1- کسانى که دیروز به پیامبر و قرآن تهمت مى‏ زدند، امروز که در تنگنا قرار گرفته‏ اند ایمان مى‏ آورند ولى چه سود؟ «و قد کفروا - و یقذفون»
2- کفّار از پیامبر و قرآن، شناخت روشنى نداشتند؛ تهمت‏هاى آنان مانند تیر انداختن در تاریکى و پرتاب از راه دور بود. «یقذفون بالغیب من مکان بعید»

1- هر کافرى در لحظه‏ ى احساس خطر ایمان مى‏ آورد ولى چه سود. (ایمان انتخابى ارزش دارد نه اضطرارى.) «اخذوا من مکان قریب - قالوا آمنّا»
2- مرگ هر جا که آمد فوراً انسان را مى‏گیرد. «مکان قریب»
3- عقوبت مشرکان از همین دنیا آغاز مى‏شود. «مکان قریب»
4 - برگشت به دنیا و جبران گذشته‏ها راهى دور و ناممکن است. «مکان بعید»

جزع و فزع و استمداد مشرکان، مشکلى از آنان حل نمى‏ کند. «فزعوا فلا فوت» مشرکان پناهگاهى ندارند.

کلمه‏ ى «تناوش» از «نوش» به معناى گرفتن چیزى به آسانى است.
در تفاسیر شیعه و سنّى روایاتى آمده است که رسول اکرم صلى الله علیه وآله این آیات را به خروج سفیانى به هنگام قیام حضرت مهدى علیه السلام تفسیر کرده‏اند که خداوند از نزدیک‏ترین مکان، آنان را نابود مى‏کند.
مراد از «مکان قریب» دنیا و «مکان بعید» آخرت است.

در این آیات تا آخر سوره، سیمایى از وضع دلخراش جان دادن مشرکان ترسیم شده است.

ابن مسعود که یکى از اصحاب پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله است مى‏گوید: در مکّه 360 بت بود که پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله در روز فتح مکه یکى را پس از دیگرى به زمین مى‏انداخت و این آیه‏ ى شریفه را مى‏خواند: «قل جاء الحقّ...»(523)
سؤال: با آمدن قرآن و پیامبر حقّ، چرا باز هم باطل پا برجاست؟
پاسخ: حاکمیّت منطقى و علمى، غیر از حاکمیّت عملى و اجرایى است، آن چه مربوط به خداست، فرستادن حقّ است و آن چه مربوط به ماست عمل و اجراى حقّ است که چنین نکردیم. آرى، سلامتى بیمار، به نسخه‏ى صحیح و مصرف دارو وابسته است که یکى وظیفه‏ى پزشک است و دیگرى وظیفه‏ى بیمار.

توضیح : 523) تفسیر مجمع البیان.

(سرانجام) میان آنان و آن چه مى‏خواستند جدایى افتاد، همان گونه که از دیر باز با امثال ایشان چنین شد، زیرا آنان در شک و تردید سختى بودند.

در حالى که پیش از این به آن کفر ورزیدند و از دور دست‏ها تیر در تاریکى مى‏انداختند. (و به پیامبر اسلام تهمت‏ها مى‏زدند.)

(و در آن حال) گویند: به او ایمان آوردیم و کجا این دست‏یابى به ایمان از راه دور (که توان بر انجام عمل صالحى ندارند) به سودشان خواهد بود.

برخى از اهل کتاب و مشرکان، از پیامبر خواستند که خدایت را براى ما معرفى کن؛ این سوره که به منزله شناسنامه خداوند است، نازل شد و خداوند را از داشتن پدر و مادر یا فرزند و همسر و یا شبیه و شریک، پاک و منزه دانست.
این سوره شامل خالص‏ترین عقاید توحیدى است، از این رو سوره توحید و اخلاص نام گرفته است.
در فضیلت این سوره، روایات بسیارى وارد شده است که به برخرفى کن؛ این سوره که به منزله شناسنامه خداوند است، نازل شد و خداوند را از داشتن پ%Dود بخوانید و پس از آن بگویید: «کذلک اللّه ربّى: پروردگار من چنین است.»
به گفته روایات، این سوره در اهمیّت، به منزله یک سوم قرآن است. یک بار تلاوت آن، برابر تلاوت یک سوم قرآن و دوبار تلاوت آن، معادل دو سوم و سه بار تلاوت آن برابر تلاوت کل قرآن است.
رسول خداصلى الله علیه وآله فرمود: سوره توحید مثل على بن ابى‏طالب است که هر کس او را قلباً دوست دارد یک سوم ایمان را داراست و هر کس با قلب و زبان دوست بدارد دو سوم ایمان را دارد و هر کس با قلب و زبان و اطاعت در عمل، همراه او باشد ایمانش کامل است.
تلاوت این سوره به عنوان یکى از تعقیبات نماز به شمار آمده و در روایات مى‏خوانیم: هرکس تلاوت آن را بعد از هر نماز ترک نکند، خداوند خیر دنیا و آخرت را به او مى‏دهد و او و والدین و فرزندانش را مى‏آمرزد.
امام سجادعلیه السلام فرمود: چون خداوند مى‏دانست که در دوره آخر الزمان گروهى دقیق و عمیق خواهند آمد، سوره توحید و شش آیه اول سوره حدید را نازل فرمود.
تلاوت این سوره به شش سمت، سبب حفظ شدن انسان از خطرات و ایمن شدن از حوادث مى‏گردد.(249)248) مجموع روایات در تفسیر نور الثقلین، (ج 5، ص 699 - 715) آمده است.
249) مصباح کفعمى، ص 246.

این سوره نوزده آیه دارد و در مکّه نازل شده است.
نام سوره برگرفته از آیه دوم است که اشاره به خلقت انسان از علق (خون بسته) دارد.
این سوره، اولین سوره‏اى است که بر پیامبر نازل شده و سیاق آیاتش چنان به هم ارتباط دارد که مى‏توان گفت تمام سوره یکباره نازل شده است.(15)
این سوره نظیر سوره‏هاى سجده، فصلت، نجم داراى سجده واجب است که به عقیده شیعه در نماز نباید خوانده شود و خواندن آنها در حال حیض یا جنابت ممنوع است.
15) تفسیر المیزان.

این سوره هشت آیه دارد و در مکّه نازل شده است.
نام سوره برگرفته از آیه اول است و به معناى انجیر مى‏باشد.
محور سوره، کیفر و پاداش انسانها در قیامت است، امّا مطلب را از راه آفرینش انسان‏ها در بهترین صورت و دو گروه شدن آنان بر مبناى ماندن بر فطرت پاک الهى و یا خروج از آن و سقوط به پایین‏ترین درجات انسانیّت، بیان مى‏کند که این اختلاف در انتخاب، موجب اختلاف در کیفر و پاداش الهى مى‏شود. و طبیعتاً حکمت اقتضا مى‏کند که دو گروه یکسان دیده نشوند.