگون شدن حال و رنگ است، و چون رنگ کسی تغییر کند، می‌گویند «انضبح لونه»، و شاید خاکستر را نیز بدان سبب ضبح می‌خوانند که رنگ آن با رنگ چیزی که اصل آن بوده متفاوت است، و چنین است در اسبان دونده که برای آنها تغییر حال و رنگ و حمحمه حاصل می‌شود، و در‌توصیف آنها ضابحة به کار می‌برند، و در مورد روباه نیز چنین توصیفی به کار می‌رود. و درباره اینکه گفته‌اند که در دهان اسب چیزی قرار می‌دادند تا نتواند شیهه بکشد و دشمن از اینکه طریق از نزدیکتر شدن اسبان آگاه شود، و در چنین حالتی اسبان به نیرو تنفس می‌کنند و به همین جهت در شعر آمده است:
و الخیل تعلم حین تض بح فی حیاض الموت ضبحا
[ نظرات / امتیازها ] سوگند به اسب هاى جهادگران راه عدالت و آزادى که نفس زنان به سوى هدف شتافتند.
آنچه آمد ترجمه و دریافتى از آیه است، و در تفسیر آن دیدگاه ها یکسان نیست:
1 - به باور گروهى از مفسران پیشین از جمله «ابن عباس»، «عطاء»، «مجاهد»، «عکرمه»، «ربیع» و... آیه شریفه به «غزوه ذات السّلاسل» اشاره دارد و خداى فرزانه به اسب هاى تیزتک و تندرو مجاهدان راه آزادى - که براى جهاد و مبارزه با تجاوزکاران سخت مى دویدند و از شدت سرعت صداى نفس هاى آن ها طنین انداز بود - سوگند یاد مى کند.
2 - از امیر مؤمنان آورده اند که منظور شترهایى است که به هنگام حرکت به سوى جهاد «بدر» با سرعت مى دویدند و با کشیدن گردن ها و سرهاى خود، نفس زنان به پیش مى رفتند. از «ابن مسعود» و دیگران نیز این دیدگاه آمده است.
3 - برخى برآنند که منظور شترهاى حاجیان و زائران خانه خداست که از سرزمین «عرفات» به «مشعر»، و از آن جا به سوى «منا» به سرعت مى دویدند و نفس مى زدند.
واژه «عادیات» در نثر و شعر عرب به معنى «اسب هاى دونده» آمده است. نظیر این شعر «صفیه» دختر «عبدالمطلب» که مى گوید:
الا و العادیات غداة جمع
بایدیها اذا سطع الغبار
به هر صورت روایات در این مورد متفاوت است.
«ابوصالح» آورده است که با «عکرمه» در تفسیر آیه گفت گو نموده، و او گفته است که ضمن بحث با «ابن عباس» در این مورد، او گفت: منظور شترهایى هستند که به سوى میدان جهاد شتاب مى گیرند. گفتم: على(ع) بر این باور است که منظور شترهایى هستند که حاجیان و زائران خانه خدا را به آن جا مى رسانند و سرور و استاد من از سرور تو داناتر است.
در روایت دیگرى «ابن عباس» مى گوید منظور اسب هاى تیزتک هستند که با سم خود گرد و غبار را به هوا مى پراکنند و شترها بسان اسب ها نفس نمى زنند. على(ع) فرمود: نه مطلب آن گونه نیست که تو مى گویى، چرا که تو پیکار «بدر» را به یاد دارى که ما تنها یک اسب داشتیم و آن هم اسب کبود «مقداد» بود.
در روایت دیگرى از «ابن عباس» آورده اند که: ما در «حجر اسماعیل» نشسته بودیم که مردى از راه رسید و از تفسیر آیه «والعادیات» پرسید.
من گفتم: منظور اسب هایى است که مجاهدان و مبارزان بر آن ها سوار مى شوند و یورش مى برند و شامگاه به قرار گاه خود باز مى گردند و آن گاه پیکارگران آتش بر مى افروزند و غذا درست مى کنند و مى خورند.
آن مرد از من دور شد و به حضور على(ع) که در کنار زمزم بود، شرفیاب گردید، و از تفسیر آیه پرسید.
آن حضرت فرمود: آیا در این مورد از کسى پرسیده اى؟
آن مرد پاسخ داد: آرى از «ابن عباس» پرسیدم و او گفت: منظور اسب هایى است که سربازان خداجو براى دفاع از حق به وسیله آن ها بر دشمن یورش مى برند.
فرمود: او را صدا بزن و اینجا حاضر کن.
او نزد من آمد و به همراه او به حضور آن حضرت رفتیم. آن بزرگوار فرمود: چرا مردم را با پاسخ هاى نسنجیده به بیراهه مى برى و در مورد چیزى که نمى دانى نظر و فتوا مى دهى؟ به خداى سوگند که نخستین جهاد در اسلام پیکار «بدر» بود و همه ما در رکاب پیامبر، جز دو اسب نداشتیم که یکى اسب «زبیر» بود و دیگرى اسب «مقداد»؛ پس چگونه واژه «عادیات» به معنى اسب هاست؟ آن گاه افزود: نه، بلکه منظور شترهایى است که از «عرفات» به «مشعر» و از آن جا به «منا» مى روند.
این جا بود که «ابن عباس» - به بیان خویش - از نظر خود بازگشت و دیدگاه امیرمؤمنان را برگزید!(266)
[ نظرات / امتیازها ] 6241. The substantive proposition is in verses 6-8 below, and the metaphors and symbols enforcing the lesson are in verses 1-5 here. These symbols have at least three layers of mystic meaning: (1) Look at the chargers (mares or swift camels) panting for war on behalf of their masters. Off they go, striking fire with their hoofs by night at the behest of their riders; they push home the charge in the morning, chivalrously giving the enemy the benefit of daylight; and regardless of flashing steel or the weapons of their enemies they boldly penetrate into the midst of their foe, risking their lives for the Cause. Does unregenerate man show that fidelity to his Lord Allah? On the contrary he is ungrateful to Allah; he shows that by his deeds; he is violently in love with wealth and gain and things that perish. (2) By the figure of metonymy the brave fidelity of the war horse may stand for that of the brave and true men who rally to the standard of Allah and carry it to victory, contrasted with the poltroonery and pettiness of unregenerate man. (3) The whole conflict, fighting, and victory, may be applied to spiritual warfare against those who are caught and overwhelmed by the camp of Evil.
[ نظرات / امتیازها ]