در خطبه 108 نهج البلاغه به افرادی اشاره شده که در هنگام جان سپردن ، دل کندن از اموالشان سبب عذابشان میشود [ نظرات / امتیازها ]

در آخرین آیه روى سخن را به پیامبر کرده مى‏گوید : فزونى اموال و اولاد آنها نباید تو را در شگفتى فرو برد و فکر کنى که آنها با اینکه منافقند چگونه مشمول اینهمه مواهب الهى واقع شده‏اند ( فلا تعجبک اموالهم و لا اولادهم) .

چرا که اینها به ظاهر براى آنها نعمت است اما در حقیقت خدا مى‏خواهد به این وسیله آنان را در زندگى دنیا معذب کند ، و به خاطر دلبستگى فوق العاده به این امور در حال کفر وبى ایمانى بمیرند ( انما یرید الله لیعذبهم بها فى الحیوة الدنیا و تزهق انفسهم و هم کافرون) .

در واقع آنها از دو راه به وسیله این اموال و اولاد ( نیروى اقتصادى و انسانى ) معذب مى‏شوند : نخست اینکه این گونه افراد معمولا فرزندانى ناصالح و اموالى بى برکت دارند که مایه درد و رنجشان در زندگى دنیا است ، شب و روز باید براى فرزندانى که مایه ننگ و ناراحتى هستند ، تلاش کنند ، و براى حفظ اموالى که از طریق گناه بدست آورده‏اند جان بکنند ، و از طرف دیگر چون به این اموال و فرزندان بالاخره دلبستگى دارند و به سراى وسیع و پر نعمت آخرت و جهان پس از مرگ ایمان ندارند چشم‏پوشى از اینهمه اموال بر ایشان مشکل است تا آنجا

تفسیر نمونه ج : 7ص :450

که ایمانشان را روى آنها گذاشته و با کفر از دنیا مى‏روند ، و به سخت‏ترین وضعى جان مى‏دهند ؟ مال و فرزند اگر پاک و صالح باشد موهبت است و سعادت و مایه رفاه و آسایش و اگر ناپاک و ناصالح باشد رنج و عذاب الیم است .

در اینجا به چند نکته باید توجه کرد

1 -بعضى سؤال مى‏کنند که چگونه در آغاز آیه اول گفته شده است خواه از روى اختیار یا اکراه انفاق کنید پذیرفته نمى‏شود .

در حالى که در آخر آیه دوم تصریح شده که آنها جز از روى کراهت انفاق نمى‏کنند آیا این دو با هم منافات ندارد ؟ ولى با توجه به یک مطلب پاسخ این سؤال روشن مى‏شود و آن اینکه آغاز آیه اول در واقع به صورت یک قضیه شرطیه است ، یعنى اگر از روى اطاعت و یا اکراه انفاق کنید بهر شکل و بهر صورت باشد پذیرفته نخواهد شد ، و مى‏دانیم قضیه شرطیه دلیل بر وجود شرط نیست ، یعنى به فرض که از روى میل و اختیار هم انفاق کنند فایده ندارد چون بى ایمانند .

ولى ذیل آیه دوم بیان یک قضیه خارجیه است و آن اینکه آنها همیشه از روى اکراه انفاق مى‏کنند ( دقت کنید ) .

2 -درس دیگرى که از آیات فوق مى‏توان گرفت این است که نباید تنها به نماز و روزه مردم فریفته شد زیرا منافقان ، هم نماز مى‏خواندند ، و هم به ظاهر در راه خدا انفاق مى‏کردند ، بلکه باید نمازها و انفاقهاى منافق‏گرانه را از اعمال پاک و سازنده مؤمنان راستین باز شناخت و اتفاقا با دقت و کنجکاوى در ظاهر عمل نیز غالبا شناخته مى‏شود .


تفسیر نمونه ج : 7ص :451

و در حدیث مى‏خوانیم لا تنظروا الى طول رکوع الرجل و سجوده فان ذلک شى‏ء اعتاده و لو ترکه استوحش ، و لکن انظروا الى صدق حدیثه و اداء امانته : تنها به رکوع و سجود طولانى افراد ننگرید ، زیرا ممکن است این عبادت عادتى باشد که از ترکش ناراحت شود و لکن به راستگوئى و اداء امانت آنها دقت کنید زیرا راستى و امانت از ایمان سرچشمه مى‏گیرد در حالى که رکوع و سجود عادتى با کفر و نفاق هم سازگار است ) .
[ نظرات / امتیازها ]

«تَزهَق» به معناى خارج شدن همراه با دشوارى و تأسّف و حسرت است.
نهى خدا از تعجّب، دلیل بر وجود این تعجّب در پیامبر نیست، بلکه جنبه‏ى پیشگیرى دارد.
در نهج‏البلاغه، لحظات جان دادن گروهى ترسیم شده است که اموالشان در آن هنگام، در برابر چشمشان جلوه مى‏کند و از اینکه آنها را مى‏گذارند و مى‏روند، عذاب مى‏کشند. [1]
راههاى عذاب شدن به وسیله‏ى مال از این قبیل است: عذاب در تهیّه آن، در نگهدارىِ آن از سرقت و حریق و مردم حسود، به جا گذاشتن و رفتن هنگام جان دادن، پاسخگویى در قیامت براى چگونگى تهیّه و مصرف آن.
1) نهج‏ البلاغه، خطبه 108.
[ نظرات / امتیازها ]

. از دیدگاه قرآن، سه نوع شخصیت اساسی وجود دارد; مؤمن، کافر و منافق ; (آیات 2 تا 20 سوره بقره) . [ نظرات / امتیازها ]

شخصیت های مؤمن، خود دارای سه درجه شخصیتی می باشند ; آنان که به خود ظلم می کنند، آنان که میانه رو هستند و آنان که پیشتازانند; (فاطر/32) . [ نظرات / امتیازها ]

مشخصه بارز شخصیت کافر آن است که دل و اندیشه اش را قفل کرده است و راهی برای نفوذ هیچ حرف تازه و اندیشه متفاوتی نگذاشته است و به همین دلیل، از درک حقایق عاجز است . [ نظرات / امتیازها ]

جالب است بدانید که خداوند مستقیما در قرآن به خوردن گوشت و ماهی و میوه اشاره می کند و آنها را از نعمت های زندگی بخش الهی برمی شمارد و از ما می خواهد که از آنها بخوریم که به ترتیب در سوره مائده آیه 1 و 96، سوره نحل، آیه 14 و سوره مؤمنون آیه 19 آمده است . [ نظرات / امتیازها ]