(ویل لکل همزه لمزه ):(وای بر هر عیب جوی طعنه زننده ) [ نظرات / امتیازها ]

بِسم‌ِ اللّه‌ِ الرَّحمن‌ِ الرَّحِیم‌ِ

وَیل‌ٌ لِکُل‌ِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ (1)

شأن‌ نزول‌‌-‌ اخنس‌ ثقفی‌ غیبت‌ حضرت‌ ‌را‌ نزد ولید گفتی‌ و ‌از‌ ‌آن‌ خوش‌ حال‌ بودی‌ و هرگاه‌ حضرت‌ ‌بر‌ ‌ایشان‌ بگذشتی‌، ‌به‌ دست‌ و چشم‌ و روی‌ طعنه‌ زدندی‌ و ‌هر‌ یک‌ بدون‌ دیگری‌ ‌با‌ اهل‌ کفر و عناد ‌به‌ ‌اینکه‌ عمل‌ قبیح‌ ارتکاب‌ نمودی‌. سوره مبارکه‌ نازل‌ شد.

وَیل‌ٌ: وای‌ ‌ یا ‌ چاه‌ ویل‌، لِکُل‌ِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ: ‌برای‌ ‌هر‌ عیب‌ کننده‌ ‌در‌ خفیه‌ و طعنه‌ زننده ‌در‌ مواجهه‌.

بیان‌‌-‌ همز، طعن‌ ‌است‌ ‌به‌ مواجهه‌ و لمز، غیبت‌ ‌است‌ ‌در‌ ‌غیر‌ مواجهه‌. ‌ یا ‌ همز، طعن‌ و ضربست‌ ‌به‌ دست‌. لمز، طعن‌ ‌به‌ زبان‌ و چشم‌. آیه شریفه‌ شامل‌ ‌است‌ کسانی‌ ‌را‌ ‌که‌ جامع‌ ‌اینکه‌ صفت‌ باشند.

‌علی‌ ‌بن‌ ابراهیم‌ قمی‌‌-‌ ‌در‌ خبر معراج‌ ‌از‌ حضرت‌ پیغمبر صلّی‌ اللّه‌ ‌علیه‌ و آله‌ و سلّم‌ روایت‌ نموده‌، فرمود: ثم‌ّ مضیت‌ فاذا انا باقوام‌ ‌لهم‌ مشافر کمشافر الابل‌ تقرض‌ اللّحم‌ ‌من‌ جنوبهم‌ و تلقی‌ ‌فی‌ افواههم‌ فقلت‌ ‌من‌ هولاء ‌ یا ‌ جبرئیل‌ ‌فقال‌ هولاء الهمّازون‌ اللّمّازون‌. ‌پس‌ مرور نمودم‌ ‌به‌ دسته‌ای‌ ‌برای‌ ‌آنها‌ لب‌هائی‌ ‌بود‌، مانند لبهای‌ شتر و می‌چیدند گوشت‌ ‌از‌ پهلوهای‌ آنان‌ و می‌انداختند ‌در‌ دهان‌ آنان‌. ‌از‌ جبرئیل‌ پرسیدم‌ کیستند ‌اینکه‌ جماعت‌! ‌گفت‌ اینها غیبت‌ کنندگان‌ و طعنه‌ زنندگان‌اند«1». [ نظرات / امتیازها ]

This means that the person finds fault with people and belittles them. An explanation of this has already preceded in the discussion of Allah's statement,
﴿هَمَّازٍ مَّشَّآءِ بِنَمِیمٍ ﴾
(Hammaz, going about with slander) (68:11) Ibn `Abbas said, "Humazah Lumazah means one who reviles and disgraces (others).'' Mujahid said, "Al-Humazah is with the hand and the eye, and Al-Lumazah is with the tongue.
[ نظرات / امتیازها ]

1 - کسانى که درباره دیگران سخن چینى و بدگویى کرده، آنان را با کنایه و اشاره مسخره مى کنند، گرفتار عذاب الهى خواهند شد.

ویل لکلّ همزة لمزة

«هُمَزَة»، به معناى شخصى است که با چشم و پلک و ابرو، به دیگران اشاره کرده و براى رساندن شرّ به آنان، سعایت و سخن چینى کند (قاموس). این وزن براى مبالغه به کار مى رود و دلالت دارد که آن کار به صورت عادت درآمده است. (مجمع البیان)

2 - جهنم، جایگاه عیب جویان و غیبت کنندگان است.

ویل لکلّ ... لمزة

«لَمْز» (مصدر «لمزة»)، به معناى غیبت کردن و تلاش براى کشف عیوب دیگران است (مفردات). «ویل» کلمه اى است که براى تهدید به عذاب به کار مى رود. و نیز نام وادى یا چاه خاصى در جهنم و یا نام یکى از درهاى آن مى باشد. (قاموس)

3 - حرمت فاش کردن عیب هاى مردم، در غیاب یا حضور آنان

ویل لکلّ همزة لمزة

وعده عذاب، نشانه حرمت است. «هُمَزَة» نزد برخى از اهل لغت به معناى کسى است که در غیاب دیگرى از او خرده گیرد و «لمزة» به معناى کسى است که روبه روى دیگران، عیب آنان را فاش کند. (مجمع البیان)

4 - طعن زنندگان به مردم با سخن یا اشاره، مورد نفرین خداوند و تهدید به عذاب جهنّم

ویل لکلّ همزة لمزة

برخى از مفسران، کلمه «ویل» را نفرین دانسته و گفته اند: نفرین در این موارد، همان تهدید به عقاب است. برداشت یاد شده، علاوه بر بیان این نظر، گویاى تفاوتى است که برخى از اهل لغت، درباره «همزة» و «لمزة» بیان داشته و گفته اند: «همزة»; یعنى، کسى که همنشین خود را با الفاظ بد، بیازارد و «لمزة»; یعنى، کسى که با چشم یا سر، به همنشین خود اشاره کند. (مجمع البیان)
[ نظرات / امتیازها ]

چند تن‌ بودند کایشان‌ ‌بر‌ ‌رسول‌ میزدند ‌از‌ چشم‌ طعن‌ ‌از‌ ناقبول‌

آمد آیت‌ کاینگروهند اهل‌ ویل‌ ویل‌ ‌بر‌ ‌آن‌ کس‌ ‌بود‌ ‌بر‌ طعن‌ میل‌

‌در‌ نهان‌ غیبت‌ کنند ‌از‌ یکدگر طعنه‌ ‌در‌ ظاهر زنند اندر نظر

‌باشد‌ آیت‌ شامل‌ ‌هر‌ کس‌ ‌که‌ ‌او‌ باشدش‌ ‌بر‌ مردمان‌ اینفعل‌ و خو [ نظرات / امتیازها ]

الهمز : الکسر ، کالهزم . واللمز : الطعن . یقال : لمزه ولهزه طعنه ، والمراد : الکسر من أعراض الناس والغض منهم ، واغتیابهم ، والطعن فیهم وبناء . " فعلة " یدل علی أن ذلک عادة منه قد ضری بها . ونحوهما : اللعنة والضحکة . قال : * وإن أغیب فأنت الهامز اللمزة * وقرئ : ویل للهمزة اللمزة . وقرئ : ویل لکل همزة لمزة ، بسکون المیم : وهو المسخرة الذی یأتی بالأوابد والأضاحیک فیضحک منه ویشتم . وقیل : نزلت فی الأخنس بن شریق وکانت عادته الغیبة والوقیعة . وقیل : فی أمیة بن خلف . وقیل : فی الولید بن المغیرة واغتیابه لرسول الله صلی الله علیه وسلم وغضه منه . ویجوز أن یکون السبب خاصا والوعید عاما ، لیتناول کل من باشر ذلک القبیح ، ولیکون جاریا مجری التعریض بالوارد فیه ، فإن ذلک أزجر له وأنکی فیه . [ نظرات / امتیازها ]

این سوره تهدید شدیدی است به کسانی که عاشق جمع مالند، و می‏خواهند با مال بیشتر خود بر سر و گردن مردم سوار شوند، و بر آنان کبریایی بفروشند، و به همین جهت از مردم عیب‏هایی می‏گیرند که عیب نیست و این سوره در مکه نازل شده است.
ویل لکل همزة لمزة در مجمع البیان گفته: کلمه همزه به معنای کسی است که بدون جهت بسیار به دیگران طعنه می‏زند و عیب‏جویی و خرده‏گیریهایی می‏کند که در واقع عیب نیست.
و اصل ماده همز به معنای شکستن است، و کلمه لمز نیز به معنای عیب است پس همزه و لمزه هر دو به یک معنا است.
ولی بعضی گفته‏اند: بین آن دو فرقی هست، و آن این است همزه به آن کسی گویند که دنبال سر مردم عیب می‏گوید و خرده می‏گیرد، و اما لمزه کسی را گویند که پیش روی طرف خرده می‏گیرد - نقل از لیث.
و بعضی گفته‏اند: همزه کسی را گویند که همنشین خود را با سخنان زشت آزار دهد، و لمزه آن کسی است که با چشم و سر علیه همنشین خود اشاره کند، و به اصطلاح فارسی تقلید او را در آورد.
آنگاه می‏گوید صیغه فعلة برای مبالغه در صفتی بنا شده که باعث می‏شود فعل مناسب با آن صفت از صاحب آن صفت زیاد سر بزند، و خلاصه فعل مذکور عادتش شده باشد، مثلا به مردی که زیاد زن می‏گیرد، می‏گویند، فلانی مردی نکحة است، و به کسی که زیاد می‏خندد، می‏گوید فلانی ضحکة است همزه و لمزة هم از همین باب است.
پس معنای آیه این است که: وای بر هر کسی که بسیار مردم را عیبگویی و غیبت می‏کند.
البته این دو کلمه به معانی دیگری نیز تفسیر شده، و در نتیجه آیه را هم به معانی مختلفی معنا کرده‏اند.
[ نظرات / امتیازها ]

[1] صفات‌ نیک‌، همچون‌ صفات‌ بد، ‌در‌ دارندگان‌ ‌آنها‌ یکدیگر ‌را‌ فرا می‌خوانند، بدان‌ سبب‌ ‌که‌ ‌از‌ ریشه واحدی‌ برخاسته‌اند، و لذا قرآن‌ ‌آنها‌ ‌را‌ ‌با‌ ‌هم‌ ‌به‌ یاد می‌آورد، ‌تا‌ چنان‌ ‌باشد‌ ‌که‌ مردمان‌ ‌را‌ ‌از‌ رفتار کلی‌ آنان‌ بشناسیم‌ و ارزش‌ نهیم‌ و تنها نظر ‌به‌ صفات‌ استثنایی‌ ‌آنها‌ نداشته‌ باشیم‌.

هلاک‌ و لعنت‌ مخصوص‌ کسانی‌ ‌است‌ ‌که‌، ‌برای‌ بزرگی‌ فروشی‌، ‌از‌ مردمان‌ رو ‌به‌ روی‌ ‌ایشان‌ عیب‌ جویی‌ می‌کنند، و چون‌ غایب‌ باشند ‌به‌ سخن‌ چینی‌ ‌از‌ ‌ایشان‌ می‌پردازند، و ‌اینکه‌ همه‌ ‌برای‌ ایجاد فساد و تباهی‌ و فتنه‌ ‌در‌ زمین‌ ‌است‌، و میان‌ کسانی‌ ‌از‌ ‌ایشان‌ ‌که‌ آشکارا کافرند ‌با‌ کسانی‌ ‌که‌ ادعای‌ ایمان‌ دارند، تفاوتی‌ نیست‌، چه‌ اینها ‌از‌ صفات‌ مؤمنان‌ نیست‌، و میان‌ ‌خدا‌ و هیچ‌ فردی‌ ‌از‌ آفریدگانش‌ارتباط خویشاوندی‌ وجود ندارد ‌که‌ مانع‌ کیفر دیدن‌ ‌آن‌ فرد ‌از‌ ‌اینکه‌ جرایم‌ ‌باشد‌.

«وَیل‌ٌ لِکُل‌ِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ‌-‌ وای‌ ‌بر‌ ‌هر‌ سخن‌ چین‌ عیب‌ جو و بد گو.»

گفته‌اند: معنی‌ ویل‌ خزی‌ و عار ‌است‌، و نیز گفته‌اند ‌که‌ ‌آن‌ محلی‌ ‌در‌ دوزخ‌ ‌است‌، و میان‌ ‌اینکه‌ دو معنی‌ تناقضی‌ وجود ندارد. و گفته‌اند ‌که‌ اصل‌ همز دفع‌ کردن‌ و شکستن‌ ‌است‌، مثلا شکستن‌ گردو. و ‌به‌ یک‌ عرب‌ بیابانی‌ گفته‌ شد: آیا ‌به‌ کلمه فارة (موش‌) همزه‌ می‌دهید و ‌آن‌ ‌را‌ فأرة می‌خوانید! ‌در‌ جواب‌ ‌گفت‌: «تهمزها الهرّة» ‌یعنی‌ گربه‌ ‌آن‌ ‌را‌ خرد می‌کند و می‌خورد، و ‌به‌ همین‌ سبب‌ شاعر گفته‌ ‌است‌:

و ‌من‌ همزنا رأسه‌ تهشما، ‌که‌ همز ‌در‌ ‌اینکه‌ جا ‌به‌ معنی‌ رو ‌به‌ رو طعنه‌ زدن‌ ‌است‌. و بعضی‌ گفته‌اند ‌که‌ همز غیبت‌ کردن‌ ‌با‌ کلام‌ ‌است‌ و لمز غیبت‌ کردن‌ ‌با‌ اشاره‌، و ‌آن‌ دو روی‌ ‌هم‌ رفته‌ گونه‌ای‌ سخن‌ گفتن‌ ‌از‌ شخص‌ ‌در‌ غیاب‌ ‌او‌ ‌است‌.

اما لمز ‌را‌ بعضی‌ غیبت‌ کردن‌ و عیب‌ مردمان‌ ‌را‌ ‌بر‌ شمردن‌ و نمّامی‌ و سخن‌ چینی‌ کردن‌ معنی‌ کرده‌اند.

چنان‌ می‌نماید ‌که‌ همز شدیدتر ‌از‌ لمز ‌است‌، چه‌ اولی‌ رو ‌به‌ روی‌ شخص‌ صورت‌ می‌گیرد و دومی‌ ‌در‌ غیاب‌ ‌او‌، و ‌اگر‌ همز ‌با‌ سخن‌ ‌است‌ لمز ‌با‌ اشاره‌ ‌است‌، و ‌اگر‌ هدف‌ همز استکبار ‌در‌ زمین‌ ‌است‌، لمز سبب‌ باقی‌ ماندن‌ فساد ‌در‌ زمین‌ ‌است‌.

اولی‌ نشانه‌ ‌از‌ تکبّر و تجبّر دارد، و دومی‌ ‌از‌ مکر و حیله‌ و بریدن‌ ارتباط رحم‌ و برانگیختن‌ فتنه‌.

‌در‌ حدیثی‌ ‌به‌ جا مانده‌ ‌از‌ پیامبر‌-‌ ‌صلی‌ اللّه‌ ‌علیه‌ و آله‌‌-‌ آمده‌ ‌است‌ ‌که‌:

«بدترین‌ بندگان‌ ‌خدا‌ ‌آن‌ کسان‌اند ‌که‌ ‌در‌ زمین‌ نمّامی‌ می‌کنند، و میان‌ دوستان‌ ‌به‌ ایجاد فساد می‌پردازند، و ‌برای‌ کسانی‌ ‌که‌ عیبی‌ ندارند عیب‌ می‌تراشند».«1»

[ نظرات / امتیازها ]

واى بر هر عیبجوى طعنه زننده اى!

به باور پاره اى منظوراین است که: واى بر هر عیبجویى که در نهان و آشکار و یا رویارو و پشت سر، عیب دیگران را مى جوید.

امّا از دیدگاه «ابن عباس» آیه شریفه هشدارى است به کسانى که غیبت دیگران را مى کنند و با سخن چینى و دو به هم زدن بذر کینه و دشمنى و جدایى در دل ها مى افشانند.

از نامبرده در روایت دیگرى آورده اند که: واژه «همزه» را به معنى «طعنه زننده» مى داند و واژه «لمزه» را به معنى غیبت کننده.

به باور «سعید بن جبیر» و «قتاده» واژه «همزه» به معنى غیبت کننده است و «لمزه» طعنه زننده.

امّا به باور گروهى از جمله «ابوالعالیه» و «عطاء» واژه «همزه» به معنى عیبجویى و طعنه زدن در برابر دیگرى آمده است و «لمزه» به معنى غیبت دیگران.

«ابن زید» مى گوید: واژه «همزه» به معنى کار کسى است که پشت سر مردم حرف مى زند و به آنان اذیت و آزار مى رساند، و «لمزه» به معنى اذیت دیگران با اشاره چشم و ابرو و زبان گزنده است. [ نظرات / امتیازها ]

6266. Three vices are here condemned in the strangest terms: (1) scandalmongering, talking or suggesting evil of men or women by word or innuendo, or behaviour, or mimicry, or sarcasm, or insult; (2) detracting from their character behind their backs, even if the things suggested are true, where the motive is evil; (3) piling up wealth, not for use and service to those who need it, but in miserly hoards, as if such hoards can prolong the miser's life or give him immortality: miserliness is itself a kind of scandal. [ نظرات / امتیازها ]

معنای همز و لمز

وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ (١)

همز و لمز: عیب جوی و بدگویی.

در اینجا با یک ظرافتهایی بین همز و لمز تفاوت قائل شده‌اند و اقوال در آن زیاد هست. وای بر هر عیب‌جویی کننده بدگویی کننده‌ای. [ نظرات / امتیازها ]

این سوره با تهدیدى کوبنده آغاز مى شود مى فرماید: واى بر هر عیب جوى مسخره کننده اى ! (ویل لکل همزة لمزة )
آنها که با نیش زبان و حرکات ، دست و چشم و ابرو در پشت سر و پیش ‍ رو، دیگران را استهزاء کرده ، یا عیب جوئى و غیبت مى کنند، یا آنها را هدف تیرهاى طعن و تهم قرار مى دهند.
((همزة )) و ((لمزة )) هر دو صیغه مبالغه است اولى از ماده ((همز)) در اصل به معنى شکستن است و از آنجا که افراد عیب جو و غیبت کننده شخصیت دیگران را درهم مى شکنند به آنها همزة اطلاق شده .
و ((لمزة )) از ماده ((لمز)) (بر وزن رمز) در اصل به معنى غیبت کردن و عیب جوئى نمودن است .
در اینکه آیا این دو واژه به یک معنى است ، و اشاره به غیبت کنندگان و عیب جویان مى کند؟ یا در میان این دو فرقى است ؟ مفسران احتمالات زیادى داده اند، بعضى آنها را به یک معنى گرفته اند، و بنابراین ذکر این دو با هم براى تاءکید است .
ولى بعضى گفته اند ((همزه )) به معنى غیبت کننده و ((لمزه )) به معنى عیب جو است .
بعضى دیگر ((همزه )) را به معنى کسانى که با اشارت دست و سر عیب جوئى
تفسیر نمونه جلد 27 صفحه 310

مى کنند و لمزه را به معنى کسانى که با زبان این کار را انجام مى دهند دانسته اند.
بعضى اولى را اشاره به عیب جوئى روبرو، و دومى را به عیب جوئى پشت سر مى دانند.
بعضى اولى را به معنى عیب جوئى آشکار، و دومى را عیب جوئى پنهان و با اشاره چشم و ابرو شمرده اند.
و گاه گفته شده هر دو به معنى کسى است که مردم را با القاب زشت و زننده یاد مى کند.
و بالاخره در سخنى از ابن عباس آمده است که در تفسیر این دو چنین مى گفت : هم المشاؤ ون بالنمیمة ، المفرقون بین الاحبة ، الناعتون للناس ‍ بالعیب : آنها کسانى هستند که سخن چینى مى کنند، و میان دوستان جدائى مى افکنند، و مردم را با عیوب توصیف مى کنند.
گویا ابن عباس این سخن را از حدیثى که از پیغمبر اکرم (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) نقل شده است استفاده کرده ، آنجا که فرمود: الا انبئکم بشرارکم ؟ قالوا: بلى یا رسول الله (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) قال : المشاؤ ون بالنمیمة ، المفرقون بین الاحبة ، الباغون للبرآء المعایب : آیا شما را از شریرترین افراد خبر دهم ؟ گفتند: آرى اى رسول خدا! فرمود: آنها که بسیار سخن چینى مى کنند، در میان دوستان جدائى مى افکنند، و براى افراد پاک و بى گناه در جستجوى عیوبند.
ولى از مجموع کلمات ارباب لغت استفاده مى شود که این دو واژه به یک معنى است ، و مفهوم وسیعى دارد که هر گونه عیب جوئى و غیبت و طعن و استهزاء به وسیله زبان و علائم و اشارات و سخن چینى و بدگوئى را شامل مى شود. [ نظرات / امتیازها ]

قوله تعــــالی: {وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ الَّذی جَمَعَ مالاً وَ عَدَّدَهُ یَحْسَبُ أَنَّ مالَهُ أَخْلَدَهُ کَلاَّ لَیُنْبَذَنَّ فِی الْحُطَمَةِ وَ ما أَدْراکَ مَا الْحُطَمَةُ نارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ الَّتی‏ تَطَّلِعُ عَلَی الْأَفْئِدَةِ إِنَّها عَلَیْهِمْ مُؤْصَدَةٌ فی‏ عَمَدٍ مُمَدَّدَةٍ}
"وای بر هر عیب جوی هرزه زبان که بمردم طعنه میزنند و میان دوستان و خویشان جدائی می افکنند و بر بی گناهان دروغ می بندند."
(همزه کسی را میگویند که حضور شخص عیب جوئی کند از اولمزه و غیبت کنندگان را گویند که در غیبت مردم عیب جوئی از انها بنماید و بعضی گفتند همزهء عیب جوئی بزبان و لمزه عیب جوئی به چشم و ابرو و اشاره است و سبک و کوچک شمردن بی نوایان و تهی دستان و غضب کردن بر آنها است و آیه نازل شده در باره امیه بن خلف جحمی و ولید بن مغیره است که از رسول اکرم ﷺ عیب جوئی میکردند و چون از نزدیک حضرتش میگذشتند با چشم و ابرو و اشاره منودن به دست طعنه میزدند و آنحضرت را سخریه میکردند.)
محمد بن عباس از سلیمان روایت کرده که معنای آیه را از حضرت صادق ع سؤال نمودم فرمود مراد از آن کسانی هستند که به آل محمّد ﷺ سخریه و هرز زبانی نمودند و بجای اهل بیت نشستند در آن مکانی که حق آنها نبود و اموال عترت رسول را غصب کردند , همان کسانیکه مالی جمع کرده و دائم بحساب و شماره اش سرگرم بوند و آن را روی هم گذاشته و در راه خـــدا انفاق نمیکردند و گمان میکنند که مال و دارائی دنیا عمر همیشگی به آنها خواهد بخشید چنین نیست که گمان کرده اند بلکه به آتش سوزان دوزخ انداخته شوند.
و حطمه درکه ای است از درکات دوزخ و آتشی است که شکننده هر چیز است, آتشیکه چگونه سختی آن را میتوان تصور نمود و آن آتش را خشم خــــــداوند برافروخته و نسبت داده آنرا به خـــــداوند, چه پــــــروردگار آن آتش را خلق فرموده و شراره آن آتش بر دلها رسد یعنی با آنکه مکان دل در چند پوشش است با این وصف از همه بگذرد و باو برسد.
ابوذر غفاری میگفت ای مردمان متکبر و گردنکشان شما را بشارت باد به سینه های سوزان و بدنهای لرزان , آن آتش از هر جانب بر آنها احاطه کرده و ایشان را فرا گرفته و مانند عمود و ستونهای بلند زبانه کشیده است.
انس بن مالک از پیغمبر اکرم ﷺ روایت کرده فرمود: مؤمن زیرک است و حذر میکند از بدیها و شتاب زدگی نمیکند و دانا و پارسا باشد ولی منافق غماز و عیب جو است و از جمع کردن مال از طریق حلال و حرام باکی ندارد و اینکه از اینکه از کجا این مال را کسب کند و در چه جا مصرف نمیاید ابائی ندارد.
عیاشی از حضرت باقر ع روایت کرده فرمود: کفار و مشرکین اهل توحید را در آتش سخریه و استهزاء میکنند و به ایشان میگویند توحید و خـــــداشناسی بحال شما سودی نبخشید و ما و شما یکسان هستیم, در آنوقت پـــروردگار بفرشتگان و پیغمبران و مؤمنین خطاب کند از ایشان شفاعت کنند و آنها را از جهنم بیرون آورند. [ نظرات / امتیازها ]