(ولا یحسبن الذین یبخلون بما اتهم الله من فضله هو خیرا لهم بل هوشر لهم ):(وکسانی که ازآنچه خدا ازفضل خودبه آنان داده است بخل می ورزند،مپندارندکه این بخل به نفع آنهاست ، بلکه به ضررشان می باشد )،حالت آنان مانند حالت مهلت دادن به کفار است که سودی برایشان نداشت ،بلکه به ضررآنان بود،پس بخل در مال و عدم انفاق آن کفر بوده ، و لذا نفعی به حال آنان ندارد،بلکه در قیامت باعث حسرت آنان خواهد شد،(سیطوقون ما بخلوا به یوم القیمه و لله میراث السموات و الارض و الله بما تعملون خبیر):(بزودی آن مالی که بخل ورزیدند در روز قیامت زنجیر گردن آنان خواهد شد و تمام میراث آسمانها و زمین از آن خداست و خدا به آنچه می کنید آگاه است )،پس در روزقیامت این بخل آنها مایه حسرت و عذاب آنان خواهد بود و خدا غنی و بی نیازاز آنها و انفاق آنهاست و بزودی جزای محسن را به واسطه نیکوکاریش ، وجزای بدکار را بواسطه (عمل بدش ) خواهد داد. [ نظرات / امتیازها ]

وجه مشترک و پیوند این آیه با آیات پیشین، در مسئله آزمون الهی است. امتحان الهی جلوه‏های گوناگونی دارد، خدای سبحان گاهی انسان را با نثار مال، زمانی با ایثار جان و هنگامی در اخلاق و رفتار می‏آزماید. آیات پیشین درباره کسانی بود که از ایثار جان در راه خدا مضایقه کردند و در این آیه سخن از کسانی است که از نثار مال (پرداخت واجبات مالی) در راه خدا استنکاف می‏کنند.
علامه طباطبایی می‏فرماید: چون در دو آیه قبلی مسئله املاء و امهال کافران را مطرح کرد و حال افراد بخیل که مالشان را در راه خدا انفاق نمی‏کنند، شبیه به حال کافران زیرا بخیل هم مانند کافر به جمع مال افتخار می‏کند ، کلام در آیه مورد بحث را به آن مطلب عطف فرمود تا بفهماند که این بخل هم مانند آن املاء درد بی‏درمان بخیل است [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 180))- طوق سنگین اسارت! این آیه سرنوشت بخیلان را در روز رستاخیز، توضیح مى‏دهد، همانها که در جمع آورى و حفظ ثروت مى‏کوشند و از انفاق کردن در راه بندگان خدا، خود دارى مى‏کنند.

گر چه در آیه، نامى از زکات و حقوق واجب مالى برده نشده، ولى در روایات اهل بیت علیهم السّلام و گفتار مفسران، آیه به مانعان زکات تخصیص داده شده است.

آیه مى‏گوید: «افرادى که بخل مى‏ورزند و از آنچه خداوند از فضل خود به آنها داده در راه او نمى‏دهند، تصور نکنند به سود آنهاست، بلکه این کار به زیان آنها تمام مى‏شود» (وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ یَبْخَلُونَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَیْراً لَهُمْ).

«بلکه (بر خلاف تصور آنها) این کار به زیان آنها تمام مى‏شود» (بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ).

سپس سرنوشت آنها را در رستاخیز، چنین توصیف مى‏کند: «به زودى در روز قیامت آنچه (اموالى) را که نسبت به آن بخل ورزیدند، همانند طوقى در گردنشان مى‏افکنند» (سَیُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ یَوْمَ الْقِیامَةِ).

از این جمله استفاده مى‏شود، اموالى که حقوق واجب آن، پرداخت نشده

و اجتماع از آن بهره‏اى نگرفته است و تنها در مسیر هوسهاى فردى و گاهى مصارف جنون آمیز به کار گرفته شده و یا بى‏دلیل روى هم انباشته گردیده، همانند سایر اعمال زشت انسان، در روز رستاخیز طبق قانون «تجسم اعمال» تجسم مى‏یابد. و به صورت عذاب دردناکى در خواهد آمد.


سپس آیه اشاره به یک نکته دیگر مى‏کند، و مى‏گوید: این اموال چه در راه خدا و بندگان او انفاق شود یا نشود بالاخره از صاحبان آن جدا خواهد شد «و خداوند وارث همه میراثهاى زمین و آسمان خواهد بود» (وَ لِلَّهِ مِیراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ).

اکنون که چنین است چه بهتر که پیش از جدا شدن از آنها، از برکات معنوى آن بهره‏مند گردند، نه تنها از حسرت و مسؤولیت آن! و در پایان آیه مى‏فرماید: «خدا از اعمال شما آگاه است» (وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ).

بنابراین، اگر بخل بورزید مى‏داند و اگر در راه کمک به جامعه انسانى از آن استفاده کنید آن را نیز مى‏داند و به هر کس پاداش مناسبى خواهد داد.



[ نظرات / امتیازها ]

(آیه 180))- طوق سنگین اسارت! این آیه سرنوشت بخیلان را در روز رستاخیز، توضیح مى‏دهد، همانها که در جمع آورى و حفظ ثروت مى‏کوشند و از انفاق کردن در راه بندگان خدا، خود دارى مى‏کنند.
گر چه در آیه، نامى از زکات و حقوق واجب مالى برده نشده، ولى در روایات اهل بیت علیهم السّلام و گفتار مفسران، آیه به مانعان زکات تخصیص داده شده است.
آیه مى‏گوید: «افرادى که بخل مى‏ورزند و از آنچه خداوند از فضل خود به آنها داده در راه او نمى‏دهند، تصور نکنند به سود آنهاست، بلکه این کار به زیان آنها تمام مى‏شود» (وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ یَبْخَلُونَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَیْراً لَهُمْ).
«بلکه (بر خلاف تصور آنها) این کار به زیان آنها تمام مى‏شود» (بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ).
سپس سرنوشت آنها را در رستاخیز، چنین توصیف مى‏کند: «به زودى در روز قیامت آنچه (اموالى) را که نسبت به آن بخل ورزیدند، همانند طوقى در گردنشان مى‏افکنند» (سَیُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ یَوْمَ الْقِیامَةِ).
از این جمله استفاده مى‏شود، اموالى که حقوق واجب آن، پرداخت نشده و اجتماع از آن بهره‏اى نگرفته است و تنها در مسیر هوسهاى فردى و گاهى مصارف جنون آمیز به کار گرفته شده و یا بى‏دلیل روى هم انباشته گردیده، همانند سایر اعمال زشت انسان، در روز رستاخیز طبق قانون «تجسم اعمال» تجسم مى‏یابد. و به صورت عذاب دردناکى در خواهد آمد.
سپس آیه اشاره به یک نکته دیگر مى‏کند، و مى‏گوید: این اموال چه در راه خدا و بندگان او انفاق شود یا نشود بالاخره از صاحبان آن جدا خواهد شد «و خداوند وارث همه میراثهاى زمین و آسمان خواهد بود» (وَ لِلَّهِ مِیراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ).
اکنون که چنین است چه بهتر که پیش از جدا شدن از آنها، از برکات معنوى آن بهره‏مند گردند، نه تنها از حسرت و مسؤولیت آن! و در پایان آیه مى‏فرماید: «خدا از اعمال شما آگاه است» (وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ).
بنابراین، اگر بخل بورزید مى‏داند و اگر در راه کمک به جامعه انسانى از آن استفاده کنید آن را نیز مى‏داند و به هر کس پاداش مناسبى خواهد داد.

[ نظرات / امتیازها ]

وجه مشترک و پیوند این آیه با آیات پیشین، در مسئله آزمون الهی است. امتحان الهی جلوه‏های گوناگونی دارد، خدای سبحان گاهی انسان را با نثار مال، زمانی با ایثار جان و هنگامی در اخلاق و رفتار می‏آزماید. آیات پیشین درباره کسانی بود که از ایثار جان در راه خدا مضایقه کردند و در این آیه سخن از کسانی است که از نثار مال (پرداخت واجبات مالی) در راه خدا استنکاف می‏کنند.
علامه طباطبایی می‏فرماید: چون در دو آیه قبلی مسئله املاء و امهال کافران را مطرح کرد و حال افراد بخیل که مالشان را در راه خدا انفاق نمی‏کنند، شبیه به حال کافران زیرا بخیل هم مانند کافر به جمع مال افتخار می‏کند ، کلام در آیه مورد بحث را به آن مطلب عطف فرمود تا بفهماند که این بخل هم مانند آن املاء درد بی‏درمان بخیل است [ نظرات / امتیازها ]

طوق سنگین اسارت
آیه فوق ، سرنوشت بخیلان را در روز رستاخیز، توضیح مى دهد، همانها که در جمع آورى و حفظ ثروت مى کوشند و از انفاق کردن در راه بندگان خدا، خوددارى مى کنند.
گرچه در آیه ، نامى از زکات و حقوق واجب مالى برده نشده ، ولى در روایات اهلبیت علیهم السلام و همچنین در گفتار مفسران ، آیه به مانعان زکات تخصیص داده شده است و تشدیدهایى که در آیه به چشم مى خورد، نیز دلیل بر این است که منظور انفاق مستحبى نیست .
آیه مى گوید: ((افرادى که بخل مى ورزند و از آنچه خداوند از فضل خود به آنها داده در راه او نمى دهند، تصور نکنند بسود آنها است )) (و لا یحسبن الذین یبخلون بما اتیهم الله من فضله هو خیرا لهم ).
((بلکه (برخلاف تصور آنها) این کار به زیان آنها تمام مى شود)) (بل هو شر لهم ).
سپس سرنوشت آنها را در رستاخیز، چنین توصیف مى کند: ((به زودى اموالى را که در مورد آن بخل ورزیدند، همانند طوقى در گردنشان مى افکنند)) (سیطوقون ما بخلوا به یوم القیامه ).
از این جمله استفاده مى شود اموالى که حقوق واجب آن ، پرداخته نشده ، و اجتماع ، از آن بهره اى نگرفته است و تنها در مسیر هوسهاى فردى و گاهى مصارف جنون آمیز به کار گرفته شده و یا بى دلیل روى هم انباشته گردیده و هیچ کس از آن استفاده نکرده ، همانند سایر اعمال زشت انسان ، در روز رستاخیز طبق قانون ((تجسم اعمال )) تجسم مى یابد و به صورت وسیله عذاب دردناکى در خواهد آمد.
تجسم اینگونه اموال به طوقى که بر گردن مى افتد اشاره به این حقیقت است که انسان تمام سنگینى مسئولیت آنها را تحمل خواهد کرد بدون اینکه از آثار آنها بهره مند گردد، اموال سرشارى که بطور جنون آمیز جمع آورى و نگاهدارى گردد و در خدمت اجتماع نباشد جز زنجیر و زندان ، براى صاحب آن چیزى نیست زیرا مى دانیم بهره گیرى شخصى از مال و ثروت ، حدود معینى دارد و از آنکه بگذرد جز یکنوع اسارت و سنگینى بیهوده نتیجه اى نخواهد داشت مگر این که از برکات معنوى آن برخوردار و در مسیر کارهاى مثبت قرار گیرد.
اینگونه اموال نه تنها در قیامت طوق سنگینى بر گردن صاحبانش خواهد بود بلکه در این دنیا نیز چنین است ، منتها در رستاخیز آشکارا و در اینجا به صورت مخفى تر مى باشد، چه جنون و حماقتى از این بالاتر که انسان مسئولیتهاى فراوان تحصیل ثروت را به اضافه مسئولیتها و زحمات فراوان که براى حفظ و محاسبه و نگهدارى و دفاع از آن لازم است بر دوش کشد، در حالى که هیچ گونه از آن منتفع نگردد آیا طوق اسارت چیزى جز این است ؟!
در تفسیر عیاشى از امام باقر (علیه السلام ) روایت شده که ((هر کس زکات مال خود را نپردازد خدا آن مال را به طوقهایى از آتش مبدل مى کند، سپس به او گفته مى شود کههمانطور که در دنیا به هیچ قیمت ، این اموال را از خود دور نمى کردى اکنون آنها را بردار و به گردن خود بیفکن !))
قابل توجه اینکه : در آیه ، از مال ، تعبیر به ((ما آتاهم الله من فضله )) شده که مفهوم آن این است مالک حقیقى ، اموال و منابع در آمد، خدا است ، و آنچه به هر کس داده شده از فضل و کرم او است ، بنابراین جاى این نیست که کسى از انفاق در راه مالک حقیقى ، بخل بورزد!
بعضى از مفسران ، معتقدند که مفهوم این جمله عمومیت دارد و همه مواهب الهى حتى علم و دانش را شامل مى شود، ولى این احتمال با ظاهر تعبیرات آیه تطبیق نمى کند.
سپس آیه اشاره به یک نکته دیگر مى کند و مى گوید: این اموال ، چه در راه خدا و بندگان او انفاق شود یا نشود، بالاخره از صاحبان آن جدا خواهد شد ((و خداوند وارث همه میراثهاى زمین و آسمان خواهد بود)) (و لله میراث السموات و الارض ).
اکنون که چنین است چه بهتر که پیش از جدا شدن از آنها، از برکات معنوى آن بهره مند گردند، نه تنها از حسرت و مسئولیت آن .
و در پایان آیه مى فرماید: ((خدا از اعمال شما آگاه است )) (و الله بما تعلمون خبیر).
بنابراین اگر بخل بورزید مى داند و اگر در راه کمک به جامعه انسانى از آن استفاده کنید آن را نیز مى داند و به هر کس پاداش مناسبى خواهد داد. [ نظرات / امتیازها ]

و گمان نکنند کسانى که بخل میکنند بآنچه خداوند بآنها داده در اداء حقوقش از فضل خود این براى آنها خیر است بلکه شرّ است بر آنها زود باشد که طوق میکنند آنها را بآنچه باو بخل کردند روز قیامت و مختص بخدا است میراث آسمانها و زمین و خداوند بآنچه عمل میکنید با خبر است

اخبار زیادى از کافى و مجالس شیخ و عیاشى و غیر اینها از ائمّه علیهم السلام رسیده در موضوع زکاة که مانع الزکاة فرداى قیامت افعى دور گردنش طوق زند و او را بگزد تا از حساب خلائق فارق شوند، لکن این اخبار بیان مصداق و مورد نزول آیه را میرساند منافى با اطلاق آیه ندارد شامل جمیع حقوق واجبه مالیه میشود، بلى بخل در مستحبات و لو مذموم است و صفة بخل از صفات ذمیمه است لکن مورد عقوبت نیست

وَ لاٰ یَحْسَبَنَّ اَلَّذِینَ یَبْخَلُونَ گذشت که حسبان گمان بر خلاف واقع است اعم از یقین که جهل مرکّبش گویند یا مظنه در مقابل وهم

بِمٰا آتٰاهُمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ خداوند هر چه بهر که عنایت کند تفضل است زیرا احدى طلب از او ندارد و استحقاق از براى او نیست، در دعاء است کل نعمک ابتداء هُوَ خَیْراً لَهُمْ این منع زکاة و سایر حقوق واجبه بنفع آنها تمام میشود چنین نیست بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ بلکه باعث گرفتارى و عذاب آخرت میشود، بلکه بسا باعث بى ایمان از دنیا رفتن آنها میشود چنانچه در آیات و اخبار اشاره دارد

سَیُطَوَّقُونَ مٰا بَخِلُوا بِهِ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ این یکى از عذابهاى آنها است نه اینکه منحصر باین عذاب باشد چنانچه در آیات دیگر و اخبار در موارد متفرقه بیان فرموده اند

وَ لِلّٰهِ مِیرٰاثُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ کانّه دفع دخل است که گمان کنند بنفع دنیوى آنها تمام میشود این هم توهّم فاسد است باید تمام بگذارند و بروند و مالکیة آنها زایل و تمام منحصرا مملوک حق هستند لِمَنِ اَلْمُلْکُ اَلْیَوْمَ لِلّٰهِ اَلْوٰاحِدِ اَلْقَهّٰارِ مؤمن آیه 16، و مراد از میراث گذاردن و رفتن است

وَ اَللّٰهُ بِمٰا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ خبیر علم بقضایاى خارجیه و وقایع واقعه و علم بجزئیّات است [ نظرات / امتیازها ]

وَ لاٰ یَحْسَبَنَّ اَلَّذِینَ یَبْخَلُونَ بِمٰا آتٰاهُمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَیْراً لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ سَیُطَوَّقُونَ مٰا بَخِلُوا بِهِ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ ، وَ لِلّٰهِ مِیرٰاثُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ اَللّٰهُ بِمٰا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ

بِمٰا آتٰاهُمُ اَللّٰهُ ، هر گونه سرمایۀ مادى و معنوى است این آیه هشدارى دیگر به مؤمنانى است که هنوز وابسته و دلبسته به مال هستند و خصلت بخل دارند، که بخل منافى با جهت حرکت ایمانى و وابستگى به خدا و هدفهاى برتر است و همچنین، منافى با این دید ایمانى است که دیگر سرمایه ها و ثروتها از فضل خداست که در دسترسشان قرار داده نه ملک آنها که هر گونه خواهند در آن تصرف یا ذخیره کنند و بخل ورزند: بِمٰا آتٰاهُمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ

بخل ورزان هم همچون کافرانند، کافران همین که راه تاخت و تازشان و دستشان در راه تجاوز باز است گمان مى کنند به خیر آنهاست، بخیلان همین که دست خود را از دستگیرى دیگران باز مى دارند، آنان را کفر و اینان را بخل از بینش و عاقبت اندیشى باز مى دارد، آنان با گناه و ستم افزایش مى یابند و دچار عذابند، اینان بخلشان چون ریسمان و زنجیرى خواهد شد، هم چنان که بخل چشم و گوششان را از هر بانگى جز اندوختن و انباشتن ثروت و دستشان را از دستگیرى مستمندان و در راه خیر و پایشان را از راه اقدام در حق، مى بندد و غلهایى بر گردن و دستشان زده مى شود

این آیه از آیندۀ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ آنان خبر مى دهد سین سیطوقون و فعل مجهول از باب تفعیل، نزدیکى و تکامل این طوق را مى رساند، بدون اینکه فعل را به فاعل استناد دهد اشعار به وضع طبیعى بخل دارد آیۀ 8 سورۀ یس: إِنّٰا جَعَلْنٰا فِی أَعْنٰاقِهِمْ أَغْلاٰلاً فَهِیَ إِلَى اَلْأَذْقٰانِ فَهُمْ مُقْمَحُونَ از گذشته خبر مى دهد مٰا بَخِلُوا ، اشاره به همان علاقه ها و بستگى به مال است اینها چشمشان از دیدن جهت بقاى مال که همان انفاق است کور شده به جهت فانى آن که نگهدارى است دل بسته اند

البته در عین اینکه سین، تقریب و تأکید را مى رساند، ظهور کامل این سرانجام در روز قیامت است، پس پیش از آنکه محکم و پیچیده شود باید طول وابستگى و بخل را برید و خود را از بستگى به آن نه تصرف و مالکیت به حق در آن آزاد ساخت

با این بینش ایمانى که خدا قدرت تصرف داده این سرمایه هاى حیاتى را در دسترس گذارده و میراث از او و وارث او است و از شما عمل و انفاق: وَ لِلّٰهِ مِیرٰاثُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ اَللّٰهُ بِمٰا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ تا علاقۀ به هر چه، غیر خدا، بند و زنجیر روح و اندیشه نشود مال خواه و ناخواه دست به دست مى گردد و وارث همه مالک الملک است و آنچه بر آنان مى ماند همان طوق دوزخى است این عمیقترین حکمت انفاق است که از سرچشمۀ ایمان و قصد تقرب ناشى مى شود، نه قانون و تحمیل هر انسان آگاهى این را احساس مى کند که در هر انفاق مال و هر چه به آن وابسته است، از بند و قیدى آزاد و رها مى شود این حکمت و تأثیر روانى انفاق ثابت تر و همگانى تر از تعاون و تبادل محبت و رحمت و سامان یافتن زندگى، در مجتمع اسلامى و انسانى است
[ نظرات / امتیازها ]

وَ لاٰ یَحْسَبَنَّ اَلَّذِینَ یَبْخَلُونَ بِمٰا آتٰاهُمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَیْراً لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ جمله «لاٰ یَحْسَبَنَّ » دو طور توضیح شده:1 مپندارند آنهائى که ازروى بخل و دنائت طبعشان از آنچه خداوند ازروى فضل و کرم به آنان عطاء نموده از اموال بخل مى ورزند و گمان مى کنند انفاق نکردن و مال را براى خود نگاه داشتن خوب است براى آنها مشهور این طور جمله را معنى کرده اند،لکن از جماعتى مثل نافع و ابن کثیر و کسائى و ابو عمر نقل شده که آنها بخطاب مى خوانند یعنى تو اى محمد صلّى اللّه علیه و آله مپندار که آنهائى که بخل مى ورزند که بخل براى آنها بهتر باشد،و بنا بر معنى اول آیه در معنى چنین مى شود که باید بخیلان گمان نکنند بخل و انفاق نکردن مالى که خدا به آنها کرامت کرده براى آنها بهتر باشد چنین نیست بلکه بخل ورزیدن براى آنها شرّ است

سَیُطَوَّقُونَ مٰا بَخِلُوا بِهِ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ از کتاب کافى از على بن ابراهیم عن ابیه عن ابن ابى عمیر از عبد اللّه بن مسکان از محمد بن مسلم است که گفته از ابا عبد اللّه علیه السّلام سؤال کردم از قول خداى تعالى «سَیُطَوَّقُونَ مٰا بَخِلُوا بِهِ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ » فرمود اى محمد احدى نیست از آنهائى که نگاه داشتند چیزى از زکات مالشان را مگر اینکه خداى تعالى روز قیامت آن را قرار مى دهد اژدهائى که طوق مى گردد بگردن او و گوشت او را مى درد تا وقتى که از حساب فارغ گردد پس از آن گفت همین است قوله تعالى «سَیُطَوَّقُونَ مٰا بَخِلُوا بِهِ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ » یعنى آنچه را که از زکات بخل کرده و نداده اند

و بروایتى یونس از عبد اللّه بن سنان و او از ابى عبد اللّه علیه السّلام است که گفت رسول خدا فرمود نیست کسى که ذره اى از زکات مالش را منع کند یعنى ندهد نخل خرما باشد یا زراعت یا کرم یعنى مو انگور مگر اینکه خداى تعالى خاک زمینش را از هفت طبقه زمین طوق مى گرداند بگردنش تا روز قیامت و اخبار و احادیث به این مضامین بسیار رسیده که گناه مانع زکات بسیار است و از گناهان کبیره بشمار مى رود

وَ لِلّٰهِ مِیرٰاثُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ اَللّٰهُ بِمٰا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ مخصوص بخدا و براى او است میراث آسمانها و زمین شاید اشاره به این باشد که مال در دست شما عاریه است و مالک حقیقى آن خدا است و تشبیه بارث براى این باشد که مالى که بدست شما است و پس از مرگ شما بازگشت بخدا که صاحب آنست مى نماید و در این چهار روزه دنیا براى امتحان در تصرف شما گذارده و از شما گرفته خواهد شد و خدا به آنچه شما در مال امانتى او تعالى عمل مى کنید آگاهست [ نظرات / امتیازها ]

وَ لاٰ یَحْسَبَنَّ اَلَّذِینَ یَبْخَلُونَ بِمٰا آتٰاهُمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَیْراً لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ خداى سبحان، پس ازآن که [مؤمنان را] پیش تر به ایثار جان تشویق کرد، اینک به بذل مال ترغیب مى کند مراد آیه، کسانى است که از دادن زکات و خمس که واجب است خوددارى مى کنند و نه کسانى که از دادن صدقۀ مستحب ممانعت مى نمایند؛ زیرا عذاب شدیدى که آیه بدان دلالت دارد، مترتّب بر ترک واجب است و نه بر ترک مستحب

برخى گفته اند: مراد آیه، کسانى است که نام محمّد صلّى اللّه علیه و آله و ویژگى هاى او را که در تورات و انجیل آمده، پنهان مى کنند برخى گفته اند: مراد هرکسى است که از آموزش علم خویش به آنانى که بدان نیاز دارند، خوددارى کند؛ لکن متبادر از آیه، بخل ورزیدن به مال است و نه به علم و به این موضوع، سخن خداوند اشاره دارد: سَیُطَوَّقُونَ مٰا بَخِلُوا بِهِ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ ؛ در روز قیامت آنچه را در بخشیدنش بخل مى ورزیدند چون طوقى بر گردنشان خواهندآویخت این جمله، تفسیر جملۀ «هُوَ شَرٌّ لَهُمْ » مى باشد تطویق در اینجا کنایه از شدّت عذاب است؛ به سان این سخن خداوند: «روزى که در آتش جهنّم گداخته شود و پیشانى و پهلو و پشتشان را با آن داغ کنند»

ثروتمند، وکیل است، نه مالک خداوند متعال در چندین آیه، به بخشش و انفاق تشویق و در بسیارى از آنها اشاره کرده است که اموال، ملک دارندۀ آن نیست، بلکه ملک خداست؛ [تنها] انسان برآن امین است و اجازه دارد که با رعایت حدود مشخصى، در آن تصرّف کند و از این حدود فراتر نرود؛ به سان وکیلى که در تمامى تصرّفات باید از خواستۀ موکّل خود پیروى کند از جملۀ این آیات، همین آیۀ: «یَبْخَلُونَ بِمٰا آتٰاهُمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ » است و نیز آیۀ 77 سورۀ قصص: «وَ اِبْتَغِ فِیمٰا آتٰاکَ اَللّٰهُ اَلدّٰارَ اَلْآخِرَةَ » و آیۀ 47 سورۀ یس: «أَنْفِقُوا مِمّٰا رَزَقَکُمُ اَللّٰهُ » و آیات دیگر

در حدیث قدسى آمده است: «مال، مال من است، توانگران وکیلان من هستند و تنگدستان عائلۀ من پس کسى که مال مرا به عائلۀ من نبخشد، او را وارد جهنّم خواهم کرد و هیچ باکى هم ندارم» روشن ترین آیه در این باره، آیۀ 7 سورۀ حدید است: «وَ أَنْفِقُوا مِمّٰا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفِینَ فِیهِ ؛ به خدا و پیامبرش ایمان بیاورید و از آن مال که به وراثت به شما رسانده است، انفاق کنید» و «جعله خلیفة»؛ یعنى او را جانشین خود قرار داد [ نظرات / امتیازها ]