کلمه «ذرء» به معناى آفریدن است. [ نظرات / امتیازها ]

خداى تعالى نیز مشیتش تعلق گرفت به اینکه در زمین موجودى خلق کند تمام عیار و کامل از هر جهت به نام انسان تا او را بندگى نموده و بدین وسیله مشمول رحمتش شود، و لیکن اختلاف استعداداتى که در زندگى دنیوى کسب مى‏شود، و اختلافى که در تاثیرات هست نمى‏گذارد تمامى افراد این موجود (انسان) در مسیر و مجراى حقیقى خود قرار گرفته و راه نجات را طى کند، بلکه تنها افرادى در این راه قرار مى‏گیرند که اسباب و شرایط برایشان فراهم باشد، اینجاست که غرض خداى تعالى هم مانند آن نجار و زارع به دو اعتبار متعدد مى‏شود، و صحیح است بگوییم: براى خداى تعالى غایتى است در خلقت انسان- مثلا- و آن این است که رحمتش شامل آنان گشته و همه را به بهشت ببرد، و غایت دیگرى است در خلقت اهل خسران و شقاوت، و آن این است که ایشان را با اینکه براى بهشت خلق کرده به دوزخ ببرد، ولى غایت اولى غایتى است اصلى، و غایت دوم غایتى است تبعى و ضرورى، و در هر جا که مى‏بینیم سعادت سعید و شقاوت شقى مستند به قضاى الهى شده باید بدانیم که آن دلیل ناظر به نوع دوم از غایت است، و معنایش این است که خداى تعالى از آنجایى که مال حال بندگان خود را مى‏داند و از اینکه چه کسى سعید و چه کسى شقى است همین سعادت و شقاوت مورد اراده او هست، لیکن اراده تبعى نه اصلى.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

این قسمت از آیه شریفه «لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها» اشاره است به اینکه دوزخیان کسانى هستند که استعداد براى وقوع در مجراى رحمت الهى در آنان باطل گشته، و دیگر در مسیر وزش نفحات ربانى قرار نمى‏گیرند، و از مشاهده آیات خدا تکانى نمى‏خورند، گویا چشم‏هایشان نمى‏بیند، و از شنیدن مواعظ مردان حق متاثر نمى‏گردند تو گویى گوش ندارند، و حجت‏ها و بیناتى که فطرتشان در دلهایشان تلقین مى‏کند سودى به حالشان ندارد و یا گویى دل ندارند.
البته هیچ عقل و گوش و چشمى در عمل خود فاسد نمى‏شود، چون همانطور که قرآن فرموده: «لا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ» (روم/30) در خلقت خدا تغییر و تبدیلى رخ نمى‏دهد، مگر اینکه همین تغییر و تبدیل هم به دست خود خداى تعالى انجام شده و خود از باب خلقت باشد، و لیکن آیه شریفه «ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یَکُ مُغَیِّراً نِعْمَةً أَنْعَمَها عَلى‏ قَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ» (انفال/53) صریحا اعلام مى‏دارد به اینکه خداى تعالى نعمتى را که به قومى داده پس نمى‏گیرد، مگر آنکه خود آنان باعث زوال و دگرگونى آن شوند.
پس این نفهمیدن و ندیدن و نشنیدن دوزخیان از چیست؟ جواب این است که گر چه بطلان استعداد و فساد عمل دل‏ها و چشم‏ها و گوش‏هاى ایشان مستند به خداى تعالى است، الا اینکه خداى تعالى این کار را به عنوان کیفر عمل‏هاى زشت ایشان کرده، پس خود آنان سبب شدند که با تغییر راه عبودیت نعمت خدا را تغییر دادند، خداوند هم مهر بر دل‏هایشان نهاده و دیگر با این دل‏ها آنچه را که باید بفهمند نمى‏فهمند، و پرده بر چشم‏هایشان کشیده و دیگر با این چشم‏ها آنچه را که باید ببینند نمى‏بینند، و سنگینى را بر گوش‏هایشان مسلط کرده و دیگر با این گوش‏ها آنچه را که باید بشنوند نمى‏شنوند، و همه اینها نشانه این است که ایشان راه به دوزخ مى‏برند. [ نظرات / امتیازها ]

جمله «أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ» نتیجه بیان سابق و شرح حال جهنمیان است، آنچه را که مایه امتیاز انسان از سایر حیوانات است از دست داده‏اند، و آن تمییز میان خیر و شر، و نافع و مضر در زندگى سعید انسان، به وسیله چشم و گوش و دل است. و اگر در میان همه حیوانات بى‏زبان به انعام تشبیه شدند با اینکه اینگونه اشخاص خوى و خصال درندگان را نیز دارا هستند، براى این است که در میان صفات حیوانیت تمتع به خوردن و جهیدن که خوى انعام است مقدم‏تر نسبت به طبع حیوانى است، چون جلب نفع، مقدم بر دفع ضرر است، و اگر در انسان قواى دافعه و غضبیه نیز به ودیعه سپرده شده باز بخاطر همان قواى جاذبه شهویه است، و غرض نوع انسان در زندگى حیوانیش اول به تغذى و تولید مثل تعلق مى‏گیرد، و سپس براى حفظ و تحصیل این دو غرض، قواى دافعه را اعمال مى‏کند، پس آیه مورد بحث از نظر مفاد نظیر آیه «وَ الَّذِینَ کَفَرُوا یَتَمَتَّعُونَ وَ یَأْکُلُونَ کَما تَأْکُلُ الْأَنْعامُ وَ النَّارُ مَثْوىً لَهُمْ» (محمد/12) است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

جمله «أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ» نتیجه کلام قبلى و بیان حال دیگرى است براى آنان، و آن این است که حقیقت غفلت همان است که ایشان دچار آنند، چون غفلتى است که مشیت خداى سبحان مساعد آن است، و مشیت خدا با مهر زدن بر دل‏ها و چشم‏ها و گوش‏هایشان، ایشان را به آن مبتلا کرده، و معلوم است که غفلت ریشه هر ضلالت و باطلى است‏. [ نظرات / امتیازها ]

در تفسیر قمى (ج 1 ص 249) در روایتى که ابى الجارود از حضرت ابى جعفر (علیه السّلام) نقل کرده آمده که آن حضرت در ذیل جمله «لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها» فرمود: خداوند مهر بر دل‏هایشان زده و دیگر تعقل نمى‏کنند، و در معناى «وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ» فرمود: بر چشم‏هایشان پرده‏اى است مانع از هدایت «لا یُبْصِرُونَ بِها» و دیگر راه هدایت را نمى‏بینند «وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها» خداوند در گوش‏هایشان ثقلى قرار داده که هرگز نداى هدایت را نمى‏شنوند. [ نظرات / امتیازها ]

در الدر المنثور (ج 3 ص 147) است که حکیم ترمذى و ابن ابى الدنیا در کتاب مکائد الشیطان و ابو العلى و ابن ابى حاتم و ابو الشیخ و ابن مردویه همگى از ابى درداء روایت کرده‏اند که گفت: رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: خداوند جن را بر سه صنف آفرید، یک صنف مارها و عقربها و حشرات زمین و صنف دیگر مانند باد در هوا هستند، و صنف سوم طایفه‏اى هستند که ثواب و عقاب دارند، و خداوند آدمیان را نیز بر سه صنف آفرید، یک صنف بهائم را مى‏مانند و خداوند در حقشان فرمود: «لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ» و جنس دیگرى اندامشان اندام آدمى است ولى ارواحشان ارواح شیاطین است، صنف سوم مردمى هستند که در روز قیامت- که هیچ سایه‏اى جز سایه خدا نیست- در زیر سایه خدا قرار دارند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

یک وقت است که در همین مناسبات فرهنگی و برخوردها و مباحثه‌ها آدم اینطور تعبیر می‌کند این درست نیست بحثهای علمی تا آخرین بار انسان باید حرفهایشان را گوش بدهد مثل اینکه خود ائمه (علیهم السلام) در آن احتجاجاتی که مرحوم طبرسی (رضوان الله علیه) نقل کرد در کنار حرم مطهر در کنار کعبه مکرمه تا آخرین بار همان بحثهای علمی را داشت یک وقت سخن از دعوت و تبلیغ است نه سخن از مناظره و احتجاجات در سخن از تبلیغ آن هم اول دعوت به حکم مبرهن است موعظه حسنه است جدال احسن است و مانند آن از آن به بعد اگر کسی خواست آیات الهی را بر آنها تلاوت بکند خب همین حرفها را تلاوت می‌کند و بیانش هم این است که ملکوت شما این است و اگر نه سخن از تبلیغ نیست یا سخن از تبلیغ هست ولی سخن از نشر آیات نیست نه اینطور تعبیر ندارد آیه سورهٴ مبارکهٴ انعام حاکم است فرمود شما در مناظارت اگر بخواهید سب بکنید خب آنها هم سب می‌کنند ﴿وَ لا تَسُبُّوا الَّذینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللّهِ﴾ شما به این بتهای بت پرستها بد نگویید خب انها هم برمی‌گردند به معبود شما بد می‌گویند ﴿وَ لا تَسُبُّوا الَّذینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللّهِ فَیَسُبُّوا اللّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ﴾ یک وقت است نه سخن از تبلیغ است و قیام است و مبارزه است نه مناظره آن گاه نوبت به ﴿أُفِّ لَکُمْ و لِما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللّهِ﴾ هم می‌رسد آنگاه تبر گرفتن و جعلهم جذاذا الا کبیرهم هم می‌رسد و مانند آن همین سورهٴ مبارکهٴ انعام که در مکه نازل شد و فرمود شما بت بت پرستها را بد نگویید این در مقام احتجاج است وگرنه وقتی که حکومت اسلامی فاتح شد و جنگی شد و وارد مکه شدند فرمود که همه این بتها را از کعبه و بالای کعبه و درون کعبه به دور بیندازید و بخشی از این بتها را هم در آن باب بنی شیبه در آنجا دفن کردند بعد هم گفتند مستحب است حاجی‌ها و معتمر‌ها وقتی وارد حرم مطهر می‌شوند از باب بنی شیبه وارد بشوند که روی این بتها پا بگذارند البته الان در کنار مسجد یک دری هست به نام بنی شیبه ولی آن باب معروف نیست برای اینکه آن فاصله بین باب و کعبه خیلی کم بود الان این فاصله خیلی است ولی سر اینکه فرمودند مستحب است در اسلام وقتی حاجی یا معمتر وارد حرم مطهر می‌شود از باب بنی شیبه وارد بشود برای اینکه روی اینها پا بگذارد یک وقت است سخن از جنگ است و جهاد است و مبارزه است کار ﴿فَجَعَلَهُمْ جُذاذًا إِلاّ کَبیرًا لَهُمْ﴾ هست کار دفن در باب بنی شیبه هست روی آن پا گذاشتن هست و مانند آن یک وقت است نه بحث در مناظره‌های فرهنگی و استدلالها و محاجه است آن فقط ﴿ادْعُ إِلی سَبیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ و الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ و جادِلْهُمْ بِالَّتی هِیَ أَحْسَنُ﴾ است [ نظرات / امتیازها ]

خداوند بارها در قران وقتی به صفات و خصوصیات انسانها اشاره می کند می فرماید :
اکثر هم لایعقلون
اکثر هم جاهلون
اکثرهم لایتفکرون و ...
و این نشان از این دارد که تنها عده قلیلی اهل خرد و تعقل هستند و همین عده هم از رستگاران و برترین ها هستند .

[ نظرات / امتیازها ]

در قرآن می‌فرماید:«آنها قلب‌هایی دارند که با آنها نمی‌فهمند و چشم‌هایی که با آنها نمی‌بینند».(سوره اعراف، آیه 1

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

1 - دل انسان باید در دنیا قابلیت درک ودریافت آگاهی آخرت را پیدا کند
2- یَفْقَهُونَ باید قبل از مرگ صورت بگیرد نه بعد از مرگ
3- یُبْصِرُونَ بِها هم مربوط به دیدن دنیا میشود هم رویت آخرت (کسی که در دنیا کور باشد قطعا در آخرت هم کوراست )
نکته بسار بسیار مهم در این آیه این است که ما بدنیا آمده ایم تا برای آخرت نور و ابزار بینائی مربوط به آن عالم را در دنیا کسب نماییم واگر کور بمیریم خیلی حیف است و در روز حسرت یا قیامت خیلی حسرت میخوریم که چر چشم آخرتی در دنیا کسب نکردیم زیرا دنیا رحمی است برای آخرت همانطوری که برزخ رحمی است برای قیامت وما ازدنیا به برزخ متولد میشویم
من اعمی فی هذه دنیا وفی الاخره اعمی

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

منظور از الحاد در اسماء خدا این است که الفاظ و مفاهیم آن را تحریف کنیم، یا او را به اوصافى توصیف نماییم که شایسته آن نیست، همانند مسیحیان که قائل به تثلیث و خدایان سه گانه شده اند، و یا این که صفات او را بر مخلوقاتش تطبیق نماییم [ نظرات / امتیازها ]

منظور از «اسماء حسنى»، صفات مختلف پروردگار است که همگى نیک و همگى «حُسنى» است [ نظرات / امتیازها ]

در اعتقادات یهود خداوند متعال اقوام غیر یهود را مانند چهار پایان به جهت بهره کشی قوم یهود خلق نموده و این اعتقاد و قوم برگزیده دانستن خود در این قوم پایه ای برای سر پیچی آنان از دستورات الهی بسیاری گردیده . بطوری که کلیه دستورات مانند. حرام بودن ربا نزول و خونریزی و ... که مقرر گردیده . در نظر آنان که دیگر اقوام را انسان نمی بینند . در رابطه آنان با دیگر اقوام کاملا آزاد است . بااین استدلال نیاز آنان به کشاندن دیگر جوامع به خصلتهای مشخص چهار پایان امری لازم بوده که به انجام رسیده . و نماد موفقیت آنان قریب 26 سال پیش در وال استریت با مجسمه 3200 کیلویی از جنس برنز با نام گاو خشمگین نصب گردیده و هم اکنون نیز موجود است . و این گاو نماد خوش بینی به اقتصاد معرفی می گردد ، بطوری که در کل دنیا خوش بینان به اقتصاد خود را گاو خطاب می کنند . و جای تاسف است که نماد خود را در اقرار افراد هم گنجانده اند . و این در حالی است که ظاهر این گاو خشمگین و آماده جنگیدن است. چگونه خوش بینی اقتصاد را به عصبانیت و آماده مبارزه بودن گره بزنیم جز اینکه بگوییم ای انسان از وضع موجود خود هر چه که هست عصبانی باش . فقیری ،ثروتمندی راضی نباش خشمگین باش و برای بدست آوردن تکه ای بزرگتر از هر چه که هست همواره بجنگ . آری القای ظاهر این گاو به بینند گان خود چنین خصلتی می باشد . حال به درون خود توجه کنیم آیا این گاو در درون بیشتر نسل بشر در این زمان مشغول نجوا نمی باشد . پس چگونه با این خصیصه در وجود خود قوم یهود را تقبیح کنیم که 3200 سال پیش گوسااله سامری را مورد پرستش قرار دادند . و این در حالی بود که انسجام خود را از دست نداده بودند . اما ما گوساله وال استریت را به درون وجود خود برده و می پرستیم . و با خصیصه موجود در این گوساله اخلاقی متفرق کننده هم پیدا نموده ایم . پس باید اعتراف نمود دراین عصر که ما زندگی می کنیم . قوم یهود که اقتصاد جهان در دستان آنان می باشد . به هدف خود نائل گردیده اند. و این هدف را با دقت در زندگی چهار پایان و متوجه شدن به بی توجهی آنان به دیگر همنوعان خود و توجه بسیار به امیال مادی خود متوجه شده اند . بطوری که اگر چند صد گاو چند صد کیلویی که بسیار قوی هم بوده و همواره در یک گله در کنار هم قرار دارند . به نوبت شروع به ذبح نمودن توسط قصابی نحیف کنیم .مشاهده خواهیم کرد دیگر گاوها در حالی که به چرای خود مشغولند و در حال که مانند کر و کور و لالها صدای و تصویر همنوعان خود را که ذبح می شوند می بینند ،اما به عاقبت خود نمی اندیشند. و با بی توجهی حتی زبان به اعتراض باز نمی کنند. چه رسد به حمایت از همنوع با توان بالایی که می توانند بصورت فیزیکی اعمال کنند . بااین تصویر . ذکر شده ببینید در اقتصاد امروز چگونه خصلتهای چهار پایان ترویج داده می شود. البته برای دیگر اقوام غیر یهود . و این ادعا در آیات 99 تا 103 سوره آل عمران مشهود است . در ضمن در پروتکل بزرگان صهیون هم همینطور و نیز در عملکردشان هم به وضوح می توان دید برای نوع بشر توجه به منافع فردی به همراه آزادی منحط تجویز می کنند . اما در مقابل برای خود حتی نام مدرسه ها را نیز اتحاد می نامند . ونیز کمک به یهودیان فقیر را امری واجب می دانند در صورتی که برای ما بقی اقوام مراجعه به بانک و اخذ وامها با بهره سنگین را تجویز می کنند و تورم را موتور محرک این اوضاع قرار داده اند . حال ببینیم جوامع از بلایی که بی توجه به دشمنی یهود به سر خود آورده اند به اولئک کالانعام رسیده اند یاخیر . حال چطور بل هم اضل ؟دقت کنید در چهار پایان توجه به منافع خود بدون توجه به منافع دیگران به وضوح مشاهده می شود. اما ضربه زدن به همنوع برای منفعت بیشتر. مانند خصلتهایی چون زیر آب زنی ، تقلب ، کلاه برداری ،کم فروشی و ... دیده نمی شود وهمچنین در چهار پایان غرایض شهوانی با جلوگیری از انعقاد نطفه همراه نیست تا برای لذت بیشتر نسل خود را به مخاطره اندازد. ولی این موارد در اثر استفاده نادرست از قوه تعقل در انسان دیده می شود . که رفتن به سوی بل هم اضل را به وضوح می توان در جوامع امروزبشری مشاهده نمود. حال برای اصلاح باید در خصلتهای زنبور عسل دقت نمود . و درس انسانیت گرفت. این موجود الهی با وجود ضعف جسمی نسبت به انسان ، با ایثارو اتحاد خود در حراست از کل کندو و ملکه به محافظت بر می خیزند . به شکلی که تک تک افراد خود را فدای کل کندو می کنند . بطوری که هیچ انسان قوی هیکلی توانایی نزدیک شدن به کندو بدون تجهیزات لازم را ندارد . و این در حالی است که نه نیش یک زنبور اثر مهمی بر جان انسان دارد نه وزن اندک اون موجود توانی برای مقابله با انسان اما اتحاد و از خود گذشتن آنها موجب ورود تعداد زیادی نیش در اندکی از زمان به انسان می شود . که در این صورت می تواند موجبات مرگ را برای هر بنیه قوی بشری را فراهم کند . پس باید به نامهای جانوران و خصلتهای عنوان شده در قر آن به دقت نگریست . و درس گرفت . و دانست چگونه خصلتهای چهار پایان را در نسل بشر قوم یهود به کمک کفار تزریق نموده. و با درس گرفتن از زنبور عسل ابتدا به سوی انسانیت و جامعه انسانی حرکت کرد تا بتواند چامعه دینی در چنین بستری رشد و نمو پیداکند . و این مورد را به جرئت می توان مانع ظهور قائم (عج) نامید. پس باید به جد در ایجاد اتحاد و توجه به حقوق از مجرای دستورات قر آن و اهل بیت کوشید. ان شاء الله [ نظرات / امتیازها ]

معنای آفریدن برای ذَرَأ ، مفسران را با یک مسأله دشوار کلامی مواجه کرده است که چرا قرآن میگوید »بسیاری از جنیان و انسانها برای دوزخ آفریده شده اند«؟ این معنا، مفسران را ناگزیر کرده است تا ذیل آیه مذکور سطور متعددی را به ارائه ادله برای صحت چنین معنایی اختصاص دهند:

شیخ طوسی حرف لام در »لجهنم« را لام عاقبت میداند، به این معنا که اهل شقاوت به سبب کاربست نادرست اختیار خود و نیز کردار ناشایست به چنین عاقبتی گرفتار آمدهاند بنابراین میتوان گفت که ایشان برای جهنم آفریده شدهاند.
با اینحال ابن عاشور لام را لام عاقبت نمیداند بلکه آن را دال بر معنای تعلیل دانسته است. همچنین از نظر وی در این آیه، مجاز به علاقه مسبَّبیه به کار رفته است و واژه جهنم بر معنای اصلی خود دلالت ندارد. به بیانی دیگر در آیه مسبب یعنی جهنم ذکر شده است اما سبب یعنی اعمالی که باعث دخول در جهنم میشود، قصد شده است زیرا آفرینش کثیری از مخلوقات بخاطر آبادانی جهنم معنا ندارد.
از نظر مجمع البیان نیز آیه خبر از علم الهی درباره اهل شقاوت میدهد که بنا بر آن، چنین افرادی ایمان نخواهند آورد و عاقبت ایشان به دوزخ ختم خواهد شد.
المیزان با ذکر مثال نجاری که هدف اصلی وی ایجاد یک درب است اما به تَبَعِ آن مقداری از چوبها نیز ضایع میشود و یا مثال کشاورزی که هدف اصلی او برداشت گندم است اما به ناچار پارهای از بذرها نیز خراب میشود، معتقد است که در آیه نیز از غایت تبعی و ناگزیرِ خلقت سخن گفته میشود و در آیاتی مانند: إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَ لِذلِکَ خَلَقَهُمْ )هود/119)به غایت اصلی خلقت اشاره میشود.

افزون بر این لازم است اشاره شود که برخی مفسران مانند فخررازی مفهوم جبر را برداشت کردهاند. وی اشاره میکند که: خداوند در آیه فوق تصریح میکند که بسیاری از جنیان و انسانها برای دوزخ آفریده شدهاند. بنابراین اگر ایشان جهنمی نشوند علم الهی به نادانی بدل میشود و گزارش راستِ خداوند دروغ میگردد و چون این امور ناشدنی هستند ملزومات آنها نیز محال خواهد بود و به تبع بسیاری از جنیان و انسانها باید به ناچار داخل در جهنم شوند. نقد کلی به این گونه تفاسیر آن است که با پیش فرضهای کالمی به تفسیر آیات می پردازند و در نتیجه پارهای توجیهات تکلف آمیزی لغوی و کالمی به دست میدهند. برای مثال وقتی ابن عاشور از مجاز به کار رفته در آیه یاد میکند سخن خود را بر ادله کالمی مبتنی میسازد و یا تفسیر المیزان با تکیه بر رویکرد کالمی خود، آیه 179 اعراف
را حاکی از غایت تبعی خلقت و آیه 119 هود را دال بر غایت اصلی خلقت دانسته است. از سوی دیگر، مؤلف المیزان قید »کَثیراً« را در آیه کامالً نادیده گرفته است چرا که با تکیه بر همان مثال نجار یا کشاورز، اگر غایت فرعی یا تبعی آفرینش، دوزخ باشد معنا ندارد که بسیاری از جنیان و انسانها برای جهنم و شمار اندکی از ایشان برای رحمت و سعادت آفریده شوند بلکه در آن صورت، عکس این معنا صحیح خواهد بود. در باب تفسیر ارائه شده از سوی فخر رازی نیز ناگفته پیداست که چنین تفسیری از
آیه، مشکلات کلامی فراوانی پیش روی ما مینهد. چنانچه این معنا از آیه با مفهوم آیات زیر در تعارض کامل قرار میگیرد: إِنَّ اللَّهَ ال یَظْلِمُ النَّاسَ شَیْئاً وَ لکِنَّ النَّاسَ أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ)یونس/44،)إِنَّا هَدَیْناهُ السَّبیلَ إِمَّا شاکِراً وَ إِمَّا کَفُوراً )انسان/3،)فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها )روم/30،)إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَ لِذلِکَ خَلَقَهُمْ )هود/119،)وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِالَّ لِیَعْبُدُونِ )ذاریات/56.)

دیدیم که عموم مفسران مسلمان ذیل آیه 179 سوره اعراف، مفهوم خلقت را برای واژه »ذَرَأ« پیشنهاد دادهاند و حاصل این معنا یعنی عبارت »بسیاری از جنیان و انسانها را برای دوزخ آفریدهایم« با مضمون دستهای دیگر از آیات در تعارض قرار میگیرد. از این رو مفسران، آیه را به معرکه آراء و اقوال کلامی خود بدل کردهاند تا این تعارض فرضی را برطرف سازند. با اینهمه مفسران در مقام متکلمانی ماهر آنچنان بر اثبات نظرگاه کلامی خود و تحمیل آن بر آیه 179 اعراف متمرکز شدهاند که مغز و مخ آیه را یکسره فراموش کردهاند. به تعبیر دیگر اگر به کاربست واژه و مطالعه تطبیقی آن در متون مقدس یهودی- مسیحی توجه جدی داشته باشیم بدون تردید به معنای پراکندن یا غربال کردن برای واژه و
به تَبَع، مفهوم استعاری آیه دست مییابیم و از این رهگذر به فهم مخاطبان نخستین متن نزدیکتر میشویم.

بنابر آنچه گذشت، آیه 179 سوره اعراف یک گزاره کلامی را صورتبندی نمیکند بلکه حقیقتی انتزاعی را که عبارت است از جدا کردن انسانهای سره از ناسره به صورت استعاری بیان میکند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]