(و اذا قیل له اتق الله اخذته العزه بالاثم فحسبه جهنم ولبئس المهاد):(و وقتی به ایشان گفته می شود از خدا بترسید،دستخوش غروری می شوند که گناه در آنها ایجاد کرده و تنها دوای دردشان جهنم است که بد قرارگاهی است ) منافقین در اثر نفاقی که در سینه دارند و به جهت گناهانشان دارای حالت نخوتی هستند که در برابر خدا و حق تسلیم نمی گردند ،پس تنها جهنم است که می تواند آنها را کفایت کند ،چون عزت تنها مخصوص خداست . [ نظرات / امتیازها ]

هنگامی که تفصیلاً از منافق خواسته شود تا پرواپیشه کند، آن عزت دروغین و پنداری که با گناه و فساد کسب کرده است، وی را فروبرده و اخیذ و اسیر خود قرارداده و به گناه کشانده و او در برابر هر دعوت به تقوا و دوری از دورنگی، خصومت، اختلاف افکنی و فساد و اهلاک حرث و نسل، تصلّب نشان می‌دهد، پس گناه و عزّت کاذب تعامل متقابل دارند.
خوی نفاق و سرکشی موجب شده تا منافق قابلیت اصلاح و زمینه پذیرش تقوا را از دست بدهد، چون پذیرش تقوا در گرو فروتنی است.
عزّت دروغین منافق در ظرف ظهور حقایق (قیامت) به صورت ذلت واقعی آشکار می‌شود که کیفر نفاق، آتش فراگیری است که از بالا و پایین، ظاهر و باطن منافق را دربر می‌گیرد و متناسب با فساد همه جانبه وی که از یک‏سو با جوارح حرث را و از سوی دیگر با القای شبهه اندیشه‌ها را تباه می‌کرد، عقوبت می‌شود، پس چون همه خواسته‌های او در جهنّم است، آتش عذاب از هر سو او را احاطه می‌کند و دوزخ برای تعذیب او کافی است. [ نظرات / امتیازها ]

معناى عزت در آیه : اءخذته العزة بالاثم ، و اینکه عزت حقیقى مراد نیست
کلمه ((مهاد)) فرش و هر گستردنى است ، و از ظاهر کلام بر مى آید که کلمه (بالاثم ) متعلق است به ((العزة )) معناى آیه این است : او وقتى مامور به تقوا مى شود و کسى نصیحتش مى کند که از خدا بترس ، در اثر آن عزتى که با اثم و نفاق کسب کرده ، و دل خود را بیمار ساخته ، دچار نخوت و غرور مى شود.
بى خبر از اینکه عزت مطلق (که در تحت تاءثر هیچ عاملى از بین نرود) تنها از ناحیه خداى سبحان است ، همچنانکه فرموده : ((تعز من تشاء، و تذل من تشاء)) و نیز فرموده : ((و لله العزه و لرسوله و للمؤ منین )) و نیز فرموده : ((ایبتغون عندهم العزة ، فان العزة لله جمیعا)).

[ نظرات / امتیازها ]

بحث در معناى باء، در (بالاثم ) و متعلق آن در آیه (اءخذته العزة بالاثم )
و از اینجا این معنا روشن مى شود که جمله (بالاثم ) متعلق به جمله : (اءخذته ...) نیست ، تا در نتیجه حرف (با) در آن باء تعدیه ، و معنا چنین باشد: (عزت او را وادار به گناه و به این مى کند که امر به تقوا را به عکس ‍ العملى ناخوشایند پاسخ دهد) و یا باء سببیت و معنا چنین باشد: (عزت و مناعت ، به سبب اثم و گناه در او پیدا شد که مرتکب گردید).
چرا با تعدیه و سببیت نیست ؟ براى اینکه مستلزم آن است که در این دو صورت خداى تعالى حالت نفسانى آن مغرور را عزت دانسته باشد، و عزت بودن این رذیله را امضاء فرموده باشد، در حالى که گفتیم : این حالت درونى که مورد بحث است ، عزت حقیقى نیست ، و اما اگر کلمه (بالاثم ) را متعلق به ((العزة )) بدانیم ، همانطور که دانستیم ، دیگر این اشکال وارد نمى شود، چون آن حالت درونى را عزت ندانسته ، بلکه عزت باثم شمرده است .
و اما اینکه در سوره ص آیه دوم فرموده : ((بل الذین کفروا فى عزة و شقاق کم اهلکنا من قبلهم من قرن فنادوا ولات حین مناص )).
این تعبیر از باب نام گذارى و امضا نیست ، و در این آیه حالت کفر و طغیان کفار را عزت نامیده ، و عزت بودن آن را امضا نفرموده ، چون کلمه عزت را نکره آورده ، و آیه رابا جمله : (کم اهلکنا) ختم نموده تا بفهماند عزت نامبرده عزتى صورى و ناپایدار بوده ، نه عزت اصلى که به هیچ وجه از بین رفتنى نیست .
[ نظرات / امتیازها ]

وَ إِذا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَ لَبِئْسَ الْمِهادُ (206)
وَ إِذا قِیلَ لَهُ‌: و زمانى که گفته شود این منافق را که، اتَّقِ اللَّهَ‌: بترس خدا را و پرهیز کن غضب او را و واگذار کار بد خود را، أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ‌: بگیرد او را عصبیت و حمیت جاهلیت به ارتکاب گناهى که او را از آن ترسانیده و تهدید نمودند به آن به جهت لجاجت، یعنى از روى لجاجت همان را مرتکب شود. فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ‌: پس کافى است او را جهنم و عذاب آن در جزاى کردار او. وَ لَبِئْسَ الْمِهادُ: و هر آینه بد فراشى است آتش جهنم، زیرا عذاب و نکال آن دائم و انقطاعى نخواهد داشت.
تبصره: آیه شریفه تهدید عظیمى است نسبت به کسى که مرتکب عمل ناشایسته شود و پس از نهى از منکر و تذکر دادن به او که بترس از خدا و غضب او، عوض تنبه و تحرز بناى لجاجت را گذارده باز هم آن را مرتکب شود از روى ستیزگى و لجوجى، چنانچه در عصر حاضر نیز مشاهده شود نسبت به اشخاص عنود و لجوج؛ و البته چنین کسى مورد فرمایش الهى خواهد بود که: فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَ لَبِئْسَ الْمِهادُ. عظمت این معصیت به مرتبه‌اى است که جهنم با شدت عقوباتش جزاى او خواهد بود.
نهج البلاغه- حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام فرماید: اللّجاجة تسلّ الرّأى‌ «1» ستیزگى نمودن مى‌برد فکر و اندیشه خیر و صلاح را. و لذا مانع‌
«1» نهج البلاغه، حکمت 179.
تفسیر اثنا عشرى، ج‌1، ص: 369
است طرف مقابل را که در استماع کلمه حق توجهى داشته باشد که شاید متأثر گردد، بلکه حمیت و عصبیت او را در ضلالت و هلاکت ابدى وارد سازد؛ نعوذ باللّه من هذه الحالة الوخیمه.
[ نظرات / امتیازها ]

وَ إِذا قِیل‌َ لَه‌ُ اتَّق‌ِ اللّه‌َ أَخَذَته‌ُ العِزَّةُ بِالإِثم‌ِ فَحَسبُه‌ُ جَهَنَّم‌ُ وَ لَبِئس‌َ المِهادُ (206)
(و هنگامی‌ ‌که‌ باو گفته‌ میشود ‌که‌ ‌از‌ ‌خدا‌ بترس‌ و تقوی‌ اختیار کن‌، جاه‌ و مقامش‌ ‌او‌ ‌را‌ بگناه‌ وا میدارد، ‌پس‌ دوزخ‌ ‌او‌ ‌را‌ بس‌ ‌است‌ و ‌آن‌ بد جایگاهی‌ ‌است‌)
1‌-‌ سوره‌ بقره‌ ‌آیه‌ 10
2‌-‌ سوره‌ بقره‌ ‌آیه‌ 57
جلد 2 - صفحه 386
وَ إِذا قِیل‌َ لَه‌ُ اتَّق‌ِ اللّه‌َ گوینده‌ ‌اینکه‌ سخن‌ واعظ و ‌از‌ جانب‌ ‌خدا‌ ‌ یا ‌ پیغمبر ‌ یا ‌ امام‌ و ‌ یا ‌ مسلمین‌ میباشند ‌که‌ باو میگویند تقوی‌ پیشه‌ کن‌ و ‌از‌ ‌خدا‌ بترس‌ و ‌در‌ روی‌ زمین‌ فساد مکن‌ و ‌در‌ نابودی‌ مردم‌ و دسترنج‌ آنان‌ کوشش‌ منمای‌ أَخَذَته‌ُ العِزَّةُ بِالإِثم‌ِ عزت‌ ظاهری‌ ‌که‌ بواسطه‌ ریاست‌ ‌بر‌ مردم‌ بدست‌ آورده‌ ‌او‌ ‌را‌ میگیرد و بگناه‌ و نافرمانی‌ وا میدارد.
فَحَسبُه‌ُ جَهَنَّم‌ُ وَ لَبِئس‌َ المِهادُ جهنم‌ ‌برای‌ جزاء ‌او‌ کافی‌ ‌است‌ و ‌آن‌ دوزخ‌ بد جایگاهی‌ ‌است‌ و مهاد بمعنی‌ فراش‌ و بستر ‌است‌.
و سختی‌ و بدبختی‌ دوزخ‌ و کیفیت‌ عذاب‌ ‌آن‌ ‌در‌ آیات‌ قرآن‌ و کلمات‌ اهل‌ بیت‌ مخصوصا امیر مؤمنان‌ بسیار ‌است‌ ‌از‌ ‌آن‌ جمله‌ ‌در‌ دعاء کمیل‌ عرض‌ میکند:
فکیف‌ احتمالی‌ لبلاء الاخرة و جلیل‌ وقوع‌ المکاره‌ ‌فیها‌ و ‌هو‌ بلاء تطول‌ مدته‌ و یدوم‌ بقائه‌ و ‌لا‌ یخفف‌ ‌عن‌ اهله‌ لانه‌ ‌لا‌ ‌یکون‌ الا ‌عن‌ غضبک‌ و انتقامک‌ و سخطک‌ و ‌هذا‌ ‌ما ‌لا‌ تقوم‌ ‌له‌ السموات‌ و الارض‌ ‌الی‌ آخر الدعاء
« [ نظرات / امتیازها ]

وَ إِذا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَ لَبِئْسَ الْمِهادُ (206)
ترجمه‌
و چون گفته شود مر او را بپرهیز از خدا وادار کند او را نخوت بگناه پس بس است او را دوزخ و هر آینه بد بسترى است.
تفسیر
وقتى نصیحت کنندگان گویند از حرکت ناشایسته خود دست بردار نخوت و تأنف و حمیت جاهلیت و تعصب و غرور او را وادار مى‌کند که لجاج کند و بر ظلم و طغیان خود بیفزاید پس کافى است او را بستر گسترده دائمى دوزخ که براى خود بدست خود تهیه نموده است چنانچه از تفسیر امام (ع) استفاده شده است. [ نظرات / امتیازها ]