(و اتوا الیتامی اموالهم و لا تتبدلوا الخبیث بالطیب ):(و اموال یتیمان رابعد از بلوغ به دست آنها بدهید و مال بد و نامرغوب خود را به مال خوب ومرغوب آنها تبدیل نکنید) یعنی ازتصرفاتی که به مال یتیمان ضرر می رساند،بپرهیزید و مال نامرغوب و بی ارزش خود را با مال مرغوب و ارزشمند یتیم عوض نکنید و یا آنکه مال حلال را با مال حرام معاوضه نکنید، (ولا تاکلوااموالهم الی اموالکم انه کان حوبا کبیرا):(و اموال آنان را با ضمیمه اموال خودتان نخورید که این گناهی بسیار بزرگ است )لذا اموال آنها را همراه اموال خود تصرف نکنید، چون این عمل گناه بزرگی است ، در جاهلیت اموال یتیمان وزنان بی سرپرست را می گرفتند و با آنان ازدواج می کردند و اموال آنها رامی خوردند و عدالت را در باره آنها رعایت نمی نمودندو چه بسا بعد از خوردن اموالشان آنهارا طلاق می دادند و رها می کردند و چون مالی نداشتند دیگر کسی راغب به ازدواج با آنها نبود،پس اسلام آمد و از این عمل نهی نمود تا آنجا که مسلمانان حتی از معاشرت با یتیمان نیز پروا داشته و در عسر و حرج واقع شدند. [ نظرات / امتیازها ]

وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَهُمْ إِلى‏ أَمْوالِکُمْ: یعنى اموال آنان را به اموال خود اضافه مکنید و بمصرف شخصى خود مرسانید. ممکن است معنى جمله این باشد که مال خوب آنها را با مال بى ارزش خود مخلوط مکنید و بمصرف شخصى مرسانید که این کار به آنها اجحاف است پس اگر در اینکار ضررى و اجحافى متوجه آنان نشود، مخلوط کردن مال آنها با مال خود عیبى ندارد. روایت شده است که پس از نزول این آیه، مردم از آمیزش و خلط مال خود با مال یتیمان، کراهت پیدا کردند و کار بر یتیمان دشوار گردید و پیش پیامبر گرامى شکایت کردند، از این رو این آیه نازل گردید:
وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْیَتامى‏ قُلْ إِصْلاحٌ لَهُمْ خَیْرٌ وَ إِنْ تُخالِطُوهُمْ فَإِخْوانُکُمْ ...
(سوره بقره 220) یعنى از تو در باره یتیمان سؤال مى‏کنند، بگو: اصلاح حال آنان بهتر است و اگر با آنها درآمیزید، برادران دینى شما هستند. [ نظرات / امتیازها ]

خیانت در اموال یتیمان ممنوع- در هر اجتماعى بر اثر حوادث گوناگون پدرانى از دنیا مى‏روند و فرزندان صغیرى از آنها باقى مى‏مانند.
در این آیه سه دستور مهم در باره اموال یتیمان داده شده است.
1- نخست دستور مى‏دهد که: «اموال یتیمان را (به هنگامى که رشد پیدا کنند) به آنها بدهید» (وَ آتُوا الْیَتامى‏ أَمْوالَهُمْ).

یعنى، تصرف شما در این اموال تنها به عنوان امین و ناظر است نه مالک.

2- دستور بعد براى جلوگیرى از حیف و میلهایى است، که گاهى سرپرستهاى یتیمان به بهانه این که تبدیل کردن مال به نفع یتیم است یا تفاوتى با هم ندارد، و یا اگر بماند ضایع مى‏شود، اموال خوب و زبده یتیمان را بر مى‏داشتند
و اموال بد و نامرغوب خود را به جاى آن مى‏گذاشتند قرآن مى‏گوید: «و هیچ گاه اموال پاکیزه آنها را با اموال ناپاک و پست خود تبدیل نکنید» (وَ لا تَتَبَدَّلُوا الْخَبِیثَ بِالطَّیِّبِ).

3- «و اموال آنها را با اموال خود نخورید» (وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَهُمْ إِلى‏ أَمْوالِکُمْ).

یعنى، اموال یتیمان را با اموال خود مخلوط نکنید بطورى که نتیجه‏اش تملّک همه باشد، و یا این که اموال بد خود را با اموال خوب آنها مخلوط نسازید که نتیجه‏اش پایمال شدن حق یتیمان باشد.

در پایان آیه، براى تأکید و اثبات اهمیت موضوع مى‏فرماید: «این گونه تعدى و تجاوز به اموال یتیمان، گناه بزرگى است» (إِنَّهُ کانَ حُوباً کَبِیراً).

[ نظرات / امتیازها ]

1- اموال یتیمان را باید به آنان پس داد، هرچند خود ندانند یا فراموش کنند. «آتوا الیتامى أموالهم» 2- اسلام، حامى طبقه‏ى محروم و ضعیف است. «الیتامى» 3- کودکان یتیم، حقّ مالکیّت دارند. «اموالهم» 4- ممانعت، تبدیل وکاستن از مال یتیم، گناه بزرگ است. «انّه کان حوباً کبیراً» 5 - گناهان، کبیره و صغیره دارند. «حوباً کبیراً»
[ نظرات / امتیازها ]

تفسیر کشاف
( الیتامی ) الذین مات آباؤهم فانفردوا عنهم . و الیتم : الانفراد . و منه : الرملة الیتیمة و الدرة الیتیمة . و قیل : الیتیم فی الأناسی من قبل الَباء ، و فی البهائم من قبل الأمهات . فأن قلت : کیف جمع الیتیم و هو فعیل کمریض علی یتامی ؟ قلت : فیه و جهان : أن یجمع علی یتمی کأسری ، لأن الیتیم من وادی الَفات و الأوجاع ، ثم یجمع فعلی علی فعالی کأساری . و یجوز أن یجمع علی فعائل لجری الیتیم مجری الأسماء . نحو صاحب و فانوس ، فیقال : یتائم ، ثم یتامی علی القلب . و حق هذا الاسم أن یقع علی الصغار و الکبار لبقاء معنی الانفراد عن الَباء ، إلا أته قد غلب أن یسموا به قبل أن یبلغوا مبلغ الرجال ، فإذا استغنوا بأنفسهم عن کافل و قائم علیهم و انتصبوا کفاة یکفلون غیرهم و یقومون علیهم ، زال عنهم هذا الاسم . و کانت قریش تقول لرسول الله صلی الله علیه و سلم : یتیم أبی طالب ، إما علی القیاس و إما حکایة للحال التی کان علیها صغیرا ناشئا فی حجر عمه توضیعا له . و أما قوله علیه السلام " لا یتم بعدا الحلم " فما هو إلا تعلیم شریعة لا لغة ، یعنی أنه إذا احتلم لم تجر علیه أحکام الصغار . فأن قلت : فما معنی قوله ( و آتوا الیتامی أموالهم ) ؟ قلت : إما أن یراد بالیتامی الصغار ، و بإتیانهم الأموال : أن لا یطمع فیها الأولیاء و الأوصیاء و ولاة السوء و قضاته و یکفوا عنها أیدیهم الخاطفة ، حتی تأتی الیتامی إذا بلغوا سالمة غیر محذوفة . و إما أن یراد الکبار تسمیة لهم یتامی علی القیاس ، أو لقرب عهدهم إذا بلغوا بالصغر ، کما تسمی الناقة عشراء بعد وضعها . علی أن فیه إشارة إلی أن لا یؤخر دفع أموالهم إلیهم عن حد البلوغ ، و لا یمطلوا إن أونس منهم الرشد ، و أن یؤتوها قبل أن یزول عنهم اسم الیتامی و الصغار . و قیل : هی فی رجل من غطفان کان معه مال کثیر لابن أخ له یتیم ، فلما بلغ طلب المال فمنعه عمه فترافعا إلی النبی صلی الله علیه و سلم فنزلت ، فلما سمعها العم قال : أطعنا الله و أطعنا الرسول ، نعوذ بالله من الحوب الکبیر ، فدفع ماله إلیه ، فقال النبی علیه السلام : و من یوق شح نفسه و یطع ربه هکذا فإنه یحل داره ، یعنی جنته ، فلما قبض ألفوا ماله أنفقه فی سبیل الله ، فقال النبی صلی الله علیه و سلم : ثبت الأجر ، ثبت الأجر و بقی الوزر : قالوا : یا رسول الله ، قد عرفنا أنه ثبت الأجر کیف بقی الوزر و هو ینفق فی سبیل الله ؟ فقال : ثبت أجر الغلام ، و بقی الوزر علی والده ( ولا تتبدلوا الخبیث بالطیب ) و لا تستبدلوا الحرام و هو مال الیتامی بالحلال و هو مالکم و ما أبیح لکم من المکاسب ورزق الله المبثوث فی الأرض فتأکلوه مکانه . أو لا تستبدلوا الأمر الخبیث و هو اختزال أموال الیتامی بالأمر الطیب و هو حفظها و التورع منها و التفعل بمعنی الاستفعال غیر عزیز ، منه التعجل بمعنی الاستعجال ، و التأخر بمعنی الاستئخار . قال ذو الرمة: فیا کرم السکن الذین تحملوا عن الدار و المستخلف المتبدل أراد : و یالؤم ما استخلفته الدار و استبدلته . و قیل : هو أن یعطی ردیئا و یأخذ جیدا . و عن السدی : أن یجعل شاة مهزولة مکان سمینة ، و هذا لیس بتبدل ، و إنما هو تبدیل إلا أن یکارم صدیقا له فیأخذ منه عجفاء مکان سمینة من مال الصبی ( و لا تأکلوا أموالهم إلی أموالکم ) و لا تنفقوها معها . و حقیقتها : و لا تضموها إلیها فی الإنفاق ، حتی لا تفرقوا بین أموالکم و أموالهم قلة مبالاة بما لا یحل لکم . و تسویة بینه وبین الحلال . فإن قلت : قد حرم علیهم أکل مال الیتامی وحده و مع أموالهم ، فلم وردالنهی عن أکله معها ؟ قلت : لأنهم إذا کانوا مستغنین عن أموال الیتامی بما رزقهم الله من مال حلال و هم علی ذلک یطمعون فیها کان القبح أبلغ و الذم أحق و لأنهم کانوا یفعلون کذلک فنعی علیهم فعلهم و سمع بهم ، لیکون أزجر لهم . و الحوب ، الذنب العظیم . و منه قوله علیه السلام " إن طلاق أم أیوب لحوب " فکأنه قیل : إنه کان ذنبا عظیما کبیرا . و قرأ الحسن ( حوبا ) بفتح الحاء و هو مصدر حاب حوبا . و قرئ : حابا . و نظیر الحوب و الحاب : القول و القال . و الطرد و الطرد .
[ نظرات / امتیازها ]

خیانت در اموال یتیمان ممنوع
در هر اجتماعى بر اثر حوادث گوناگون پدرانى از دنیا میروند و فرزندان صغیرى از آنها باقى میمانند منتها در جوامع نا سالم که گرفتار جنگهاى داخلى هستند ، مانند جامعه عرب در زمان جاهلیت ، تعداد اینگونه کودکان یتیم بسیار
زیادتر است ، که باید از طرف حکومت اسلامى و فرد فرد مسلمانان ، تحت حمایت قرار گیرند.
در آیه فوق سه دستور مهم در باره اموال یتیمان داده شده است.
1 -و اتوا الیتامى اموالهم - در این جمله دستور میدهد که : اموال یتیمان را به هنگامى که رشد پیدا کنند به آنها بدهید یعنى تصرف شما در این اموال تنها به عنوان امین و ناظر و وکیل است نه به عنوان یک مالک .
2 -و لا تتبدلوا الخبیث بالطیب : و هیچگاه اموال پاکیزه آنها را با اموال نا پاک و پست خود تبدیل نکنید این دستور در حقیقت براى جلوگیرى از حیف و میل‏هائى است ، که گاهى سرپرست‏هاى یتیمان به بهانه اینکه تبدیل کردن مال به نفع یتیم است یا تفاوتى با هم ندارد ، و یا اگر بماند ضایع میشود ، اموال خوب و زبده یتیمان را برمیداشتند و اموال بد و نا مرغوب خود را بجاى آن میگذاشتند.
3 -و لا تاکلوا اموالهم الى اموالکم - و اموال آنها را با اموال خود نخورید یعنى اموال یتیمان را با اموال خود مخلوط نکنید بطورى که نتیجه‏اش تملک همه باشد ، و یا اینکه اموال بد خود را با اموال خوب آنها مخلوط نسازید که نتیجه‏اش پایمال شدن حق یتیمان باشد ( الى در جمله بالا در حقیقت به معنى مع است ) .
انه کان حوبا کبیرا در پایان آیه ، براى تاکید و اثبات اهمیت موضوع میفرماید : اینگونه تعدى و تجاوز به اموال یتیمان گناه بزرگى است.
راغب در کتاب مفردات میگوید : الحوبة در اصل به معنى احتیاج و نیازى است که انسان را به گناه میکشاند ، و از آنجا که تجاوزهاى سرپرستان به اموال یتیمان ، غالبا بر اثر نیاز و یا به بهانه احتیاج صورتمیگیرد در آیه فوق به جاى کلمه اثم ( گناه ) کلمه حوب بکار رفته است ، تا اشاره به این حقیقت بوده باشد.
بررسى آیات مختلف قرآن نشان میدهد که اسلام اهمیت فوق‏العاده‏اى براى
این موضوع قائل شده و با شدت تمام خیانت کنندگان در اموال یتیمان را به مجازات‏هاى شدید تهدید میکند و با عباراتى محکم و قاطع سرپرستان را به مراقبت کامل از اموال یتیمان دعوت میکند ، که شرح آن در همین سوره در چند آیه بعد و در ذیل آیات 152 سوره انعام و 34 سوره اسرى خواهد آمد.
لحن شدید این آیات بقدرى در قلوب مسلمانان مؤثر واقع شد ، که حتى میترسیدند غذاى مشترکى براى خودشان و یتیمان درست کنند ، بهمین جهت غذاى آنها را از غذاى خود و فرزندان خویش جدا میساختند ، و این امر موجب ناراحتى هر دو طرف میشد لذا در آیه 220 سوره بقره به آنها دستور داده شد که اگر هدفشان از مخلوط ساختن اموال یا غذاى یتیمان با اموال یا غذاى خود ، خیر خواهى و اصلاح بوده باشد مانعى ندارد .
[ نظرات / امتیازها ]

وَ آتُوا اَلْیَتٰامىٰ أَمْوٰالَهُمْ وَ لاٰ تَتَبَدَّلُوا اَلْخَبِیثَ بِالطَّیِّبِ وَ لاٰ تَأْکُلُوا أَمْوٰالَهُمْ إِلىٰ أَمْوٰالِکُمْ إِنَّهُ کٰانَ حُوباً کَبِیراً به حکم تقوا «پروا گیرى» که بر فراز ظهور آن نیروى ربوبى اى که آفرینندۀ مرد و زن از یک منشأ حیاتى و قدرت تکثیر است آمده و همان که محل پیوستگى و تسائل است، باید وسائل رشد و نمو ذرّیۀ ناتوان را فراهم ساخته و از رساندن اموال، که در رحم دنیا همچون خون تغذیه در رحم مادر است، نه جلوگیرى و نه آلوده اش کرد و نه از آن کاست

مفهوم «وَ آتُوا اَلْیَتٰامىٰ » ، نهى و تحریم از امساک، و حکم «لاٰ تَتَبَدَّلُوا» ، تحریم از آلوده کردن و نهى «وَ لاٰ تَأْکُلُوا » ، [تحریم] اختلاط و خوددارى از رساندن تغذیۀ کامل است، چه این «أَمْوٰالَهُمْ » مضاف به ارث باشد و یا حقّى که یتیم بى سرپرست در زندگى و اجتماع دارد که باید براى رشد و تغذیه اش مفروض شود، دریغ داشتن و امساک از آن، گاه براى ربودن مالش و یا به عنوان خدمت است، گاه به تبدیل و گاه به سهل انگارى که اموال آنان خود به سوى اموال دیگران رود و آمیخته شود «إِلىٰ أَمْوٰالِکُمْ » به جاى «مع اموالکم»، همین را مى رساند

خطاب متوجه عموم مسئولین و شامل سرپرستها مى شود امر «آتوا» همین رساندن مال را مى رساند که مورد نیاز است، نه یکسر مال را به یتیم ها و به تصرفشان واگذاردن که «فَادْفَعُوا إِلَیْهِمْ » ، همان را مى رساند [ نظرات / امتیازها ]

وَ آتُوا اَلْیَتٰامىٰ أَمْوٰالَهُمْ وَ لاٰ تَتَبَدَّلُوا اَلْخَبِیثَ بِالطَّیِّبِ یتامى جمع یتیم است و یتیم طفل کودکى را گویند که بى پدر گردیده، و آیه باولیاء ایتام امر فرموده که شمائى که ولایت و وصایت در مال یتیم دارید مالهاى ایتام را به آنها بدهید به این طور که درحالى که صغیر مى باشند خرج آنها بنمائید و پس از رشد و بلوغ مالشان را به خودشان تسلیم کنید و مال یتیم که بر شما حرام و خبیث است داخل مالهاى پاک خود منمائید

وَ لاٰ تَأْکُلُوا أَمْوٰالَهُمْ إِلىٰ أَمْوٰالِکُمْ إِنَّهُ کٰانَ حُوباً کَبِیراً مقصود از (لاٰ تَأْکُلُوا) تصرف عدوانى در مال یتیم است و مقصود این است که وقتى مال یتیمى در تصرف شما درآمد به نحوى آن را نگاه دارید که داخل مال خودتان نگردد زیراکه تصرف ظالمانه در آن گناهى است بزرگ [ نظرات / امتیازها ]

وَ آتُوا اَلْیَتٰامىٰ أَمْوٰالَهُمْ لازم است شخصى خردمند و امین، تربیت یتیم را به عهده گیرد و براى امور مالى اش به گونه اى برنامه ریزى کند که به نفع او باشد تا آن گاه که وى، خود، استقلال یابد و سود و ضررش را تشخیص دهد این آیه دربارۀ اموال یتیمان است و به سرپرستان آنها دستور مى دهد که اموال یتیمان را نگه دارى نمایند و در آن تصرف زیان آور نکنند و نیز تا وقتى صغیرند، اموالشان را براى خود آنان خرج کنند و هنگامى که به سن بلوغ و استقلال مى رسند، این اموال را به آنها بسپارند

وَ لاٰ تَتَبَدَّلُوا اَلْخَبِیثَ بِالطَّیِّبِ مراد از «خبیث» در اینجا مال حرام و مراد از «طیّب» مال حلال است معناى آیه چنین است: از اموال یتیمان نخورید و از آن بهره نگیرید، درحالى که اموال خودتان را حفظ مى کنید و اگر چنین کنید، طیّب، یعنى مال خودتان را که خدا براى شما حلال کرده، به خبیث، یعنى مال یتیمان که آن را بر شما حرام نموده است، تبدیل کرده اید بنابراین، آیۀ فوق همانند آیۀ 61 سورۀ بقره است: «أَ تَسْتَبْدِلُونَ اَلَّذِی هُوَ أَدْنىٰ بِالَّذِی هُوَ خَیْرٌ؛ آیا مى خواهید آنچه را که برتر است به آنچه فروتر است بدل کنید؟»

وَ لاٰ تَأْکُلُوا أَمْوٰالَهُمْ إِلىٰ أَمْوٰالِکُمْ إِنَّهُ کٰانَ حُوباً کَبِیراً مراد از «لاٰ تَأْکُلُوا» در اینجا آن است که در اموال یتیمان تصرف نکنید؛ یعنى از طریق خوردن و بهره بردن بر اموال آنها مسلط نشوید؛ چنان که در اموال خود این گونه رفتار مى کنید؛ زیرا وظیفۀ شما تنها نگه دارى از این اموال و به کارگیرى آنها در راه منافع یتیمان است و اگر از این حد تجاوز کنید، گنهکار و مجرم هستید [ نظرات / امتیازها ]

بعد از بلوغ و رشد باید اموال یتیمان را که در دست اولیاء بوده مسترد دارند و نباید چیزى از مال آنها را تصرف نمایند و بجاى او عوضى پست تر بگذارند یا هیچ عوض نگذارند که در هر دو صورت خلاف امانت رفتار نموده اند و تبدیل خبیث بطیّب شده است نهایت آنکه در صورت اول مراد از خبیث پست و مراد از طیب عالى است و در صورت دوّم مراد آنست که اگر مال حرام یتیمان را صرف ننمائید رزق حلال بشما مى رسد پس براى این تعدى تبدیل نمودید حرام از اموال آنها را بحلال از اموال و روزى خودتان و انصاف آنست که معنى اول انسب با لفظ تبدیل و معنى دوم اوفق با ظاهر خبیث و طیب است و نباید مخلوط نمود اموال یتیمان را باموال شخصى خود و لاابالى شد و بطور بى اعتنائى اموال آنها را با اموال خویش صرف نمود چون حرام به واسطه اختلاط بحلال حلال نمى شود بلکه حلال را حرام مى کند مانند چیز فاسد مسموم که داخل شود در چیز صالح مطعوم که آن را فاسد و مسموم مى نماید بلى بمقدار اجرت حفاظت مال اگر صرف نماید شاید ضرر نداشته باشد چنانچه در آیه دیگر فرموده بمقدار متعارف صرف نمائید عیب ندارد و خوردن مال یتیم بهر نحو که باشد یکى از معاصى کبیره است که ظاهرا مورد اتفاق بین تمام فرق مسلمین باشد باین معنى که عدد معاصى کبیره در روایات و اقوال علما مختلف ذکر شده است و تا هفتاد شمرده شده است و شهید ثانى فرموده به هفتصد نزدیک تر است از هفتاد و هفت و آنچه همه ذکر نموده اند هفت است که یکى از آن هفت خوردن مال یتیم است و مانند خوردن آتش است آنهم آتشى که خاموش نمى شود مگر به ندامت و توبه که از اثر آن گوشت و پوستى که از آن مال روئیده آب شود و آن آتش را خاموش کند و زیادیش از راه دیده بیرون آید و سجده بر تربت حضرت سید الشهداء (ع) هم اگر مقرون به توبه شود موجب غفران این هفت گناه است [ نظرات / امتیازها ]

قوله : وَ آتُوا اَلْیَتٰامىٰ أَمْوٰالَهُمْ ،مقاتل و کلبى گفتند:آیت در مردى آمد از غطفان مالى بسیار از آن پسر برادرش در دست او بود و او کودک یتیم بود،چون بالغ شد و طلب مال پدر کرد،عمّ مال به او نداد به حکومت به نزدیک رسول علیه السّلام آمدند،خداى تعالى این آیت فرستاد چون مرد این بشنید،گفت:أطعنا اللّه و اطعنا الرّسول نعوذ باللّه من الحوب الکبیر،فرمان خداى و رسول را منقادیم،و پناه با خداى مى دهیم از بزۀ عظیم،و مال به او داد رسول علیه السّلام گفت:هرکس که او را بخل نفس خود نگاه بدارند و طاعت خداى دارد چنان که این مرد به منزل بهشت فرود آید چو مال آن بستد و در سبیل خداى نفقه کرد،رسول علیه السّلام گفت: ثبت الأجر و بقى الوزر ،[مزد] ثابت شد و وزر و وبال بماند گفتند:یا رسول اللّه!دانیم که اجر ثابت شد براى آن که مال در سبیل خداى خرج شد،چگونه وزر بماند؟گفت:مزد ثابت شد غلام را وزر بر پدرش خداى تعالى به این آیت خطاب به اوصیاى مرده و اولیاى یتیم کرد،گفت: وَ آتُوا اَلْیَتٰامىٰ ،بدهى یتیمان را مال ایشان و یتیم آنگه باشد که طفل بود،چون بالغ شد یتیم نخوانند او را، لقوله علیه السّلام: لا یتم بعد حلم، پس از بلوغ یتیمى نباشد

جواب از این آن است که،این بر سبیل توسّع و مقاربت گفت،حالت اوّل بلوغ را به حالت یتیمى،چنان که گفت: فَأُلْقِیَ اَلسَّحَرَةُ سٰاجِدِینَ ،و ایشان در آن حال که به روى آمدند به سجده ساحر و کافر نبودند،بل مؤمن بودند،و لکن حق تعالى براى مقاربت حال را ساحر خواند ایشان را که این وصف بر ایشان بمثابت نام شده بود،هم چنین در آیت ما،و رسول را علیه السّلام پس از چهل سال یتیم ابو طالب مى خواندند،براى آن که یتیم از پدر بازماند،و ابو طالب او را در حجرۀ خود بپرورد

وَ لاٰ تَتَبَدَّلُوا اَلْخَبِیثَ بِالطَّیِّبِ ،و بدل مکنید پلید را به پاک،یعنى مالهاى ایشان[که] 10 «5» بر شما حرام است بر مگیرى ،و مال خود که حلال است شما را با جاى نهى و پلید و پاک کنایت است از حلال و حرام،نظیره قوله: قُلْ لاٰ یَسْتَوِی اَلْخَبِیثُ وَ اَلطَّیِّبُ ،أى الحلال و الحرام

مفسّران در معنى این تبدیل و تغییر خلاف کردند بعضى گفتند که:ایشان را عادت بودى که مال نیک رفیع بر گرفتندى و بد و خسیس به جاى آن بنهادندى،این قول سعید بن المسیّب است و نخعی و زهری و سدّى و ضحّاک عطا گفت:به مال یتیم تجارت کردند[ى] و سود به او ندادندى ابن زید گفت:در جاهلیّت کودکان خرد را میراث ندادندى،میراث به بزرگان دادندى و زنان را میراث ندادندى و ابن زید چنین خواند فى قوله تعالى: وَ تَرْغَبُونَ أَنْ تَنْکِحُوهُنَّ وَ اَلْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ اَلْوِلْدٰانِ ،لا تورثوهنّ شیئا،مجاهد گفت:تعجیل مکنید به نفقۀ حرام تا حلال به دست آمدن وَ لاٰ تَأْکُلُوا أَمْوٰالَهُمْ إِلىٰ أَمْوٰالِکُمْ ،یعنى مع اموالکم،و مالهاى ایشان با مالهاى خود مخورید و«إلى»این جا به معنى«مع»است،و مثله قوله: مَنْ أَنْصٰارِی إِلَى اَللّٰهِ ،و المعنى مع اللّه،و قال الشّاعر : یشدّون أبواب القباب بضمّر إلى عتق مستوبقات الأواصر 8 «3» أى مع عتق،و تحقیق آن است که«الى»متعلّق است به فعلى محذوف، و التّقدیر:مضافا الى أموالکم و مضافا الى اللّه،و کذلک فى البیت

إِنَّهُ کٰانَ حُوباً کَبِیراً ،أى اثما عظیما،که در آن بزه اى عظیم باشد و در او سه لغت است:«حوب»و«حوب»و«حاب»و قیل:الحوب الاسم،و الحوب المصدر، یقال:حاب یحوب حوبا و حابا و حیابة،و قال امیّة اللّیثىّ و قد هاجر ابنه بغیر اذنه 6 «4» : و انّ مهاجرین تکنّفاه غداتئذ لقد خط ءا و حابا و قال آخر 6 «5» : عضّ على شیبه الأریب فظلّ لا یلحى و لا یحوب و قال آخر : إیها قطیع بن عبس انّها رحم حبتم بها فأناختکم بجعجاع أى اثمتم [ نظرات / امتیازها ]