113) مراد به «الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ» کفار و مشرکین عرب هستند که پیرو کتابى نبودند. [ نظرات / امتیازها ]

113) از کسانى که اهل کتابند و به احکام کتابى که خدا برایشان فرستاده عمل مى ‏کنند، توقع نمی ‌رود که چنین سخنى بگویند با اینکه همان کتاب، حق را برایشان بیان کرده است. {وَ هُمْ یَتْلُونَ الْکِتابَ}

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

114) از ظاهر سیاق برمى ‏آید که منظور از این ستمکاران کفار مکه ‏اند و جریان مربوط به قبل از هجرت است، چون این آیات در اوائل ورود رسول خدا(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) به مدینه نازل شده است. {وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ ...} [ نظرات / امتیازها ]

114) این جمله به خاطر کلمه «کان» که در آن است، دلالت دارد بر واقعه ‏اى که قبلا واقع شده بود و قهرا با کفار قریش و رفتار ایشان با مسلمانان تطبیق می شود، چون در روایات مهم آمده است که کفار نمی گذاشتند مسلمانان در مسجد الحرام و در مسجدهاى دیگرى که پیرامون کعبه براى خود اتخاذ کرده بودند، نماز بخوانند. {أُولئِکَ ما کانَ لَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوها إِلَّا خائِفِینَ} [ نظرات / امتیازها ]

115) مشرق و مغرب و جنوب و شمال و هر جهت دیگر از آنجا که به حقیقت معناى کلمه ملک خداست و ملک حقیقى هم تبدل و انتقال نمى ‏پذیرد و چون ملک اعتبارى میانه ما افراد یک اجتماع نیست و نیز از آنجا که ملک خدا بر ذات هر چیزى قرار مى ‏گیرد، خودش و آثارش را شامل می شود و چون ملک اعتبارى ما نیست که تنها متعلق به اثر و منفعت هر چیز می شود، نه به ذات آن و نیز از آنجا که ملک به آن جهت که ملک است قوامى جز به مالک ندارد، لذا خداى سبحان قائم بر تمامى جهات و محیط به آن است، در نتیجه کسى که به یکى از این جهات متوجه شود، به سوى خداى تعالى متوجه شده است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

115) کلمه «اینما» از کلمات شرط است که باید دو فعل دنبالش بیاید، یکى به نام شرط و دیگرى به نام جزا. (مانند اگر) که مى ‏گوییم: «اگر بزنى مى ‏زنم». به همین جهت باید در آیه مورد بحث مى‏فرمود: «اینما تولوا جاز لکم ذلک لان هناک وجه اللَّه، هر جا رو کنید می ‌توانید رو کنید چون طرف خدا هم همانجا است». ولى اینطور نفرمود و جمله (جاز لکم ذلک) را که جزاى شرط است انداخته و علت آن را به جایش قرار داده است (و خدا داناتر است).

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

115) آیه شریفه می خواهد حقیقت توجه به سوى خدا را از نظر جهت توسعه دهد نه از نظر مکان و خلاصه اگر فرموده است: «به هر جا رو کنى به سوى خدا رو کرده ‏اى» با حکمش به اینکه در نماز باید به سوى کعبه رو کنید، منافات ندارد. {فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ} [ نظرات / امتیازها ]

115) شخصى نامه‏اى به حضرت موسى بن جعفر(علیه‌السلام) نوشت و پرسید: «مردى در روزى ابرى در بیابان نماز می ‌خواند درحالیکه قبله را تشخیص نداده بود. بعد از نماز آفتاب از زیر ابر درآمد و برایش معلوم شد که نمازش رو به قبله نبوده است. آیا به این نمازش اعتنا بکند و یا آنکه دوباره بخواند؟». امام در پاسخ نوشتند: «مادام که وقت باقى است اعاده کند. مگر نمى‏داند که خداى تعالى فرموده است و فرمایشش حق است: «فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ».

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

115) امام باقر(علیه‌السلام) در تفسیر جمله «لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ» الخ فرمودند: خداى تعالى این آیه را در خصوص نمازهاى مستحبى نازل کرد. چون در نمازهاى مستحبى لازم نیست حتما به سوى کعبه خوانده شود؛ مى‏فرماید: «به هر طرف بخوانى رو به خدا خوانده‏اى»، همچنانکه رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) وقتى به طرف خیبر حرکت کرد، بر بالاى مرکب خود نماز مستحبى مى‏خواند. مرکبش به هر طرف مى‏رفت آن جناب با چشم به سوى کعبه اشاره مى‏فرمود. همچنین وقتى از سفر مکه به مدینه برمى‏گشت و کعبه پشت سرش قرار گرفته بود.

علامه طباطبایی: عیاشى نیز قریب به این مضمون را از زراره از امام صادق (علیه السلام) (ج 1 ص 56 حدیث 80 و 81) و همچنین تفسیر قمى (ج 1 ص 59) و شیخ، از امام ابى الحسن (علیه السلام) (تهذیب ج 2 حدیث 155) و نیز صدوق از امام صادق (علیه السلام) (فقیه ج 1 حدیث 846) روایت کرده ‏اند. این را هم باید دانست که اگر آن طور که باید و شاید اخبار ائمه اهل بیت (علیه‌السلام) را در مورد عام و خاص و مطلق و مقید قرآن دقیقا مورد مطالعه قرار دهیم، به موارد بسیارى برخواهیم خورد که از عام آن یک قسم حکم استفاده مى ‏شود و از همان عام به ضمیمه مخصصش حکمى دیگر استفاده مى ‏شود. مثلا از عام آن در غالب موارد استحباب و از خاصش وجوب فهمیده مى ‏شود و همچنین آنجا که دلیل نهى دارد از عامش کراهت و از خاصش حرمت و همچنین از مطلق قرآن حکمى و از مقیدش حکمى دیگر استفاده مى ‏شود. این خود یکى از کلیدهاى اصلى تفسیر در اخباری است که از آن حضرات نقل شده است و مدار عده بى ‏شمارى از احادیث آن بزرگواران بر همین معنا است و با در نظر داشتن آن شما خواننده مى ‏توانى در معارف قرآنى دو قاعده استخراج کنى:

1- هر جمله از جملات قرآنى به تنهایى حقیقتى را مى ‏فهماند و با هر یک از قیودى که دارد از حقیقتى دیگر خبر مى ‏دهد، حقیقتى ثابت و لایتغیر و یا حکمى ثابت از احکام را. مانند آیه شریفه «قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِی خَوْضِهِمْ یَلْعَبُونَ» (انعام/91) که چهار معنا از آن استفاده می شود. معناى اول از جمله «قُلِ اللَّهُ» و معناى دوم از جمله «قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ» و معناى سوم از جمله «قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِی خَوْضِهِمْ» و معناى چهارم از جملات «قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِی خَوْضِهِمْ یَلْعَبُونَ» که تفصیل آن در تفسیر خود آیه مى ‏آید ان شاء اللَّه و شما مى ‏توانید نظیر این جریان را تا آنجا که ممکن است همه جا رعایت کنید.

2- اگر دیدیم دو قصه و یا دو معنا در یک جمله ‏اى شرکت دارند و آن جمله در هر دو قصه آمده است و یا چیز دیگرى در هر دو ذکر شده است، مى ‏فهمیم که مرجع این دو قصه به یک چیز است.

این دو قاعده دو سر از اسرار قرآنى است که در تحت آن اسرارى دیگر است و خدا راهنما است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

114) مصادیق آیه " و سعی فی خرابها " عبارتست از هر عملی که که رونق مسجد را کم و مردم را سرگرم و از یاد خدا غافل کند میباشد. [ نظرات / امتیازها ]

113) در این آیه خداوند به مسلمانان دلگرمی می دهد که نگران نباشند یهود و نصاری با خودشان نیز دشمنی دارند. [ نظرات / امتیازها ]

114) امروز در همین کشور اسلامی خودمان شاهد این ماجرا هستیم. مسجد ها شب ه بسته است. روزها هم در بهترین حالت ممکن فقط نیم ساعت قبل از اذان و سه ساعت بهد از آن باز است. این مانع عبادت مردم نمی شود؟ [ نظرات / امتیازها ]

113) کسانی که در اسلام در مقابل ماجرای غدیر خم که از مسلمات تاریخ اسلام است فرقه سازی کردند و مردم را از نعمت اتحاد مسلمانان و زندگی مسالمت آمیز برادروار مسلمانان محروم ساختند ، کیفری سخت خواهند دید . [ نظرات / امتیازها ]

114) امروز نیز از یک‏سو شاهد تخریب مساجد باقیمانده از صدر اسلام در کنار قبور ائمه بقیع علیهم السلام به عنوان مبارزه با شرک هستیم و از طرف دیگر ویرانى مساجد تاریخى، همانند مسجد بابرى در هند را که نشانگر قدمت مسلمانان در شبه قارّه است، به چشم مى‏بینیم. اینها همه حکایت از روحیّه‏ى کفرآلود طاغوت‏ها و جاهلانى دارد که از یاد ونام خداوند که در مراکز توحید طنین انداز مى‏شود، وحشت دارند. [ نظرات / امتیازها ]

115) چنانکه در رساله‏هاى احکام مراجع آمده است، در نمازهاى مستحبى، قبله شرط نیست و حتّى مى‏توان در حال راه رفتن یا سواره بجا آورد. برخى روایات نیز در ذیل این آیه، به این مطلب اشاره نموده‏اند. [ نظرات / امتیازها ]

113)
در آیات گذشته گوشهاى از ادعاهاى بیدلیل جمعى از یهود و نصارى را دیدیم آیه مورد بحث نشان مى دهد که وقتى پاى ادعاى بى دلیل به میان آید نتیجهاش انحصارطلبى و سپس ‍تضاد است .
مى گوید: ((یهودیان گفتند: مسیحیان هیچ موقعیتى نزد خدا ندارند، و مسیحیان نیز گفتند یهودیان هیچ موقعیتى ندارند و بر باطلند)) (و قالت الیهود لیست النصارى على شى ء و قالت النصارى لیست الیهود على شى ء).
جمله ((لیست ... على شى ء)) اشاره به این است که آنها در پیشگاه خدا مقامى ندارند، یا اینکه دین و آئین آنها چیز قابل ملاحظهاى نیست .
سپس اضافه مى کند: ((آنها این سخنان را مى گویند در حالى که کتاب آسمانى را مى خوانند))! (و هم یتلون الکتاب ).
یعنى با در دست داشتن کتابهاى الهى که میتواند راهگشاى آنها در این مسائل باشد این گونه سخنان که سرچشمهاى جز تعصب و عناد و لجاج ندارد بسیار عجیب است .
سپس قرآن اضافه مى کند: ((مشرکان نادان نیز همان چیزى را مى گفتند که اینها مى گویند)) (با اینکه اینها اهلکتابند و آنها بتپرست ) (کذلک قال الذین لا یعلمون مثل قولهم ).
این آیه سرچشمه اصلى تعصب را، جهل و نادانى معرفى کرده ، چرا که افراد نادان همواره در محیط زندگى خود محصورند و غیر آن را قبول ندارند، به آئینى که از کودکى با آن آشنا شده اند هر چند خرافى و بى اساس باشد سخت دل میبندند، و غیر آن را منکر مى شوند.
در پایان آیه آمده است ((خداوند داورى این اختلاف را در قیامت به عهده خواهد گرفت )) (فالله یحکم بینهم یوم القیامة فیما کانوا فیه یختلفون ).
آنجا است که حقایق روشنتر مى شود و اسناد و مدارک هر چیز آشکار است ، کسى نمى تواند حق را منکر شود و به این ترتیب اختلافات بر چیده خواهد شد، آرى یکى از ویژگیهاى قیامت پایان یافتن اختلافات است .
ضمنا آیه فوق به مسلمانان دلگرمى میدهد که اگر پیروان این مذاهب به مبارزه با آنها برخاسته اند و آئین آنها را نفى مى کنند، هرگز نگران نباشند، آنها خودشان را هم قبول ندارند، هر یک چوب نفى بر دیگرى میزند، و اصولا جهل و نادانى سرچشمه تعصب و تعصب سرچشمه انحصارگرى است .

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

114) بدون شک مفهوم آیه فوق ، مفهومى وسیع و گسترده است و به زمان و مکان معینى محدود نمى شود، همانند سایر آیاتى که در شرائط خاصى نازل گردیده اما حکم آن در همه قرون و اعصار ثابت است ، بنابر این هر کس و هر گروه به نوعى در تخریب مساجد الهى بکوشد و یا مانع از آن شود که نام خدا و عبادت او در آنجا انجام گیرد مشمول همان رسوائى و همان عذاب عظیم است که در آیه اشاره شده .
توجه به این نکته نیز لازم است که جلوگیرى از ورود به مسجد و ذکر نام پروردگار و کوشش در تخریب آن ، تنها به این نیست که مثلا با بیل و کلنگ ساختمان آن را ویران سازند، بلکه هر عملى که نتیجه آن تخریب مساجد و از رونق افتادن آن باشد نیز مشمول همین حکم است .
چرا که در تفسیر آیه انما یعمر مساجد الله ..
. (سوره توبه آیه 18) چنانکه خواهد آمد طبق صریح بعضى از روایات ، منظور از عمران و آبادى مسجد تنها ساختمان آن نیست ، بلکه حضور در آنها و توجه به محافل و مجالس ‍مذهبى که در آنها تشکیل مى گردد و موجب یاد خدا است نیز یکنوع عمران است بلکه مهمترین عمران شمرده شده .
بنا بر این در نقطه مقابل ، آنچه باعث شود که مردم از یاد خدا غافل گردند و از مساجد باز مانند، ظلمى است بسیار بزرگ !.
عجب اینکه در عصر و زمان ما گروهى از متعصبین نادان و خشک و دور از منطق از وهابیان به بهانه احیاى توحید، سعى در تخریب پارهاى از مساجد و ساختمانهائى که بر قبور بزرگان اسلام و صلحاء شده و همیشه مرکز یاد خدا است دارند، و عجیبتر اینکه این ستمگران بى منطق ، اعمال خود را تحت عنوان مبارزه با شرک انجام میدهند و در این راه مرتکب انواع گناهان و کبائر مى شوند.
در حالى که اگر فرضا کار خلافى در یکى از این مراکز مقدس انجام شود باید جلو آن را گرفت نه اینکه این خانه هاى توحید را به تخریب کشاندکه این کار همانند کار مشرکان جاهلیت است .

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

114) نکته دیگرى که در این آیه باید مورد توجه قرار گیرد این است که خداوند این چنین اشخاص را ظالمترین افراد شمرده ، و در واقع هم چنین است ، زیرا تعطیل و تخریب مساجد و جلوگیرى از مراکز توحیدنتیجهاى جز سوق مردم به بى دینى نخواهد داشت ، و میدانیم زیان این کار از هر عملى بیشتر و عواقب شوم آن دردناکتر است .
البته در موارد دیگرى از قرآن کلمه ((اظلم )) (ستمکارترین مردم ) در مورد بعضى از گناهان دیگر نیز به کار برده شده است که تمام آنها در واقع به مساءله ((شرک )) و نفى توحید باز مى گردد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

115) نخستین سؤ الى که در اینجا پیش مى آید این است که اگر به هر سو رو کنیم خدا آنجاست ، پس توجه به قبله چه لزومى دارد؟
اما چنانکه بعدا نیز اشاره خواهیم کرد، توجه به قبله هرگز مفهومش محدود کردن ذات پاک خدا در سمت معینى نیست ، بلکه از آنجا که انسان یک وجود مادى است و بالاخره باید به سوئى نماز بخواند، دستور داده شده است که همه به یکسو نماز بخوانند تا وحدت و هماهنگى در صفوف مسلمین پیدا شود، و از هرج و مرج و پراکندگى جلوگیرى به عمل آید فکر کنید اگر هر کسى به سوئى نماز مى خواند و صفوف متفرق تشکیل میدادند چقدر زننده و ناجور بود؟ ضمنا سمتى که به عنوان قبله تعیین شده (سمت کعبه ) نقطهاى است مقدس که از قدیمیترین پایگاه هاى توحید است و توجه به آن بیدار کننده خاطرات توحیدى مى باشد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

115) تعبیر به ((وجه الله )) به معنى صورت خدا نیست ، بلکه وجه در اینجا به معنى ذات است .

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

115) در روایات متعددى مى خوانیم که به این آیه ، براى صحت نماز کسانى که به غیر سمت کعبه از روى اشتباه و یا عدم توانائى بر تحقیق نماز خوانده اند استناد شده ، و نیز به همین آیه براى صحت نماز خواندن بر مرکب ، استدلال نموده اند (براى توضیح بیشتر به کتاب وسائل الشیعه کتاب الصلوة ابواب القبله مراجعه نمائید).

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

115) بسم الله الرحمن الرحیم
واژه- تولّی- اگر خودش فعل متعدّی باشد معنی ولایت دارد که از نزدیکترین جاها این معنی حاصل میشود میگویند:‏
‏ (ولیت) سمعی کذا- ولیت عینی کذا- ولیت وجهی کذا- یعنی گوش و چشم و رویم را به او گرداندم و توجه دادم. ‏خدای تعالی فرمود:‏
فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضاها- البقره/ 144 و فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ- البقره/ 144 و وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا ‏وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ- البقره/ 150(ترجمه مفردات قرآن )‏ و منظور اصلی توجه کامل با تمام وجود و از هر نظر می باشد [ نظرات / امتیازها ]