(و اذ یرفع ابرهیم القواعد من البیت و اسمعیل ):(و زمانی که ابراهیم واسماعیل پایه های خانه خدا را بالا می بردند)قواعد جمع قاعده است و آن قسمتی از بناست که روی زمین قعود دارد،یعنی می نشیند و باقی بنا بر آن مستقرمی شود و اینجا منظور از قواعد و برافراشتن آن ،برپا کردن همه بنااست ،(ربناتقبل منا انک انت السمیع العلیم ):(پروردگارا این خدمت اندک را از ما بپذیر،همانا که تو شنوا و دانایی )این دعائی از جانب ابراهیم و اسماعیل (ع ) بود و آیه حکایت این دعا است و لازم نیست کلمه گفتند را در تقدیر بگیریم ، چون زبان حال آندو است گویا حال آندو بزرگوار مجسم می شود که گویا مشاهده می شوندکه مشغول برافراشتن کعبه هستند و صدایشان به گوش می رسد که با نهایت خشوع می گویند: خدایا عمل اندک ما را بپذیر که تو شنوای دعای ما و دانای نیت ما هستی . [ نظرات / امتیازها ]

خانه کعبه را که تاسیس کرد؟
از ائمه اطهار علیهم السلام نقل گردیده است که خانه کعبه را آدم علیه السلام قبلًا ساخته بود ولى چون آثار آن بتدریج رو بزوال و انهدام میرفت ابراهیم علیه السلام مأمور گردید که پایه‏هاى قبلى را بالا ببرد و ساختمان آن خانه را تجدید کند، ابن عباس و عطا نیز بهمین قول قائل میباشند ولى مجاهد میگوید ابراهیم علیه السلام بامر خداوند خانه کعبه را تأسیس کرد.
حسن میگوید اول کسى که «خانه کعبه» را زیارت کرد ابراهیم بود اما در روایات علما شیعه باین مطلب تصریح شده است که اول کسى که خانه کعبه را زیارت کرد آدم علیه السلام بود و این خود دلیل روشنى است که خانه کعبه قبل از ابراهیم علیه السلام وجود داشته است و او فقط ساختمان آن را تجدید نموده است.
از حضرت باقر علیه السلام روایت شده است که خداوند متعال تعداد چهار ستون درزیر عرش قرار داد و آن را «ضراح» نامید و آن همان «البیت المعمور» است و بعد از آن دستور داد ملائکه در اطراف آن طواف کنند پس از آن بجمعى از فرشتگان فرمود که در روى زمین خانه‏اى بشکل و اندازه آن بنا نمایند و بکسانى که در روى زمین هستند فرمان داد که در گرد آن طواف کنند.
عیّاشى در کتاب خود از حضرت صادق علیه السلام روایت میکند که خداوند «الحجر الاسود» را از بهشت نازل کرد در حالى که خانه «کعبه» از در سفید بود پس از آن آن را بآسمان برد و تنها پایه‏هاى آن روى زمین باقى ماند و آن خانه اصلى در آسمان در محاذات این خانه است و روزى 70 هزار فرشته بقصد زیارت داخل آن میگردند و از آن خارج گشته دیگر بسوى آن برنمیگردند و خداوند ابراهیم و اسماعیل را امر فرمود که خانه کعبه را روى همان پایه‏ها که بجا مانده بود برپا سازد».
حضرت امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند: «اول چیزى که از آسمان بزمین نازل گردیده است خانه‏اى است که در مکه است خداوند آن را در حالى که یاقوت سرخ بود از آسمان نازل کرد ولى هنگامى که ملّت نوح صلى اللَّه علیه و آله معصیت کردند خداوند آن را بآسمان بالا برد. [ نظرات / امتیازها ]

اسماعیل علیه السلام اول کسى است که بعربى تکلم کرد
از حضرت باقر علیه السلام نقل شده است که اسماعیل نخستین کسى است که بزبان عربى تکلم کرد و ابراهیم علیه السلام هنگام ساختن کعبه بزبان عبرانى بوى مى‏گفت اى‏ اسماعیل! «هانى ابن» یعنى سنگ بمن بده اسماعیل در جواب بعربى مى‏گفت «یا ابه هاک حجرا» یعنى اى پدر سنگ را بگیر. [ نظرات / امتیازها ]

از آیات و روایات متعدّد استفاده مى‏شود که خانه کعبه، از زمان حضرت آدم بوده و حضرت ابراهیم علیه السلام آن را تجدید بنا نموده است. چنان که آن حضرت در موقع اسکان همسر و فرزندش در سرزمین مکّه مى‏گوید: «رَبَّنا إِنِّی أَسْکَنْتُ مِنْ ذُرِّیَّتِی بِوادٍ غَیْرِ ذِی زَرْعٍ عِنْدَ بَیْتِکَ الْمُحَرَّمِ» «1»
خداوندا بعضى از خاندانم را در این سرزمین خشک و
بدون زراعت، در کنار خانه تو سکونت دادم.
بنا بر این در زمان شیر خوارگى حضرت اسماعیل علیه السلام نیز اثرى از کعبه وجود داشته است. و در سوره‏ى آل عمران «2» نیز از کعبه به عنوان اوّلین خانه مردم یاد شده است. در آیه مورد بحث نیز سخن از بالا بردن پایه‏هاى خانه بدست ابراهیم علیه السلام است و این تعبیر مى‏رساند که اساس خانه کعبه، قبلًا وجود داشته و ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام آن را بالا برده‏اند. حضرت على علیه السلام نیز در خطبه قاصعه «3» مى‏فرماید:
خداوند تمام مردم را از زمان حضرت آدم‏
تا ابد، با همین کعبه و سنگ‏هاى آن آزمایش مى‏نماید.
ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام در کار مساوى نبودند. در حدیث مى‏خوانیم:
ابراهیم بنّایى مى‏کرد و اسماعیل سنگ به دست پدر مى‏داد.
و شاید به سبب همین تفاوت، میان نام آن دو بزرگوار فاصله گذاشته است. «یَرْفَعُ إِبْراهِیمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَ إِسْماعِیلُ» [ نظرات / امتیازها ]

ابراهیم خانه کعبه را بنا مى کند
از آیات مختلف قرآن و احادیث و تواریخ اسلامى به خوبى استفاده مى شود که خانه کعبه پیش از ابراهیم ، حتى از زمان آدم بر پا شده بود، در آیه 37 سوره ابراهیم از قول این پیامبر بزرگ مى خوانیم : ربنا انى اسکنت من ذریتى بواد غیر ذى زرع عند بیتک المحرم :((پروردگارا! بعضى از فرزندانم را در این سرزمین خشک و سوزان در کنار خانه تو سکونت دادم )).
این آیه گواهى مى دهد موقعى که ابراهیم با فرزند شیرخوارش اسماعیل و همسرش به سرزمین مکه آمدند اثرى از خانه کعبه وجود داشته است .
در آیه 96 سوره آل عمران نیز مى خوانیم : ان اول بیت وضع للناس للذى ببکة مبارکا:((نخستین خانه اى که به منظور پرستش خداوند براى مردم ساخته شد در سرزمین مکه بود)) مسلم است که پرستش خداوند و ساختن مرکز عبادت از زمان ابراهیم آغاز نگردیده بلکه قبلا و حتى از زمان آدم (علیه السلام ) بوده است .
اتفاقا تعبیرى که در نخستین آیه مورد بحث به چشم مى خورد نیز همین معنى را مى رساند آنجا که مى گوید: به یاد آورید هنگامى را که ابراهیم و اسماعیل پایه هاى خانه (کعبه ) را بالا مى بردند، و مى گفتند: پروردگارا! از ما بپذیر تو شنوا و دانائى (و اذ یرفع ابراهیم القواعد من البیت و اسماعیل ربنا تقبل منا انک انت السمیع العلیم ).
این تعبیر مى رساند که شالوده هاى خانه کعبه وجود داشته و ابراهیم و اسماعیل پایه ها را بالا بردند.
در خطبه معروف قاصعه از نهج البلاغه نیز مى خوانیم : الا ترون ان الله سبحانه اختبر الاولین من لدن آدم صلوات الله علیه الى الاخرین من هذا العالم باحجار ...فجعلها بیته الحرام ...، ثم امر آدم و ولده یثنوا اعطافهم نحوه ...
((آیا نمى بینید که خداوند مردم جهان را از زمان آدم تا به امروز به وسیله قطعات سنگى ... امتحان کرده است ، و آن را خانه محترم خود قرار داده ، سپس به آدم و فرزندانش دستور داد که به گرد آن طواف کنند)).
کوتاه سخن اینکه : آیات قرآن و روایات این تاریخچه معروف را تاءیید مى کند که خانه کعبه نخست به دست آدم ساخته شد، سپس در طوفان نوح فروریخت ، و بعد به دست ابراهیم و فرزندش اسماعیل تجدید بنا گردید. [ نظرات / امتیازها ]

وَ إِذْ یَرْفَعُ إِبْراهِیمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَ إِسْماعِیلُ رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ (127)

وَ إِذْ یَرْفَعُ إِبْراهِیمُ‌: و یاد بیاور زمانى را که ابراهیم علیه السلام برمى‌داشت و بلند مى‌نمود، الْقَواعِدَ مِنَ الْبَیْتِ‌: اصول و اساس خانه کعبه را، وَ إِسْماعِیلُ‌: و اسماعیل شریک پدر بود در رفع قواعد به این وجه که هر یک از طرفى کار مى‌کردند. اصحّ آنست که حضرت اسمعیل سنگ جمع مى‌نمود و حضرت ابراهیم بنا مى‌نمود. نزد بعضى مراد رفع مکانت و اظهار شرف آنست به تعظیم آن و دعوت مردمان به حج.
بناى کعبه: چون حضرت ابراهیم و اسمعیل علیه السلام مأمور شدند به رفع قواعد کعبه، گفتند: بار خدایا در کدام بقعه بنا کنیم. فرمود: در بقعه‌اى که قبه آدم علیه السلام بر آن بود، تا به طوفان نوح چون همه دنیا غرق شد، حق تعالى آن بقعه را به آسمان رفع نمود، اما موضع آن اصلا آب فرانگرفت، و لذا آن را بیت العتیق گویند. پس جبرئیل مأمور شد که موضع آن بقعه را خطى بکشید و حضرت ابراهیم علیه السلام بر بالاى آن بنا نمود، و جبرئیل قواعد آن و حجر الاسود را به زمین آورد؛ آن، سفیدتر از برف بود، بواسطه رسیدن دستهاى کفار و فاسق به آن سیاه شد. و در حین رفع قواعد حضرت ابراهیم و اسمعیل علیه السلام دعا نمودند که: رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا: اى پروردگار ما قبول فرما از ما این کار خیر را، إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ‌: بدرستى که توئى شنوا مر دعاى ما را و دانائى به نیّات ما. و این دال است بر آنکه بناى کعبه به قصد عبادت بود نه براى سکنى، زیرا درخواست قبول نمى‌باشد مگر در چیزى که عبادت و طاعت الهى باشد. [ نظرات / امتیازها ]

وَ إِذْ یَرْفَعُ إِبْراهِیمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَ إِسْماعِیلُ رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ (127)

ترجمه‌

و هنگامیکه بلند میکرد ابراهیم پایه‌ها را از خانه و اسمعیل پروردگار ما قبول فرما از ما بدرستیکه تو همانا شنوا و دانائى.

تفسیر
قمى از حضرت صادق (ع) روایت نموده که چون حضرت اسمعیل بحد بلوغ رسید خداوند امر فرمود حضرت ابراهیم را که بنا نماید خانه کعبه را پس آنحضرت مسئلت نمود که ارائه فرماید مکانش را خداوند فرمود در آن زمین که قبه آدم را نازل نمودیم پس روشن شد زمین حرم ولى حضرت ابراهیم نمیدانست کجا خانه را بنا نماید چون قبه حضرت آدم را که خداوند براى او نازل فرموده بود پس از طوفان نوح بآسمان برده بود ولى جایش غرق نشده بود و باقى مانده بود و براى این بیت عتیق نامیده شد یعنى خانه آزاد شده از غرق پس خداوند جبرئیل را مأمور فرمود که حدود بیت را براى آنحضرت تعیین نمود و پایه‌هاى آن از بهشت نازل شد و حجر وقتى نازل شد براى حضرت آدم سفیدتر بود از برف ولى دست کفار که باو رسید سیاه شد پس بنا نمود حضرت ابراهیم بیت را و نقل مى‌کرد حضرت اسمعیل سنگ را براى بنا از ذى طوى (موضعى است نزدیک مکه) تا آنکه بنا به نه ذراع رسید جبرئیل موضعى که حجر الاسود در آنجا مخفى بود ارائه داد و حضرت ابراهیم آنرا بیرون آورد و نصب فرمود در همان موضع که فعلا منصوب است و چون بنا باتمام رسید دو در برایش قرار داد یکى بسوى مشرق و دیگر بجانب مغرب و در غربى مستجار نامیده شد و دو گیاه خوشبو در منه و کوم را روى آن ریخت و حضرت هاجر روپوشى که با خود داشت پرده براى در نمود و در آنجا سکونت نمودند و در منهج الصادقین است که چون حضرت ابراهیم از بناى کعبه فارغ شد طواف فرمود آنرا و حضرت اسمعیل نیز اقتدا بپدر معظم خود نموده طواف بجا آورد و جبرئیل در روز هشتم ذو الحجه نزد حضرت ابراهیم آمد و مناسک حج را تعلیم او نمود و عرفات و مشعر و منى را که نام سه موضع است که حجاج باید در آن امکنه اعمال حج را بجا آورند معرفى و تعیین نمود و دستور داد که از آب زمزم سیراب شوند که آنجاها آب نیست و حضرت ابراهیم تمام اعمال را تعلیم گرفت و بجا آورد و به این جهت نام روز هشتم ذو الحجة الحرام ترویه شد که بمعنى سیرآب شدن است و در مجمع از حضرت باقر (ع)روایت نموده است که اول کسیکه زبانش بعربى گویا شد اسمعیل (ع) بود چون حضرت ابراهیم در حین بناى خانه باسماعیل (ع) میگفت‌هاى اینى یعنى بده سنگ را بزبان سریانى و حضرت اسمعیل میگفت هاى حجر یعنى بگیر سنگ را بزبان عربى و در بعضى از روایات وارد شده که ملائکه نیز با آندو بزرگوار کمک میکردند و موضع حجر کوه ابو قبیس بود و این بنا بر همان پایه‌هاى قدیم بنا شده است و روزى هفتاد هزار ملک بزیارت میآیند که دیگر معاودت نمى‌کنند در هر حال بعد از اتمام بنا آندو بزرگوار عرض کردند پروردگار ما قبول فرما از ما این عمل خیر را بدرستیکه تو شنونده‌ئى دعاى ما را و عالمى به نیت و قصد ما که قربت بوده است. [ نظرات / امتیازها ]